Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 sierpnia 1999 r.
I PKN 204/99
Kasacja zarzucająca naruszenie art. 8 KP przez wadliwe ustalenie pods-
tawy faktycznej istotnej dla zastosowania tego przepisu nie ma usprawiedli-
wionej podstawy.
Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Józef Iwulski, NSA Bogusław Gruszczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 1999 r. sprawy z po-
wództwa Anny B. przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń na Życie SA w
P. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wo-
jewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 11 grudnia
1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powszechny Zakład Ubezpieczeń Społecznych na Życie S.A. Inspektorat w P.
pismem z dnia 16 lutego 1998 r., z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowie-
dział powódce Annie B. umowę o pracę, powołując się na konieczność ograniczenia
zatrudnienia wynikającą ze zmian organizacyjnych i likwidacji stanowiska sprzedaw-
cy ubezpieczeniowego, na którym była zatrudniona w Przedsiębiorstwie pozwanego
w W.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Wągrowcu po rozpoznaniu odwołania powódki od
powyższego wypowiedzenia umowy o pracę wyrokiem z dnia 11 maja 1998 r. uznał
to wypowiedzenie za bezskuteczne i zasądził od pozwanego na rzecz powódki 200 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd ten ustalił, że obowiązki należące dotychczas do powódki pozostają nadal
w gestii pracodawcy tyle, że miałyby być przekazane innym pracownikom. Ponadto,
nie następuje to w istocie poprzez zmniejszenie zatrudnienia, skoro inny pracownik,
2
będący mężem kierowniczki, uzyskał zwiększenie wymiaru czasu z pół etatu na
pełne zatrudnienie. Pracodawca wybrał do zwolnienia powódkę bez wzięcia pod
uwagę jej kwalifikacji, dobrej i efektywnej pracy, która była wyróżniona, a także, że jej
sytuacja materialna jest gorsza w porównaniu z innymi pracownikami. W ogóle pra-
codawca nie dokonał racjonalnej analizy wyboru pracownika do zwolnienia. W świe-
tle takich okoliczności Sąd pracy ocenił, że pracodawca nie miał uzasadnionej przy-
czyny do rozwiązania umowy o pracę z powódką, a dokonując wypowiedzenia wed-
ług uprawnienia z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych za-
sadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących
zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.)
nadużył swego prawa, naruszając zasady współżycia społecznego. Takiemu wypo-
wiedzeniu Sąd pracy odmówił ochrony z powołaniem się na art. 8 KP.
Pozwany w apelacji zarzucił naruszenie art. 10 ust. 1 powołanej ustawy z dnia
28 grudnia 1989 r. oraz art. 45 § 1 i art. 8 KP. Zarzucił ponadto, że Sąd Pracy
sprzecznie z zebranym w sprawie materiałem ustalił, że nastąpiła likwidacja
stanowiska pracy powódki.
Sąd Wojewódzki Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem
z dnia 11 grudnia 1998 r. oddalając apelację pozwanego zmienił zaskarżony wyrok w
ten sposób, że w miejsce orzeczonej bezskuteczności wypowiedzenia umowy o
pracę, przywrócił powódkę do pracy w pozwanym Zakładzie na poprzednich warun-
kach. Sąd Wojewódzki nie podzielił żadnego z zarzutów apelacji i z tego powodu od-
dalił ją w całości na podstawie art. 385 KPC. Określona zmiana rozstrzygnięcia wyro-
ku Sądu pierwszej instancji wynika natomiast z zastosowania art. 45 § 1 KP do
sytuacji rozwiązania już umowy o pracę w toku postępowania w sprawie. Sąd Woje-
wódzki podzielił w szczególności ustalenia dotyczące niewykazania przez pracodaw-
cę podanej przez niego przyczyny wypowiedzenia powódce umowy o pracę, tj. że
nastąpiła likwidacja stanowiska sprzedawcy ubezpieczeniowego. Sąd ten stwierdził
także, iż pozwany nie wykazał faktu rzeczywistego zmniejszenia stanu zatrudnienia,
tym bardziej że tego rodzaju działalność, przy której pracowała powódka jest nadal
aktualna. Podkreślono także, że pozwany podjął decyzję o wypowiedzeniu umowy o
pracę powódce bez obiektywnej i rzetelnej oceny sytuacji wszystkich pracowników,
co uzasadniało ocenę Sądu pierwszej instancji o dowolności tej decyzji. Nie jest też
tak, że decyzja dotycząca powódki miała na celu wyłącznie ograniczenie kosztów
administracyjnych działalności pozwanego, skoro zwiększono wymiar czasu pracy
3
innego pracownika będącego mężem kierowniczki przedstawicielstwa w W., a po-
nadto w innych przedstawicielstwach nadal istnieje stanowisko, które zajmowała po-
wódka. W konkluzji Sąd Wojewódzki stwierdził, że Sąd pierwszej instancji uwzględnił
wszystkie okoliczności sprawy i wbrew zarzutom apelacji nie naruszył wskazanych w
niej przepisów prawa materialnego.
