Pełny tekst orzeczenia

sygn. akt II CZ 4/10
POSTANOWIENIE
Dnia 22 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi „A.(...)” Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego
w S. z dnia 5 marca 2008 r., sygn. akt I Ca (...)
w sprawie z powództwa M. Z. i Z. Z. – Ekologicznego Przedsiębiorstwa Hodowlanego
„E.(...)” spółki cywilnej w D.
przeciwko „A.(...)” Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.
o zakazanie produkcji nawozu „B.(...)”, „B.(...) do roślin zielonych”, „B.(...) nawóz do
roślin kwitnących” i o zakazanie wprowadzania do obrotu nawozu „B.(...)”, „B.(...) do
roślin zielonych”, „B.(...) nawóz do roślin kwitnących”,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
zażalenia strony pozwanej – skarżącej
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 4 listopada 2009 r., sygn. akt I Ca (...),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 4 listopada 2009 r. Sąd Okręgowy w S. odrzucił skargę
pozwanego A.(...) Spółki z o.o. w W. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w S. z dnia 5 marca 2008 r. sygn. akt I Ca
2
(...) w sprawie z powództwa M. Z. i Z. Z. – Ekologiczne Przedsiębiorstwo Hodowlane
„E.(...)” s.c. w D. o zakazanie produkcji nawozu „B.(...)”, „B.(...) do roślin zielonych”,
„B.(...) nawóz do roślin kwitnących” i o zakazanie wprowadzania do obrotu nawozu
„B.(...)”, „B.(...) do roślin zielonych”, „B.(...) nawóz do roślin kwitnących”.
Jako podstawę wznowienia postępowania wskazano w skardze treść art. 403 § 2
k.p.c. Pozwana podniosła, że w dniu 30 czerwca 2009 r. Prezes Zarządu pozwanej
spółki J. P. w Internecie przypadkowo natrafił na wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w W. z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt VI SA (…). Jakkolwiek
orzeczenie to zawierało jedynie inicjały stron postępowania, pozwany domyślił się, że
zostało ono wydane w sprawie z udziałem powodów M. Z. i Z. Z.. Zdaniem skarżącej
wskazany wyrok dotyczy prowadzonych przeciwko powodom postępowań
administracyjnych i jest źródłem licznych dowodów i okoliczności faktycznych, o których
pozwana nie miała wcześniej wiedzy i nie mogła ich powołać w postępowaniu
zakończonym prawomocnym wyrokiem. Skarżąca wskazywała, że powodowie
wprowadzają na rynek produkty łamiąc podstawowe zasady, jakie ustawodawca
przewidział dla produktów, jakimi są nawozy. Sąd Okręgowy odrzucając skargę o
wznowienie postępowania na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. stwierdził, że skarga
pozwanej spółki nie została oparta na ustawowej podstawie.
Na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 4 listopada 2009 r. pozwana wniosła
zażalenie, zarzucając naruszenie art. 403 k.p.c. i art. 410 k.p.c. Zdaniem skarżącej
doszło do wykrycia okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które mogłyby
mieć wpływ na wynik sprawy, a z których pozwana nie mogła skorzystać w poprzednim
postępowaniu. Pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i nadanie
biegu sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Badanie dopuszczalności wznowienia postępowania w sprawie polega zarówno
na kontroli, czy wskazane przez skarżącego okoliczności dają się zakwalifikować pod
przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, jak również na ustaleniu, czy wskazana
podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. Samo powołanie się w skardze na
odpowiedni przepis kodeksu postępowania cywilnego dopuszczający możliwość
wznowienia postępowania, na przewidzianej w nim podstawie, nie czyni zadość
wymaganiu w postaci oparcia skargi o ustawową podstawę wznowienia. W
konsekwencji tego zapatrywania przyjmuje się, że skarga o wznowienie postępowania
podlega odrzuceniu, jeżeli w okolicznościach konkretnej sprawy sprecyzowana przez
3
stronę podstawa nie zostanie przez sąd stwierdzona (por. m.in. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001, nr 4, poz.
133; z dnia 19 grudnia 2003 r., III CZ 130/03, niepubl.; z dnia 26 marca 2004 r., IV CZ
29/04, niepubl.; z dnia 31 marca 2004 r., III CZ 13/04, niepubl.; z dnia 22 lipca 2004, IV
CO 10/04, niepubl.; dnia 19 maja 2005 r., II CZ 41/05, niepubl.; z dnia 14 grudnia 2006
r., I CZ 103/06, niepubl.; z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/07, niepubl. oraz wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 16 maja 2007 r., III CSK 56/07, niepubl.).
