Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 13/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa I.(...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przeciwko R. W. i M. W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienia o kosztach zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 20 października 2009 r., sygn. akt VII Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienia dotyczące rozstrzygnięcia o kosztach procesu,
zawarte w punktach 1 (jeden) i 2 (dwa) wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 20
października 2009 r. i przekazuje sprawę w tym zakresie temu Sądowi do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonymi postanowieniami zawartymi w punktach 1 i 2 wyroku Sądu
Okręgowego w K. zasądzono od powódki I.(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w K. na rzecz R. W. i M. W. kwoty po 2400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za
2
pierwszą instancję i po 1500 zł za postępowanie apelacyjne. Zmieniając wyrok Sądu
Rejonowego w K. przez oddalenie powództwa Sąd Okręgowy stwierdził ponadto,
że błędnie została określona wartość przedmiotu sporu, która wynosi nie 9782,27 zł
a 10365,11 zł, ponieważ powódka dochodziła także skapitalizowanych odsetek
w obliczonej sumie 582,84 zł, o którą należało powiększyć pierwotnie wskazaną kwotę.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności za
wynik sprawy, przewidzianej art. 98 k.p.c.
Powódka w zażaleniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego § ust. 5 i § 13
ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez błędne zastosowanie i
przyznanie pozwanym zwrotu kosztów procesu w zawyżonej wysokości, przy nietrafnym
założeniu, że wartość przedmiotu sporu wynosiła kwotę 10 365,11 zł. Ponadto
niewłaściwe zastosowanie art. 19 § 1 i art. 20 k.p.c. było przyczyną doliczenia do
wartości przedmiotu sporu odsetek mimo, że powódka nie dochodziła ich w formie
skapitalizowanej, jako odrębnego roszczenia. Domagała się zmiany postanowienia w
punkcie 1 przez obniżenie kosztów do kwoty 1200 zł i w punkcie 2 do kwoty 600 zł dla
każdego z pozwanych oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Pozwani wnieśli o oddalenie zażalenia i zasądzenia zwrotu kosztów
postępowania związanych z tym etapem postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Oznaczona przez powoda wartość przedmiotu sporu podlega badaniu przez sąd
w odniesieniu do danych stanowiących podstawę jej określenia, jak i sposobu obliczenia
według zasad przewidzianych art. 20 do 24 k.p.c. Podejmowanie przez sąd z urzędu
czynności zmierzających do ustalenia tej wartości możliwe jest jedynie na początkowym
etapie postępowania, obejmującym badanie skuteczności wniesienia pozwu. Po
doręczeniu pozwu sprawdzenie wartości przedmiotu sporu możliwe jest jedynie na
zarzut pozwanego złożony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Po wdaniu się
w spór podnoszenie zarzutu niewłaściwego obliczenia tej wartości nie jest już możliwe
(art. 202 k.p.c.). Ustalona w tym trybie wartość przedmiotu sporu jest wiążąca w
dalszym postępowaniu, jeżeli nie zostaną podjęte przez strony czynności, które miałyby
na nią wpływ, jak ograniczenie żądania, czy uznanie części roszczenia. Wartość
przedmiotu zaskarżenia powinna odnosić się do roszczenia objętego wyrokiem, a jeśli
3
apelację wnosi strona pozwana do rozmiaru świadczenia przyznanego stronie
powodowej.
Dochodzenie odsetek żądanych obok roszczenia głównego nie wpływa,
stosownie do art. 20 k.p.c., na wartość przedmiotu sporu. Odnosi się to do odsetek
związanych z opóźnieniem zapłaty pretensji głównej. W razie żądania także odsetek od
innych kwot niż pretensja główna za okres opóźnienia, stanowi ono samodzielne
roszczenie i wartość tych odsetek powinna być doliczona do pretensji głównej. Nie ma
znaczenia, czy odsetki te dochodzone są w skapitalizowanej kwocie, czy też przez
wskazanie kwoty, okresu opóźnienia i stopy procentowej odsetek. Odmienne stanowisko
skarżącej nie zasługiwało na podzielenie.
W rozpoznawanej sprawie wartość przedmiotu sporu wskazana została przez
powódkę na kwotę 9782,27 zł, chociaż poza tą kwotą i odsetkami od niej za wskazany
okres opóźnienia domagała się ona odsetek za określony czas od różnych kwot. Nie
doszło jednak do sprawdzenia wartości przedmiotu sporu przez Sąd Rejonowy, jak też
pozwani nie podnieśli zarzutu przewidzianego art. 25 § 2 k.p.c., a zatem zgłoszenie go
dopiero w apelacji nie mogło być uznane za skuteczne. Pismem z dnia 6 maja 2009 r.
powódka ograniczyła żądanie o kwotę 1000 zł, powołując się na to, że pozwani zapłacili
ją w dniu 20 marca 2009 r., do czego nie odniósł się Sąd Okręgowy, także w kontekście
wpływu tej czynności na rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Ustalenie przez Sąd
Okręgowy wartości przedmiotu zaskarżenia na kwotę przewyższającą 10000 zł było
błędne, skoro przedmiotem sporu na etapie postępowania odwoławczego było żądanie
pomniejszone o 1000 zł. W tej sytuacji nawet doliczenie do tej pomniejszonej kwoty
sumy odsetek od innych kwot niż pretensja główna nie uzasadniało tego stanowiska.
Z powyższych względów zaskarżone postanowienia należało uchylić w oparciu o
art. 3941
§ 3 w związku z art. 39815
§ 1 k.p.c. i sprawę w zaskarżonym zakresie
przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w K.. Na podstawie art.
3941
§ 3 w związku z art. 39821
, art. 391 § 1 i art. 108 § 2 k.p.c. rozstrzygnięcie o
kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić należało końcowemu orzeczeniu.