Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 23 marca 1999 r.
II UKN 540/98
Procentowy wskaźnik podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie spo-
łeczne, ustalony w relacji do przeciętnego wynagrodzenia (§ 9 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia
społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego
(jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.) nie może być identyfiko-
wany ze wskaźnikiem podstawy wymiaru emerytury (art. 7 ust. 5 pkt 3 ustawy z
dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustala-
nia emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze
zm.).
Przewodniczący: SSN Maria Mańkowska, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 23 marca 1999 r. sprawy z wniosku
Dionizego S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w W. o
wysokość emerytury, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
w Warszawie z dnia 19 maja 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 grudnia 1997 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Warszawie uwzględnił odwołanie Dionizego S. od decyzji Od-
działu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 21 sierpnia 1996 r. w ten spo-
sób, że podwyższył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy
do 212,5% za lata 1991-1994 i przyznał prawo do wyrównania świadczenia od 1
sierpnia 1996 r.
2
Apelację od powyższego wyroku wniósł zarówno organ rentowy, domagając
się przyjęcia do podstawy wymiaru emerytury dochodu stanowiącego w latach 1989-
1994 podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych i przyjęcia wskaźnika podstawy
w wysokości 183,35%, jak również wnioskodawca, domagając się ustalenia na zasa-
dach ogólnych podstawy wymiaru emerytury za okres od 1 stycznia 1991 r. do 20
marca 1992 r.
Wyrokiem z dnia 19 maja 1998 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie uwzględnił apelację organu rentowego, oddalając odwo-
łanie wnioskodawcy od zaskarżonej decyzji, zaś apelację wnioskodawcy oddalił. Sąd
drugiej instancji stwierdził, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury obli-
cza się dla całego okresu, z jakiego liczona jest podstawa, a tym okresem są lata
1989-1994, w których stosunek wynagrodzenia pracownika do rocznego przeciętne-
go wynagrodzenia oscylował od 162,21% do 196,05%, nie mógł więc wynieść
212,5%. Ta ostatnia kwota to deklarowana wysokość składki na ubezpieczenie spo-
łeczne, odprowadzanej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, w którym wniosko-
dawca był zatrudniony na stanowisku radcy Ambasady Polskiej w S. i na taką
składkę wyraził zgodę. Zgoda jednak na składkę w danej wysokości nie jest równoz-
naczna ze wskazaniem wysokości podstawy emerytury, a zatem organ rentowy
podstawę tę ustalił prawidłowo. Natomiast żądanie przez wnioskodawcę ustalenia
emerytury na zasadach ogólnych za okres od 1 stycznia 1991 r. do 20 marca 1992 r.
nie jest trafne, skoro w pisemnym oświadczeniu wyraził on bez zastrzeżeń zgodę na
odprowadzanie składki ubezpieczeniowej w wysokości proponowanej przez
Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy czym kwestii tej nie podnosił w swoim od-
wołaniu od zaskarżonej decyzji organu rentowego.
Kasacja wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego zarzuca naruszenie § 7
i 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i
podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpiecze-
nia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego
(jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 63, poz. 330 ze zm.).
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona. Wysokość składki na ubezpieczenie społeczne i
wysokość podstawy wymiaru emerytury to dwie odrębne kwestie, regulowane różnej
3
rangi odrębnymi aktami prawnymi. Podstawę wymiaru emerytury ustala się w oparciu
o art. 7 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o za-
sadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz.
450 ze zm.). Ustęp 5 tego przepisu nakazuje w celu obliczenia podstawy wymiaru
emerytury lub renty zsumować wynagrodzenia i dochody stanowiące podstawę wy-
miaru składek w okresie każdego z wybranych przez zainteresowanego lat kalenda-
rzowych, następnie obliczyć stosunek każdej z tych sum wynagrodzeń lub dochodów
do kwoty rocznej przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy,
wyrażając go w procentach, następnie zaś obliczyć średnią arytmetyczną tych pro-
centów, która stanowi wskaźnik podstawy wymiaru emerytury lub renty (ograniczony
jednak do 250%), po czym mnoży się przez ten wskaźnik kwotę, stanowiącą podsta-
wę ostatnio przeprowadzonej waloryzacji, zwanej dalej kwotą bazową. W aktach są-
dowych znajduje się zestawienie wynagrodzenia wypłaconego wnioskodawcy w la-
tach 1989-1994, roczne przeciętne wynagrodzenie oraz procentowy stosunek tych
wynagrodzeń i z zestawienia tego wynika, że wnioskodawca zarabiał od 162,21 % do
196,05% przeciętnego wynagrodzenia w poszczególnych latach i ani jednostkowo,
ani tym bardziej średnio za cały ten okres nie osiągnęło ono nigdy 212,5% wynagro-
dzenia przeciętnego.
Na podstawie zaś innego, niższej rangi aktu prawnego (rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r.) ustala się podstawę wymiaru składki na ubez-
pieczenie społeczne. W przypadku wnioskodawcy, jako zatrudnionego za granicą,
składkę taką stanowi kwota zadeklarowana przez zakład pracy, nie niższa od prze-
ciętnego wynagrodzenia; wnioskodawca wyraził zgodę, aby było to 212,5%. Jest to
wysokość składki, a nie podstawa wymiaru emerytury.
Sąd Najwyższy podziela zatem w całej rozciągłości wywody Sądu drugiej ins-
tancji i nie dopatruje się w wyroku tego Sądu naruszenia prawa materialnego. Sta-
nowisko Sądu Apelacyjnego oparte jest też na wynikającym z dokumentów płaco-
wych stanie faktycznym, który wobec braku zarzutu naruszenia prawa procesowego
jest dla Sądu Najwyższego wiążący.
Tym samym Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw do
uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================