Wznowienie postępowania sądowego może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle
określonych w ustawie. Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. podstawą wznowienia może być
późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby
mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim
postępowaniu. Muszą to być okoliczności i dowody istniejące już w czasie trwania
prawomocnie zakończonego postępowania, ale wówczas stronie nieznane i tym samym
niemożliwe do wykorzystania przez nią w tym postępowaniu. Jednocześnie nie
uwzględnia się tu okoliczności i dowodów pominiętych przez stronę na skutek
opieszałości, zaniedbania, zapomnienia lub błędnej oceny potrzeby ich powołania.
Wskazywane okoliczności faktyczne i dowody muszą być ponadto precyzyjnie określone
przez skarżącego.
Uwzględniając powyższe, zażalenie należy uznać za bezzasadne. Okoliczność
wydania i uzyskania wiedzy o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego dnia 2
grudnia 2008 r. nie może być utożsamiana z przesłanką uzasadniającą wznowienie
prawomocnie zakończonego postępowania. Powołanym w skardze o wznowienie
postępowania wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego utrzymano w mocy
decyzje Wojewódzkich i Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
Spożywczych, którymi nakazano wycofanie z obrotu nawozów wprowadzonych na rynek
przez powodów i ustalono opłaty sankcyjne. Wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w W. został wydany już po wydaniu zaskarżonego skargą o
wznowienie postępowania wyroku Sądu Okręgowego w S. Z tego względu nie może on
stanowić podstawy skargi o wznowienie postępowania. Skarżąca zarzuca wprawdzie
w zażaleniu, że nie tylko sam wyrok stanowi podstawę wznowienia postępowania, ale
także dokumenty – decyzje administracyjne, opinie ekspertów i inne dowody, które
znajdują się w aktach sprawy rozstrzygniętej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny,
jednakże pozwana w skardze o wznowienie postępowania nie powołała żadnych
konkretnych środków dowodowych, z których mają wynikać nieznane wcześniej
4
okoliczności faktyczne mające znaczenie dla rozstrzygniętej prawomocnie sprawy.
Argumentacja skarżącej odsyła jedynie do akt sprawy, tj. dokumentów zgromadzonych i
utworzonych w toku postępowań administracyjnych i postępowania przed sądem
administracyjnym. Skarżąca podnosi, że po dowiedzeniu się o wyroku WSA wykryła
„szereg okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na
wynik sprawy”. Niewystarczające jest ujęcie w skardze o wznowienie postępowania, że
chodzi o „decyzje administracyjne, które rozstrzygają pewne kwestie merytoryczne
mające niezwykle istotne znaczenie dla wznawianego postępowania, a także inne
okoliczności faktyczne i zgromadzone w sprawie dokumenty, jak np. opinie biegłych,
instytutów naukowych, itd.”. Tak ogólnikowe i nieprecyzyjne sformułowanie nie czyni
zadość wymaganiu sprecyzowania okoliczności i dowodów, o których mowa w art. 403
k.p.c. W takim ujęciu nowych okoliczności faktycznych i dowodów, Sąd byłby
zobowiązany do samodzielnego ich poszukiwania w aktach spraw administracyjnych i
aktach postępowania zakończonego wyrokiem Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego. Okoliczność, że pozwana nie była uczestnikiem wskazanych w
skardze o wznowienie postępowania postępowań administracyjnych oraz postępowania
przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym nie wyłączała możliwości zapoznania się
przez pozwaną z aktami tych postępowań. Ze skargi o wznowienie postępowania nie
wynika, aby pozwana czyniła jakiekolwiek próby zapoznania się z tymi aktami i by
odmówiono pozwanej udostępnienia tych akt.
Należy również zwrócić uwagę na to, że od prawomocnego orzeczenia wydanego
w przedmiotowej sprawie, wniesiona została przez pozwaną skarga kasacyjna,
oddalona przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 12 grudnia 2008 r., w sprawie II CSK
(…). We wniesionej wówczas skardze kasacyjnej podnoszono już zarzuty związane z
toczącym się postępowaniem przed właściwymi organami administracyjnymi. We
wniesionym zażaleniu skarżąca potwierdza te okoliczności, stwierdzając jedynie, że w
trakcie postępowania ze skargi kasacyjnej posiadała jedynie ogólne przeświadczenie, że
przeciwko powodom prowadzone są postępowania administracyjne w przedmiocie
oceny legalności ich działalności polegającej na wprowadzaniu do obrotu nawozów bez
odpowiednich pozwoleń. Powyższe okoliczności uzasadniają wniosek, że w trakcie
postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem, pozwana miała
możliwość powołania się i wykazania, że takie postępowania administracyjne toczą się
przeciwko powodom, chociażby przez zażądanie przez Sąd od właściwych organów
5
administracyjnych informacji o tym, czy przeciwko powodom toczą się takie
postępowania.
Z powyższych względów postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie
odrzucenia skargi należy uznać za trafne. Uzasadniało to oddalenie zażalenia na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.