Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 18 marca 1999 r.
II UKN 525/98
Podanie nieprawdziwej przyczyny ekonomicznej rozwiązania stosunku
pracy nie stanowi przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury dla
pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy.
Przewodniczący: SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 18 marca 199 r. sprawy z wniosku
Jana S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w J. o wcześ-
niejszą emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Rzeszowie z dnia 29 czerwca 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie wyro-
kiem z dnia 29 czerwca 1998 r. oddalił apelację wnioskodawcy Jana S. od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie z dnia 11
marca 1998 r. [...] oddalającego odwołanie wnioskodawcy od decyzji organu rento-
wego, odmawiającej mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury dla pracowni-
ków zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. W sprawie tej usta-
lono, że wnioskodawca po okresie ponad 40 lat pracy zawodowej i po okresie pobie-
rania zasiłku dla bezrobotnych podjął w dniu 1 października 1996 r. zatrudnienie w
sklepie spożywczo-przemysłowym Beaty J. w pełnym wymiarze czasu pracy na
podstawie umowy o pracę na czas określony do dnia 31 grudnia 1996 r. Terminowe
zatrudnienie wnioskodawcy na stanowisku kierowcy-konwojenta było związane z
przejęciem obowiązków chorej właścicielki sklepu i jej pobytem w szpitalu, w czasie
którego wnioskodawca zajmował się zaopatrzeniem sklepu. W dniu 30 listopada
1996 r. rozwiązano z nim umowę o pracę, a w świadectwie pracy znalazła się adno-
2
tacja o rozwiązaniu stosunku pracy „z przyczyn ekonomicznych”. Sąd Apelacyjny
potwierdził prawidłowość oceny zeznań świadków przesłuchanych w postępowaniu
pierwszoinstancyjnym, wskazując, że właścicielka sklepu nie potrafiła podać przy-
czyny zwolnienia wnioskodawcy z pracy. Zwolnienie wnioskodawcy nie nastąpiło z
przyczyn ekonomicznych, skoro sugerowany przez męża i matkę właścicielki sklepu
spadek obrotów sklepu nie potwierdził się, albowiem dochody sklepu według dekla-
racji podatkowych wzrastały w okresie od września do listopada 1996 r. U podstaw
zwolnienia nie leżały również przyczyny organizacyjne, ponieważ w momencie roz-
wiązania stosunku pracy właścicielka sklepu przebywała nadal w szpitalu. W takich
okolicznościach sprawy nagłe rozwiązanie z wnioskodawcą stosunku pracy miało na
celu wyłącznie umożliwienie mu skutecznego ubiegania się o wcześniejszą emerytu-
rę.
W kasacji ubezpieczonego podniesiono zarzuty naruszenia prawa material-
nego przez ustalenie, że w stosunku do niego nie zachodzą przesłanki z art. 10 ust.
1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pra-
cownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19, powoływanej dalej jako ustawa z 28
grudnia 1989 r.), wynikające z przyjęcia, że rozwiązanie umowy o pracę nie nastąpiło
z przyczyn ekonomicznych dotyczących pracodawcy, a także naruszenie art. 233
KPC w związku z art. 382 KPC i art. 328 § 2 KPC przez dowolną ocenę zeznań
świadków. Skarżący zakwestionował odmowę wiarygodności zeznań świadków, któ-
rzy wskazywali na ekonomiczne podłoże rozwiązania stosunku pracy z wnioskodaw-
cą, wynikające z obniżania się dochodów z działalności spożywczej oraz z urodzenia
przez właścicielkę sklepu dwojga niepełnosprawnych dzieci, w związku z czym po-
gorszyła się sytuacja jej rodziny, co uniemożliwiało dalsze zatrudnianie wnioskodaw-
cy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach ka-
sacji, które wyznaczyły kasacyjne zarzuty naruszenia przepisów postępowania - art.
