Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 20 maja 1997 r.
II UKN 117/97
Spór dotyczący wysokości składki na ubezpieczenie społeczne pracow-
ników, wynikający z różnicy poglądów stron co do podstawy prawnej jej wymiaru,
jest sprawą "o określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie
społeczne", w której kasacja nie przysługuje (art. 393 pkt 5 KPC).
Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Barbara
Wagner (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 maja 1997 r. sprawy z wniosku
Przedsiębiorstwa E.-B.-P. w K. Bogdana K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w Chorzowie o wysokość składki na ubezpieczenie społeczne, na
skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28
października 1996 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d r z u c i ć kasację i zasądzić od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubez-
pieczeń Społecznych koszty postępowania kasacyjnego w kwocie 200 zł (słownie
złotych: dwieście).
U z a s a d n i e n i e
Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w C. decyzją z dnia 13 listopada 1995
r. zobowiązał Przedsiębiorstwo ?E.-B.-P.@ w K. do zapłaty składek na ubezpieczenie
społeczne z odsetkami i opłatą dodatkową w łącznej kwocie 28.568, 82 zł. Organ
rentowy ustalił, że w okresie od maja 1994 r. do sierpnia 1995 r. Bogdan K. - właściciel
Przedsiębiorstwa ?E.-B.-P.@ - za pracowników zatrudnionych za granicą odprowadzał
składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości przewidzianej w § 11 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz
rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (jednolity tekst: Dz.U. z
1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.), gdy tymczasem winien był opłacać składkę w
wysokości określonej w § 9 tego rozporządzenia .
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem
z dnia 21 marca 1996 r. [...] oddalił odwołanie Bogdana K. od powyższej decyzji. Sąd
ustalił, że w dniu 1 marca 1994 r. odwołujący się zawarł porozumienie z niemieckim
przedsiębiorstwem ?Grupa Schockemohle und Willenberg@ na dostawę prefabrykatów
zbrojarskich. Pracownicy zatrudnieni przy produkcji owych prefabrykatów mieli być
przeszkoleni przez kontrahenta niemieckiego. W wykonaniu porozumienia w okresie od
maja 1994 r. do sierpnia 1995 r. pracownicy Przedsiębiorstwa ?E.-B.-P.@ byli
zatrudniani za granicą, za zgodą Urzędu Pracy - Federalnego Zakładu do Spraw Pracy
w Vechta. Wynagrodzenie za pracę otrzymywali w Polsce. Podstawę ich zatrudnienia
za granicą stanowiły umowy na czas określony, wynoszący przeciętnie 9 miesięcy.
Pracę świadczyli w pełnym wymiarze czasu pracy - 8 godzin na dobę i 46 godzin
tygodniowo. W ocenie Sądu, zatrudnienie to nie było zatrudnieniem w celu nauki
zawodu ani przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Kierowani do pracy za
granicą świadczyli ją na rzecz przedsiębiorstwa niemieckiego, a szkolenie było co
najwyżej celem ubocznym.
W rewizji od tego wyroku Bogdan K. podniósł zarzuty naruszenia prawa
materialnego, a to § 11 rozporządzenia o składkach, sprzeczności istotnych ustaleń
Sądu z treścią materiału zebranego w sprawie oraz rażącego naruszenia prawa pro-
cesowego, a to art. 233 KPC, i na tej podstawie wniósł o jego zmianę. Rewidujący
podniósł zwłaszcza, że Sąd pominął istotny dla rozstrzygnięcia sprawy fakt, iż zgodę na
szkolenie pracowników wydał lokalny urząd pracy - Arbeitsmat Vechta, nie zaś, jak jest
to wymagane w innych przypadkach, Centralny Urząd Pracy Republiki Federalnej
Niemiec w Duisburgu. Przedsiębiorstwo nie realizowało w spornym okresie żadnych
robót budowlanych w ramach umowy o dzieło. Nadto, wszelkie koszty związane z
przeszkoleniem w firmie Schockemohle und Willenberg pokrywało Przedsiębiorstwo
"E.-B.-P.@ z wynagrodzenia przekazanego przez firmę niemiecką za wykonane w
czasie przeszkolenia prace zbrojarskie.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem
z dnia 28 października 1996 r. [...] oddalił rewizję. Sąd II instancji podzielił w całości
ustalenia Sądu Wojewódzkiego. Jego zdaniem, wykładnia funkcjonalna nakazuje
przepis § 11 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 1990 r. odnosić tylko do zatrudnionych
w celu przygotowania zawodowego pracowników młodocianych. Pracownicy zatrudnieni
za granicą przez Przedsiębiorstwo ?E.-B.-P." nie byli pracownikami młodocianymi.
