Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 21 marca 1997 r.
I PKN 61/97
Dla oceny dopuszczalności kasacji z uwagi na wartość przedmiotu
zaskarżenia (art. 393 pkt 1 KPC) nie można zliczyć wartości kilku roszczeń
dochodzonych przez powoda od kilku osób, które łączy współuczestnictwo
formalne, a także, gdy po stronie pozwanej występuje jedna z dwóch postaci
współuczestnictwa materialnego: oparcie praw i obowiązków na tej samej
podstawie faktycznej i prawnej.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca): Sędziowie
SN: Kazimierz Jaśkowski, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 marca 1997 r. sprawy z powództwa
Zakładów Cementowo-Wapienniczych "G." SA w C. przeciwko Ludmile S., Marii B.,
Teresie K. o zapłatę, na skutek kasacji pozwanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu z dnia 31 października 1996 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d r z u c i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Zakłady Cementowo-Wapiennicze "G." SA w C. domagały się zasądzenia na ich
rzecz z tytułu niedoboru od Ludmiły S. kwoty 591,70 zł, od Marii Teresy B. 2.764,17 zł i
od Teresy K. kwoty 2.764,17 zł.
Pozwane wniosły o oddalenie powództwa.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Strzelcach Opolskich wyrokiem z 21 listopada 1995
r. uwzględnił powództwo [...].
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu wyrokiem z 31
października 1996 r. oddalił rewizję pozwanych od tego wyroku.[...]
Pozwane wniosły kasację. Jako podstawy kasacji wskazano "naruszenie prawa
materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (art. 393 pkt 1
KPC) i art. 124 § 3 KP przez błędne przyjęcie, że niedobór w mieniu - magazynach
powoda powstał z winy pozwanych ad 1 do ad 3, które udowodniły, że powstanie
niedoboru zostało spowodowane kradzieżą przez włamanie do magazynów powoda, za
które pozwane nie ponoszą odpowiedzialności" oraz "naruszenie przepisów
postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy (art. 393 pkt 2)".
Pozwane wniosły o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Opolu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 393 pkt 1 KPC kasacja jest niedopuszczalna w sprawach w
których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 5000 złotych. W razie
współuczestnictwa po stronie powodowej lub pozwanej dla ustalenia spełnienia tej
przesłanki należy rozważyć, czy poszczególne roszczenia podlegają zliczaniu (sumo-
waniu).
W rozpoznawanej sprawie jeden powód dochodził roszczeń od trzech pozwa-
nych z tytułu niedoboru na podstawie przepisów o odpowiedzialności materialnej
pracowników za powierzone mienie. Dwie spośród trzech pozwanych zawarły umowę o
wspólnej odpowiedzialności materialnej za niedobór w prowadzonym przez nie ma-
gazynie, natomiast trzecia odpowiadała w całości za niedobór w innym magazynie. Po
stronie pozwanej zachodzą zatem dwa rodzaje współuczestnictwa. Maria B. i Teresa K.
współuczestniczą w sprawie na zasadzie współuczestnictwa materialnego, a z trzecią
pozwaną, Ludmiłą S., na zasadzie współuczestnictwa formalnego. Dwie pierwsze
pozwane łączyła umowa o wspólnej odpowiedzialności materialnej, co skutkuje, że ich
prawa i obowiązki w zakresie dochodzonego od nich roszczenia były oparte na tej
samej podstawie faktycznej i prawnej w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 KPC. Natomiast
między tymi pozwanymi a Ludmiłą S. zachodzi jedynie współuczestnictwo formalne
wobec tego, że ich zobowiązania oparte są na jednakowej podstawie faktycznej i
prawnej, gdyż chodzi o niedobory powstałe w tym samym czasie i w analogicznych
warunkach (art. 72 § 1 pkt 2 KPC). Do oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia,
zgodnie z art. 393 pkt 1 KPC stosuje się odpowiednio przepisy o wartości przedmiotu
sporu, zawarte w art. 19-26 KPC. Przepis art. 21 KPC stanowi, że jeżeli powód
dochodzi pozwem kilku roszczeń zlicza się ich wartość. Zliczenie to dla ustalenia
spełnienia przesłanki z art. 393 pkt 1 KPC nie może mieć jednakże miejsca w razie, gdy
powód dochodzi kilku roszczeń od kilku osób, które łączy współuczestnictwo formalne,
a także gdy mamy do czynienia po stronie pozwanej z jedną z dwu postaci
współuczestnictwa materialnego: oparcia praw lub obowiązków na tej samej podstawie
faktycznej i prawnej (druga z postaci, to wspólność praw i obowiązków). W tych
przypadkach niemożliwe jest bowiem rozpoznanie apelacji i kasacji na rzecz współ-
uczestników, którzy nie zaskarżyli wyroku, co oznacza, że wyrok uprawomacnia się
wobec współuczestników, którzy go nie zaskarżyli (art. 378 § 3 KPC dotyczący apelacji i
odpowiednio - zgodnie z art. 393
19
KPC stosowany do kasacji). W razie uwzględnienia
powództwa o niedobór wartością zaskarżenia już jeżeli chodzi o apelację byłaby kwota
przypadająca na każdą z pozwanych oddzielnie. W przypadku kasacji wysokość każdej
z tych kwot decyduje o jej dopuszczalności, czyli o spełnieniu przesłanki z art. 393 pkt 1
KPC. W rozpoznawanej sprawie zaskarżono kasacją wyrok oddalający rewizję od
wyroku, w którym od każdej z pozwanych zasądzono kwotę niższą niż 5000 zł, jedynie
suma zasądzonych kwot przekracza tę wysokość. Fakt, że wszystkie pozwane,
działając przez jednego pełnomocnika wniosły kasację nie upoważnia do sumowania
kwot zasądzonych od nich roszczeń. Odpowiedniość stosowania przepisów o ustaleniu
wartości przedmiotu sporu, o której mowa w art. 393 pkt 1 KPC polega w tym
przypadku na braku możliwości zliczania tych wartości. W istocie rzeczy każda z
pozwanych zaskarżyła wyrok opiewający na kwotę niższą niż 5000 zł.
Skutkuje to odrzucenie kasacji jako niedopuszczalnej (art. 393
8
w związku z art.
393
5
KPC).
Analogiczny pogląd został już przedstawiony w postanowieniu Sądu Najwyższe-
go z dnia 17 stycznia 1997 r. (I PKN 65/96 dotąd nie publikowanym).
N o t k a
Powołane w uzasadnieniu postanowienie z dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN 65/96 zostało już opubliko-
wane w OSNAPiUS 1997 nr 17 poz. 317.
========================================