Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 7 lipca 1994 r.
III PO 5/94
Niedopuszczalny jest spór kompetencyjny w rozumieniu art. 190-195
k.p.a. pomiędzy Naczelnym Sądem Administracyjnym a organizacją społeczną
nie powołaną z mocy prawa do załatwiania spraw indywidualnych,
rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.
Przewodniczący Sędzia SN: Walery Masewicz, Sędziowie SN: Antoni
Filcek
(sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski, przedstawiciel Ministra
Sprawiedliwości:
Genowefa Glińska, przedstawiciel Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej:
Aleksander
Tulczyński,
Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym, z udziałem
prokuratora
Waldemara Grudzieckiego, po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 1994 r. na
posiedzeniu
jawnym sprawy z wniosku Michała J. o rozstrzygnięcie sporu
kompetencyjnego
między Polskim Towarzystwem Psychiatrycznym a Naczelnym Sądem
Administracyjnym o właściwość organu uprawnionego do uchylenia "decyzji"
Oddziału Ł. Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w przedmiocie oceny
psychiatrycznej wnioskodawcy,
p o s t a n a w i ł:
wniosek odrzucić.
U z a s a d n i e n i e
Michał J. pismem z dnia 30 listopada 1993 r. skierowanym do
Prezesa
Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wniósł o
przeprowadzenie postępowania administracyjnego w przedmiocie bezprawnego
wydania przez Komisję Ekspertów powołaną w ramach Ł. Oddziału Polskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego opinii o stanie zdrowia psychicznego
wnioskodawcy
bez jego zbadania, w której dopatrzył się on cech "decyzji". Opinia ta -
jak podał
wnioskodawca - była wykorzystywana przeciwko niemu w postępowaniu
sądowym.
W odpowiedzi na powyższe pismo Prezes Zarządu Głównego Polskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego pismem z dnia 8 grudnia 1993 r. zawiadomił
Michała
J., że Polskie Towarzystwo Psychiatryczne nie może podejmować w sprawie
działań
w trybie postępowania administracyjnego, jakich się on domaga. Zgodnie ze
statutem Towarzystwa może ono wydawać orzeczenia w sprawach dotyczących
psychiatrii i ochrony zdrowia psychicznego. Jest również zgodne z
wymienionym
statutem powoływanie przez zarząd główny, zarządy oddziałów i sekcji
naukowych
Towarzystwa komisji dla wydania opinii w określonych sprawach. Jeżeli zaś
kwestionowaną opinię sporządzoną przez komisję powołaną przez Zarząd
Oddziału
Ł. Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wydano dla postępowania
sądowego,
to może być ona w tym postępowaniu podważana.
Po otrzymaniu wskazanego pisma Prezesa Zarządu Głównego
Polskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego Michał J. dnia 25 marca 1994 r. wystąpił do
Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z wnioskiem o:
1) wypowiedzenie się na temat objęcia kontrolą tegoż Sądu
wspomnianej
wyżej decyzji Oddziału Ł. Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
sporządzonej w
postaci orzeczenia psychiatrycznego, wydanego z naruszeniem prawa, tj.
bez
zbadania osoby, której orzeczenie to dotyczy, a to wobec otrzymanych
wyjaśnień
Prezesa Zarządu Głównego tego Towarzystwa, z których wynikało, że jego
działalność nie podlega jurysdykcji administracyjnej;
2) ewentualne wskazanie organu władnego do zdelegalizowania tego
typu
bezprawnej decyzji.
W odpowiedzi na to pismo Biuro Prezydialne Naczelnego Sądu
Administracyjnego w Warszawie pismem z dnia 16 maja 1994 r. podpisanym
przez
starszego inspektora do spraw skarg poinformowało Michała J., że Naczelny
Sąd
Administracyjny nie udziela porad prawnych, natomiast opinie prawne
formułuje
jedynie w swoich orzeczeniach w związku z konkretną sprawą toczącą się
przed
tym Sądem w trybie przewidzianym w przepisach działu VI k.p.a., wobec
czego nie
może zająć stanowiska w kwestiach podnoszonych w piśmie Michała J.
Na tle powyższego stanu faktycznego Michał J. z powołaniem się na
art, 192
k.p.a. wystąpił z wnioskiem do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o
rozstrzygnięcie przez Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym sporu
w
zakresie stwierdzenia organu właściwego do uchylenia bezprawnej decyzji
Oddziału
Ł. Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, powziętej z naruszeniem prawa
bez
osobistego zbadania wnioskodawcy, będącej dowodem z dokumentu w sprawie
cywilnej i karnej.
Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym zważyło, co
następuje:
W świetle art. 190 § 1 w zw. z art. 1 § 1 pkt 2 k.p.a. Kolegium
Kompetencyjne
rozstrzyga spory o właściwość między organami administracji państwowej
lub
organami samorządu terytorialnego a sądami i to zarówno spory pozytywne,
gdy
zainteresowany organ administracji państwowej lub organ samorządu
terytorialnego
oraz sąd uznają się równocześnie za właściwe do załatwienia sprawy (art.