Wszyscy oni ukończyli 18 lat (?najmłodszy - rocznik 1967, najstarszy - 1948?) .
Powyższy wyrok Bogdan K. zaskarżył kasacją i wskazując jako jej podstawę
naruszenie prawa materialnego, a to ?przepisów Kodeksu pracy@ i "przepisów Rozp.
RM z dnia 29. 01. 1990 r. w sprawie wysokości składek ...@, wniósł o jego uchylenie
?w całości@. Skarżący nie sprecyzował, które przepisy powołanych aktów prawnych
zostały przez Sąd naruszone. Z uzasadnienia kasacji można wnosić, że są to art. 190 i
następne KP oraz § 11 rozporządzenia o składkach. Bogdan K. wywiódł, że przepisy
Działu dziewiątego Kodeksu pracy oraz akty do nich wykonawcze ?mają na celu wyłą-
cznie szczególną ochronę młodocianych, a nie wyłączenie z możliwości podnoszenia
kwalifikacji zawodowych pracowników dorosłych@. Stąd interpretacja § 11 rozporzą-
dzenia o składkach, przyjmująca, że przepis ten ma zastosowanie tylko do pra-
cowników młodocianych, jest błędna.
W odpowiedzi na kasację organ rentowy wniósł o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z treści zaskarżonej decyzji można prima facie wnosić, że zawarte w niej
rozstrzygnięcie dotyczy wysokości składki na ubezpieczenie społeczne. Przedsię-
biorstwo ?E.-B.-P.@ w K. zostało bowiem zobowiązane do zapłaty oznaczonej kwoty -
28.568, 82 zł. Jej część - 19.598, 22 zł - stanowi różnicę miedzy składką, według
organu rentowego należną, a uiszczoną przez skarżącego. Różnica ta nie wynika
jednak z błędnego wyliczenia składki , a zobowiązanie do zapłaty z powodu nieuisz-
czenia składki w całości albo nieopłacenia w terminie, lecz jest rezultatem odmiennej
interpretacji przepisów rozporządzenia określających sposób ustalenia podstawy wy-
miaru składki. Kwestią sporną między stronami było bowiem to czy podstawę wymiaru
składki za pracowników zatrudnionych przez Przedsiębiorstwo "E.-B.-P.@ w niemiec-
kim przedsiębiorstwie ?Grupa Schockemohle und Willenberg@ ma stanowić wynagro-
dzenie zadeklarowane przez pracodawcę, za zgodą pracowników, jednak nie niższe od
kwoty wynagrodzenia przeciętnego (§9 rozporządzenia), czy ?wynagrodzenie ustalone
na podstawie odrębnych przepisów@ (§ 11 rozporządzenia), czy też wynagrodzenie
faktycznie wypłacone pracownikom, ale nie niższe od kwoty wynagrodzenia
najniższego ( § 10 rozporządzenia). W istocie więc przedmiotem rozpoznawanej
sprawy jest określenie podstawy wymiaru składki i to zarówno w znaczeniu formalnym
jak i faktycznym. Wysokość kwotowa składki jest jedynie konsekwencją ustalenia
podstawy jej wymiaru .
Zgodnie z treścią art. 393 pkt 5 KPC w sprawach o określenie podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne kasacja nie przysługuje.
Kierując się powyższymi względami Sąd Najwyższy, stosownie do treści art. 393
8
§ 1 KPC, orzekł jak w sentencji.
========================================