Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 29 stycznia 1997 r.
II UKN 69/96
Podjęcie przez pracownika nowego zatrudnienia po rozwiązaniu z nim
umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (art. 10 ust. 1 ustawy
z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracow-
nikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw - Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.) nie jest przesłanką, która
pozbawia go prawa do wcześniejszej emerytury, jeżeli spełnia pozostałe
przesłanki określone w § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników
zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27).
Przewodniczący SSN: Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar
(sprawozdawca), Stefania Szymańska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 1997 r. sprawy z wniosku
Krystyny Marianny K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B.
o emeryturę, na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 10 października 1996 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 25 czerwca 1996 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Białymstoku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziału w B. z dnia 31 października 1996 r. i zaliczając wnioskodawczyni Krystynie K.
do uprawnień emerytalnych okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 8 sierpnia
1961 r. do 15 września 1962 r., przyznał jej emeryturę od dnia 1 marca 1996 r., po
ustaleniu następującego stanu faktycznego.
Wnioskodawczyni ubiegała się o przyznanie emerytury na podstawie przepisów
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie
wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących
zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27), powołując się na 35-letni okres zatrudnienia oraz
fakt, że rozwiązanie z nią umowy o pracę z dniem 29 lutego 1996 r. nastąpiło z
przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Organ rentowy nie uwzględnił wniosku po ustaleniu, że okres zatrudnienia
ubiegającej się o świadczenie wynosi 34 lata 2 miesiące i 25 dni. Nie podlega zaliczeniu
okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 8 sierpnia 1961 r. do 15 września
1962 r., gdyż w tym czasie wnioskodawczyni była zameldowania w B. Nadto, mimo
rozwiązania stosunku pracy z dniem 29 lutego 1996 r. została ponownie zatrudniona
przez tego samego pracodawcę od dnia 1 marca 1996 r.
Sąd Wojewódzki po przeprowadzeniu postępowania dowodowego przyjął, że
wnioskodawczyni faktycznie stale pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców i praca
ta była jej podstawowym źródłem utrzymania, a zameldowanie u ciotki w B. miało
jedynie pomóc jej w znalezieniu zatrudnienia. Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na
podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach roz-
wiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy
oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.), a w dniu zwol-
nienia z pracy wnioskodawczyni wykazała staż ubezpieczeniowy wynoszący ponad 35
lat, co uzasadnia przyznanie świadczenia.
Rewizję organu rentowego Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Białymstoku oddalił wyrokiem z dnia 10 października 1996 r., podzielając
ustalenia Sądu pierwszej instancji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, użyty w rozporzą-
dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. zwrot "jeżeli
osiągnęli do dnia rozwiązania stosunku pracy okres zatrudnienia..." odnosi się tylko do
danego stosunku pracy, a nie zobowiązuje pracownika do rozwiązania innych
ewentualnie stosunków pracy ani też nie zabrania nawiązania nowych.
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w
B. i zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 10 ustawy z
dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych
ustaw (Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.), wniósł o zmianę wyroku w części
dotyczącej przyznania wnioskodawczyni emerytury od dnia 1 marca 1996 r. i oddalenie
w tej części odwołania od decyzji organu rentowego.
Zdaniem wnoszącego kasację faktycznie nie doszło do rozwiązania z Krystyną
K. umowy o pracę, skoro z dniem 1 marca 1996 r. została zatrudniona przez
dotychczasowego pracodawcę na czas nie określony w pełnym wymiarze czasu pracy
na stanowisku sprzątaczki pomieszczeń administracyjnych. Ten stosunek pracy ustał z
dniem 9 sierpnia 1996 r. w związku z jego rozwiązaniem za porozumieniem stron z
przyczyn dotyczących zakładu pracy. Poprzednie więc rozwiązanie umowy o pracę z
dniem 29 lutego 1996 r. było w swej istocie wypowiedzeniem zmieniającym, przyjętym
przez wnioskodawczynię.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W myśl art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postę-
powania cywilnego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189) od orzeczenia sądu drugiej instancji
oddalającego po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy (po 1 lipca 1996 r. - art. 14
ustawy) rewizję lub orzekającego co do istoty sprawy przysługuje kasacja, z wyłącze-
niem spraw, w których według tej ustawy kasacja nie przysługuje.
Wobec daty wyroku Sądu Apelacyjnego (Sądu drugiej instancji) i charakteru
sprawy (dotyczy ona ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury) kasacja jest możliwa
i przedmiotowo nie wyłączona, stosownie do art. 393 KPC.
W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia
1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z
przyczyn dotyczących zakładów pracy warunkiem uzyskania wcześniejszej emerytury
przez pracownicę jest ustalenie, że rozwiązanie z nią umowy o pracę nastąpiło w
okolicznościach określonych w art. 1 ust. 1 i 2 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r., a do dnia rozwiązania stosunku pracy osiągnęła okres zatrudnienia wynoszący
35 lat.
W toku postępowania przesłanka okresu zatrudnienia ustalona przez Sąd I
instancji nie była przez organ rentowy kwestionowana, stąd przy rozpoznawaniu kasacji
oceny wymaga, czy faktycznie doszło do rozwiązania z Krystyną K. umowy o pracę z
przyczyn dotyczących zakładu pracy, czy tylko do jej przekształcenia.
Nie budzi wątpliwości, że zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych
objęło większą grupę pracowników, jak świadczy pismo pracodawcy skierowane do
zakładowej organizacji związkowej, przy czym kasacja nie tyle kwestionuje same
okoliczności, ile fakt, że do rozwiązania umowy o pracę doszło z dniem 29 lutego 1996
r. Od dnia następnego bowiem wnioskodawczyni podjęła nowe zatrudnienie (na nowych
warunkach) u tego samego pracodawcy.
Trafnie przyjmuje Sąd Apelacyjny, że nawiązanie nowego stosunku pracy, samo
przez się nie zmienia okoliczności rozwiązania poprzedniego stosunku pracy, w tym
zwłaszcza samego faktu rozwiązania i nie wpływa na zakres uprawnień do
wcześniejszej emerytury (nie odpadły bowiem przytoczone wyżej konieczne warunki do
przyznania tego świadczenia).
W wyroku z dnia 3 października 1990 r., I PR 277/90 (OSP 1991 z. 5, poz. 127)
Sąd Najwyższy stwierdził, że "okoliczność, iż pracownik skutkiem swej zapobiegliwości
znalazł sobie nową pracę, nie stoi na przeszkodzie ani uznaniu, że rozwiązanie
stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy, ani też że brak
jest podstaw do uznania, iż stanowi ona wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie
stosunku pracy". Znalezienie przez pracownika nowego zatrudnienia nie jest bowiem
przesłanką, która pozbawiałaby go prawa do wcześniejszej emerytury.
Wszystko to trafnie ustalił Sąd Apelacyjny, stąd też brak podstaw do uwzględ-
nienia kasacji. Rozpoznanie sprawy przez Sąd Najwyższy w granicach kasacji (art.
393
11
KPC) oznacza, że Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę tylko w granicach
zakreślonych przez wniosek kasacji i przytoczone w niej podstawy kasacyjne (art. 393
3
w związku z art. 393
1
KPC). Skoro w niniejszej sprawie - wbrew zarzutom skargi - nie
doszło do naruszenia prawa materialnego, podstawa kasacyjna nie została wykazana,
stąd należało orzec jak w sentencji po myśli art. 393
12
KPC.
========================================