192 § 1
pkt 1 k.p.a.), jak też spory negatywne, gdy zarówno organ administracji
państwowej
lub organ samorządu terytorialnego, jak i sąd uznają się w sprawie za
niewłaściwe
(art. 192 § 1 pkt 2 k.p.a.). Po stronie administracyjnej uczestnikiem
konfliktu może
być również w świetle art. 1 § 2 w związku z art. 5 § 2 pkt 3 k.p.a.
organ
przedsiębiorstwa państwowego, komunalnej jednostki organizacyjnej,
organizacji
zawodowej, samorządowej, spółdzielczej i innej organizacji społecznej,
gdy jest on
powołany z mocy prawa (ustawy, aktu wykonawczego wydanego na podstawie
upoważnienia ustawowego) do załatwiania spraw określonych w art. 1 § 1
pkt 1 i 4
k.p.a., zaś po stronie sądowej - każdy sąd państwowy w zakresie swojej
kompetencji z wyjątkiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, co wynika
zarówno
z braku użycia w art. 1 § 1 pkt 2 oraz w przepisach działu V k.p.a.
dotyczących
rozstrzygania sporów o właściwość przez Kolegium Kompetencyjne przy
Sądzie
Najwyższym określenia "sąd administracyjny" używanego w tym kodeksie dla
oznaczenia NSA (art. 5 § 2 pkt 2), jak też przede wszystkim z istoty
stosunku
między NSA a organami administracji państwowej w rozumieniu art. 5 § 2
pkt 3
k.p.a. [...].
Żaden ze wskazanych we wniosku podmiotów (Polskie Towarzystwo
Psychiatryczne, Naczelny Sąd Administracyjny) nie odpowiada wskazanym
wyżej
wymogom.
Żaden przepis prawa nie zleca stowarzyszeniu będącemu organizacją
społeczną (Polskiemu Towarzystwu Psychiatrycznemu) rozstrzygania w drodze
decyzji administracyjnych indywidualnych spraw z zakresu szeroko pojętej
administracji. Nie można też uznać opinii lekarskiej o stanie zdrowia za
taką
decyzję, czego potwierdzeniem są m.in. przepisy rozporządzenia Rady
Ministrów z
dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 65, poz.
294 ze
zm.). Zgodnie z §§ 8 i 10 ust. 1 tegoż rozporządzenia określone nim
jednostki
organizacyjne służby zdrowia po dokonaniu oceny zdrowia badanego wydają
orzeczenie w sprawie choroby zawodowej, na którego podstawie oraz
wyników
dodatkowego dochodzenia epidemiologicznego właściwy terytorialnie
państwowy
wojewódzki inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby
zawodowej
lub braku podstaw do jej stwierdzenia.
Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny nie wydał żadnego orzeczenia
w
sprawie wnioskodawcy, a tylko, w związku z treścią jego wniosku, udzielił
mu
przytoczonej wyżej informacji. Przede wszystkim jednak, jak wyżej
wskazano, Sąd
ten nie może być uczestnikiem konfliktu kompetencyjnego objętego
przepisami
działu V k.p.a.
Kolegium Kompetencyjne może rozpoznawać tylko spory kompetencyjne
między określonymi wyżej organami, rozpoznawanie innych sporów przez
Kolegium
jest niedopuszczalne. Wniosek Michała J. o rozpatrzenie przedstawionego
przez
niego sporu podlega odrzuceniu (art. 199 § 1 k.p.c. w zw. z art. 195
k.p.a.).
Na marginesie niniejszej sprawy oraz w związku z tym, że w świetle §
9 pkt 5
statutu Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z dnia 30 marca 1990 r.
wydaje
ono opinie w sprawach psychiatrii, a nie opinie dotyczące oceny zdrowia
określonych osób, Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym zauważa,
iż
jeżeli zdaniem wnioskodawcy działalność organów czy ogniw organizacyjnych
tego
Towarzystwa narusza przepisy prawa lub statutu, może on powiadomić o tym
Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, który jako
organ nadzoru nad stowarzyszeniami, o ile podzieli zarzuty wnioskodawcy,
może
podjąć odpowiednie środki nadzorcze określone w rozdziale 3 ustawy z dnia
7
kwietnia 1989 r, - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 20, poz.104 ze
zm.). Polskie
Towarzystwo Psychiatryczne jest bowiem zarejestrowanym stowarzyszeniem,
podlegającym przepisom tej ustawy.
Gdy jednak opinia wydana przez komisję ekspertów powołaną w ramach
Ł.
Oddziału Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wykorzystana została w
postępowaniu cywilnym lub karnym, to wnioskodawca mógł ją kwestionować w
tym
postępowaniu, a jej ocena należała do sądów orzekających w sprawie.
========================================