Pełny tekst orzeczenia

1
Postanowienie z dnia 2 czerwca 1997 r.
I PKN 194/97
1. Na podstawie art. 3938
§ 1 KPC Sąd Najwyższy kontroluje prawidłowość
przywrócenia stronie przez sąd drugiej instancji terminu do złożenia kasacji oraz
przywrócenia terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z
uzasadnieniem.
2. Nieobecność na rozprawie w sytuacji, gdy strona mogła dowiedzieć się o tym,
że zapadł na niej wyrok, nie usprawiedliwia spóźnienia w złożeniu wniosku o
przywrócenie terminu żądania doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem (art. 169 § 1
KPC).
Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 1997 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa Antoniego K. przeciwko Ministerstwu Spraw Zagranicznych w
Warszawie o wynagrodzenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Warszawie z dnia 3 października 1996 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d r z u c i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 3 października 1996 r. [...], Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił
rewizję powoda Antoniego K. od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie z dnia 18 stycznia 1996 r. [...], którym między innymi oddalono
jego powództwo o przywrócenie do pracy w pozwanym Ministerstwie Spraw Zagranicznych,
jednorazowe odszkodowanie, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy i wyrównanie
wynagrodzenia.
Kasację od tego wyroku wniósł powód, a strona pozwana wniosła o odrzucenie
względnie oddalenie kasacji. W szczególności strona pozwana zarzuciła, że Sąd drugiej
instancji bezpodstawnie przywrócił powodowi termin do złożenia wniosku o doręczenie
odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Sąd Najwyższy stwierdził, co następuje:
Pismem z dnia 17 czerwca 1996 r. [...] powód wniósł o usprawiedliwienie jego
nieobecności na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie w dniu 27 czerwca 1996
r., powołując się na wyjazd służbowy. Rozprawa ta została z tej przyczyny odroczona [...],
przy czym Sąd zobowiązał powoda do wykazania okoliczności usprawiedliwiającej
niestawiennictwo. Kolejnym pismem z dnia 1 września 1996 r. powód wniósł o odroczenie
rozprawy wyznaczonej na dzień 12 września 1996 r., o której dowiedział się telefonując do
sekretariatu sądu, ze względu na zły stan zdrowia. Również ta rozprawa została odroczona.
Powód przedłożył zaświadczenie z dnia 17 lipca 1996 r., stwierdzające nadciśnienie tętnicze i
przewlekłą chorobę wieńcową, usprawiedliwiające nieobecność na rozprawie w dniu 27
czerwca 1996 r. Kolejnym pismem z dnia 25 września 1996 r. [...] powód wniósł o
2
odroczenie rozprawy wyznaczonej na dzień 3 października 1996 r., dołączając do niego
zaświadczenie lekarskie wykazujące, że nie może uczestniczyć w rozprawach w okresie od
września do listopada 1996 r. Sąd Apelacyjny nie uwzględnił wniosku powoda o odroczenie
rozprawy w dniu 3 października 1996 r. i w tym dniu zapadł zaskarżony wyrok. Pismem z
dnia 4 grudnia 1996 r. [...] powód wniósł o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o do-
ręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Powód wywiódł, że Sąd mimo jego choroby i
zaświadczenia lekarskiego rozpoznał sprawę. W ten sposób, zdaniem powoda, nastąpiło
pozbawienie go praw strony do dalszego dochodzenia sprawiedliwego wyroku. We wniosku
tym powód w ogóle nie powołał się na żadne okoliczności usprawiedliwiające przekroczenie
terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Postanowieniem z dnia 27 lutego 1997 r., wydanym na rozprawie, na która powód nie stawił
się, Sąd Apelacyjny przywrócił mu termin do złożenia wniosku o doręczenie wyroku wraz z
uzasadnieniem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje;
Zgodnie z art. 3934
KPC (w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 marca 1996 r. o
zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej -
Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania
administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych
innych ustaw - Dz.U. Nr 43, poz.189) kasację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony
wyrok w terminie miesięcznym od dnia doręczenia orzeczenia stronie skarżącej. Natomiast
według art. 387 § 3 KPC orzeczenie z uzasadnieniem sąd drugiej instancji doręcza stronie,
która w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia. W sprawach, w
których doręczenie orzeczenia sądu drugiej instancji dokonuje się na wniosek strony, kasacja
przysługuje tylko tej stronie, która wystąpiła ze stosownym wnioskiem (dotychczas nie
publikowane: postanowienie z dnia 14 listopada 1996 r., I CZ 9/96; postanowienie z dnia 10
stycznia 1997 r., I CZ 35/96; postanowienie z dnia 23 stycznia 1997 r., I CZ 28/96; postano-
wienie z dnia 10 lutego 1997 r., I CZ 2/97; postanowienie z dnia 7 lutego 1997 r., II UZ
25/96). Podzielić należy pogląd, że regulację zawartą w art. 3934
KPC trzeba rozumieć w ten
sposób, iż termin miesięczny liczony jest od doręczenia orzeczenia dokonanego w sposób
prawidłowy, tj. zgodnie z wymaganiami przewidzianym w art. 387 § 3 KPC. To zaś oznacza,
że tylko wtedy, gdy strona zażądała w terminie tygodniowym doręczenia jej orzeczenia wraz
z jego uzasadnieniem, można mówić, iż spełnione zostało wstępne wymaganie dla powstania
możliwości wniesienia kasacji. Natomiast, gdy z takim żądaniem nie wystąpiła, bądź też
występując z nim przekroczyła siedmiodniowy termin do zgłoszenia żądania doręczenia
orzeczenia wraz z uzasadnieniem (art. 387 § 3 KPC), miesięczny termin przewidziany w art.