233 KPC w związku z art. 382 KPC - prowadzące do jakoby bezpodstawnego przyję-
cia, że z wnioskodawcą nie rozwiązano stosunku pracy z przyczyn ekonomicznych
dotyczących pracodawcy z przyczyn ekonomicznych dotyczących pracodawcy w try-
3
bie art. 10 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r. Skarżący nie wskazał przy tym jakie
przepisy prawa materialnego miał naruszyć Sąd drugiej instancji, odmawiając wnios-
kodawcy uznania jego uprawnień emerytalnych.
Tymczasem z treści art. 233 § 1 KPC w związku z art. 382 KPC wynika kom-
petencja sądu orzekającego w sprawie do oceny wiarygodności i mocy dowodów
według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebra-
nego materiału. Normy te nie stanowią podstawy do podważenia zasady sędziows-
kiej swobodnej oceny dowodów przez wykazywanie, że ustalenia faktyczne w spra-
wie powinny być inne lub odmienne od przyjętych za podstawę wydania zaskarżo-
nego orzeczenia. Jeżeli bowiem skarżący zarzucał, że faktyczne dochody sklepu były
niższe od przyjętych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, to powinien szczegółowo
uzasadnić takie twierdzenie, a także podać jakie przepisy prawa procesowego naru-
szył Sąd drugiej instancji, który ustalił, że dochody z prowadzonej działalności gos-
podarczej rosły i podważył prawdziwość zwolnienia wnioskodawcy z przyczyn eko-
nomicznych dotyczących pracodawcy. Tymczasem skarżący pozostał jedynie przy
gołosłownym twierdzeniu, że faktyczne dochody sklepu były „znacznie niższe niż te
wskazane w uzasadnieniu”.
Również nowe twierdzenia faktyczne skarżącego, że w trakcie trwania umowy
o pracę wnioskodawcy właścicielka sklepu urodziła dwoje niepełnosprawnych dzieci,
co pogorszyło sytuację finansową jej rodziny i stanowiło o ekonomicznej potrzebie
zwolnienia wnioskodawcy z pracy nie mogły wpłynąć na zweryfikowanie zaskarżo-
nego wyroku. Wartość takich nowych twierdzeń była wątpliwa chociażby dlatego, że
właścicielka sklepu urodziła te dzieci w dniu 12 grudnia 1996 r., tj. już po rozwiązaniu
z wnioskodawcą stosunku pracy, które nastąpiło jakoby 30 listopada 1996 r.
Tymczasem na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału
Sąd drugiej instancji przekonująco argumentował (art. 328 § 2 KPC), że wniosko-
dawca był zatrudniony od dnia 1 października 1996 r. w celu zastępstwa właścicielki
sklepu, w ramach trzymiesięcznego terminowego stosunku pracy, który kończył się z
dniem 31 grudnia 1996 r. Taka przyczyna zatrudnienia wnioskodawcy nie ustała w
dacie deklarowanego rozwiązania z nim umowy o pracę z dniem 30 listopada 1996 r.
Równocześnie pracodawca nie określił sposobu rozwiązania stosunku pracy wnios-
kodawcy, ograniczając się do potwierdzenia w świadectwie pracy podłoża ekono-
micznego, z tytułu którego wnioskodawca nie otrzymał odprawy pieniężnej dla pra-
cowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Należy zau-
4
ważyć, że dopiero wypłata takiego świadczenia zwiększyłaby obciążenia finansowe
pracodawcy, który jakoby zwolnił wnioskodawcę z ostatniego miesiąca świadczenia
pracy kończącego jego terminowe zatrudnienie. Takie ustalenia były wystarczające
dla przyjęcia, że fikcyjne potwierdzenie przez pracodawcę przyczyn ekonomicznych
bliżej nie określonego sposobu rozwiązania stosunku pracy nie stanowiło przesłanki
warunkującej nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury w trybie § 1 ust. 1 roz-
porządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie
wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczą-
cych zakładów pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 27 ze zm.). Warto sygnalizować, że skarżący
nie podniósł zarzutu naruszenia jakiegokolwiek przepisu tego aktu normatywnego,
który mógł stanowić materialnoprawne uzasadnienie żądania przyznania wniosko-
dawcy prawa do wcześniejszej emerytury.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację na podstawie art.
39312
KPC.
========================================