Kasacja pozwanego oparta została na podstawie naruszenia prawa material-
nego, to jest wskazanych w niej przepisów – art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r. oraz art. 45 § 1 w związku z art. 8 Kodeksu pracy przez przyjęcie, że wypo-
wiedzenie powódce umowy o pracę jest nieuzasadnione i dokonane zostało z naru-
szeniem prawa. W uzasadnieniu tych zarzutów wnoszący kasację w istocie zakwes-
tionował ustalenie faktyczne zaskarżonego wyroku bez powołania się jednakże na
naruszenie przepisów postępowania. Według pozwanego z materiału sprawy wynika,
że stanowisko powódki zostało rzeczywiście zlikwidowane, co było przyczyną wy-
powiedzenia. Obroty i wyniki finansowe przedstawicielstwa pozwanego w W. uza-
sadniały takie działania zmierzające do ograniczenia zatrudnienia i zmniejszenia
kosztów. Natomiast mąż kierowniczki zajmował zupełnie inne stanowisko. Wniosek
kasacji dotyczył uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponowne-
go rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu ewentualnie zmiany zaskarżonego
wyroku i oddalenia powództwa.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Stosownie do art. 3931
pkt 1 KPC naruszenie prawa materialnego stanowiące
podstawę kasacji może polegać na błędnej jego wykładni lub niewłaściwym zastoso-
waniu. Tymczasem w rozpatrywanej kasacji jej autor nie wskazał w ogóle błędów
wykładni, natomiast niewłaściwe zastosowanie odniósł nie do podstawy faktycznej
wyroku, lecz do własnych twierdzeń o faktach sprzecznych z ustaleniami zaskarżo-
nego wyroku. Jest to zarzut oczywiście nieuprawniony. Jeżeli bowiem kasacja oparta
została wyłącznie na podstawie naruszenia prawa materialnego bez zarzucenia na-
ruszenia przepisów postępowania (art. 3931
pkt 2 KPC), to podstawa faktyczna wyro-
ku w ogóle nie została objęta kasacją i z tego względu nie może być przedmiotem
jakiegokolwiek krytycznego rozpoznania (art. 39311
KPC).
Sąd Wojewódzki w zaskarżonym kasacją wyroku oddalił apelację pozwanego,
między innymi, z powodu bezzasadności zarzutów odnoszących się do ustaleń fak-
4
tycznych, w szczególności co do swoistej pozorności likwidacji stanowiska pracy
zajmowanego przez powódkę. Tymczasem autor kasacji z zupełnym pominięciem
tych ustaleń oraz procesowej podstawy zaskarżonego wyroku (art. 385 KPC) – po-
wołał się na sprzeczne z nimi okoliczności i dopiero te przez siebie określone oko-
liczności porównał ze wskazanymi przepisami prawa materialnego. Sąd Najwyższy
nie stwierdził niewłaściwości zastosowania przepisów prawa materialnego do ustalo-
nej podstawy faktycznej wyroku, a skoro takiego zarzutu kasacja nawet nie przeds-
tawiła nie zachodzi potrzeba szerszej w tym zakresie argumentacji.
Wobec tego, że kasacja pozwanego nie ma usprawiedliwionej podstawy pod-
legała oddaleniu, stosownie do art. 39312
KPC.
========================================