3934
KPC w ogóle nie może rozpocząć swojego biegu, a tym samym niemożliwe jest
wniesienie kasacji. O przekroczeniu 7-dniowego terminu z art. 387 § 3 KPC należy mówić
także wtedy, gdy wprawdzie orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręczone zostało stronie, ale
naruszone zostało wymaganie dotyczące zgłoszenia przez stronę odpowiedniego żądania w
terminie tygodniowym (tak postanowienie z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 45/96,
OSNAPiUS 1997 nr 14 poz. 254).
Na podstawie art. 3938
§ 1 KPC Sąd Najwyższy odrzuca kasację, jeżeli podlegała ona
odrzuceniu przez sąd drugiej instancji. Na podstawie tego przepisu Sąd Najwyższy kontroluje
także prawidłowość przywrócenia przez sąd drugiej instancji terminu do złożenia kasacji oraz
przywrócenia terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z
uzasadnieniem. W tym zakresie zachowała w szczególności aktualność uchwała składu
siedmiu sędziów z dnia 30 stycznia 1968 r., III CZP 77/67 (OSNCP 1968 z. 12 poz. 202 -
patrz: T. Wiśniewski "Apelacja i kasacja" W-wa 1996 s. 38; T. Ereciński "Apelacja i kasacja
3
w procesie cywilnym" W-wa 1996 s. 52). Już w nowym stanie prawnym stwierdzono, że Sąd
Najwyższy uprawniony jest w postępowaniu kasacyjnym do kontroli orzeczeń wydanych
przez sąd drugiej instancji w postępowaniu międzyinstancyjnym i władny jest odrzucić
kasację, jako wniesioną po terminie, mimo przywrócenia przez sąd drugiej instancji terminu
do wniesienia tej kasacji (tak np. nie publikowane dotychczas postanowienie z dnia 20 lutego
1997 r., I CKN 91/96 i wyrok z dnia 4 marca 1997 r., I CKN 45/97).
Zgodnie z przepisem art. 168 § 1 KPC możliwe jest przywrócenie terminu jeżeli
strona nie dokonała w nim czynności bez swojej winy. Według art. 169 § 1 i 2 KPC wniosek
o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana w ciągu
tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu i należy w nim uprawdopodobnić
okoliczności uzasadniające wniosek. Termin do złożenia wniosku o doręczenie wyroku z
dnia 3 października 1996 r. wraz z uzasadnieniem upłynął powodowi w dniu 10 października
1996 r. Powód wniosek o przywrócenie tego terminu złożył w dniu 4 grudnia 1996 r. We
wniosku nie wskazał i nie uprawdopodobnił żadnych okoliczności usprawiedliwiających
przekroczenie terminu. Nie wskazał tym samym żadnych okoliczności, które uzasadniałyby
zachowanie terminu określonego w art. 169 § 1 KPC. Przywrócenie terminu przez Sąd
drugiej instancji było więc bezpodstawne. W szczególności Sąd nie mógł uczynić tego
uwzględniając znane mu zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia powoda. O ile można je
uznać za wskazanie okoliczności usprawiedliwiających niestawiennictwo na rozprawach, o
tyle nie usprawiedliwiają one opóźnionego złożenia wniosku o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem. Nie jest także okolicznością usprawiedliwiającą przekroczenie terminu brak
wiedzy powoda o wydaniu wyroku. Mimo nieobecności na rozprawie mógł on bowiem bez
trudności dowiedzieć się o tym, tak jak poprzednio to czynił, czyli np. telefonicznie. Wobec
tego należy stwierdzić, że powód nie uprawdopodobnił aby przekroczenie omawianego
terminu nastąpiło bez jego winy oraz aby wniosek o przywrócenie terminu złożył zgodnie z
art. 169 § 1 KPC. Wobec powyższego przywrócenie powodowi terminu do złożenia wniosku
o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem było bezzasadne, a to skutkuje ocenę, że
kasacja nie została złożona w terminie określonym art. 3934
KPC i prowadzi do jej odrzuce-
nia na podstawie art. 3938
§ 1 KPC.
N o t k a
Powołany w uzasadnieniu wyrok z dnia 4 marca 1997 r., I CKN 45/97, został już opublikowany w
OSNC 1997 z. 9 poz. 122.
========================================