Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 22 października 1999 r.
I PKN 254/99
I PZ 26/99
Sąd drugiej instancji nie może przyjąć, iż zostało zaskarżone inne posta-
nowienie, niż jednoznacznie wskazane przez stronę.
Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 paź-
dziernika 1999 r. sprawy z powództwa Korporacji Budownictwa Przemysłowego
„J.P.” Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. przeciwko Maciejowi M. i Ada-
mowi M. o zapłatę, na skutek 1) kasacji pozwanych od postanowienia Sądu Apela-
cyjnego we Wrocławiu z dnia 11 sierpnia 1998 r. [...] w przedmiocie odrzucenia za-
żalenia, 2) zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocła-
wiu z dnia 11 sierpnia 1998 r. [...] w przedmiocie odrzucenia kasacji.
p o s t a n o w i ł:
1. o d d a l i ć kasację;
2. u c h y l i ć postanowienie z dnia 11 sierpnia 1998 r. [...] w przedmiocie od-
rzucenia kasacji z dnia 13 maja 1998 r.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 25 marca 1997 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu zasądził od pozwanego Macieja M. na rzecz Korpo-
racji Budownictwa Przemysłowego "J.P." Spółki z o.o. w W. kwotę 44.525,89 zł z od-
setkami, umorzył postępowanie co do kwoty 120.466,89 zł i oddalił powództwo w
pozostałym zakresie w stosunku do tego pozwanego. Sąd zasądził również od dru-
giego z pozwanych Adama M. kwotę 118.456 zł, umorzył postępowanie co do kwoty
2
33.143,70 zł i oddalił powództwo w pozostałym zakresie w stosunku do tego pozwa-
nego.
Wyrok ten pozwani zaskarżyli apelacją z dnia 27 czerwca 1997 r.
Postanowieniem z dnia 15 grudnia 1997 r. [...] apelację pozwanych odrzucił
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu. Sąd Apelacyjny stwierdził, że pozwani w terminie zło-
żyli wniosek o sporządzenie i doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem, co nastąpiło
16 czerwca 1997 r. W terminie do złożenia apelacji pełnomocnik pozwanych wniósł
pismo nazwane apelacją. W piśmie tym, poza sformułowaniem wniosku apelacyjne-
go i wskazaniem naruszenia prawa materialnego brakowało pozostałych elementów
wymaganych art. 368 KPC. Po upływie terminu do wniesienia apelacji pełnomocnik
pozwanych złożył ponownie apelację zawierającą uzasadnienie wniosku i zarzutu, a
w piśmie z 7 lipca 1997 r. poinformował Sąd, że poprzednio omyłkowo wysłał "nie-
pełną apelację". Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja jako spóźniona podlega odrzuce-
niu. Stwierdził, że wśród pełnomocników stron w okręgu Sądu Apelacyjnego we Wro-
cławiu upowszechnił się zwyczaj wnoszenia pierwszej strony apelacji, zawierającej
tylko część pisma procesowego. Zdaniem Sądu, praktyka taka zmierza w sposób
oczywisty do obejścia przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o terminach do-
konania czynności procesowych. W ocenie Sądu Apelacyjnego, takie pismo nie jest
w istocie środkiem odwoławczym, lecz projektem lub fragmentem apelacji. Pismo
takie nie podlega poprawieniu lub uzupełnieniu w trybie art. 130 § 1 KPC. Sąd Ape-
lacyjny powołał się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1997 r.,
II CZ 51/97.
Zażalenie z dnia 3 marca 1998 r. na to postanowienie skierowane do Sądu
Najwyższego złożył pełnomocnik pozwanych, podnosząc że apelację złożył w termi-
nie i powinien być wezwany w trybie art. 130 KPC do jej uzupełnienia.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, postanowieniem z dnia 12 marca 1998 r., od-
rzucił to zażalenie, stwierdzając, że zaskarżone postanowienie zostało wydane przez
sąd drugiej instancji, a od postanowienia tego sądu zażalenie przysługuje tylko w
przypadku odrzucenia kasacji (art. 39318
KPC).
Postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 12 marca 1998 r. zostało przez poz-
wanych zaskarżone dwutorowo.
Pozwani złożyli zażalenie z dnia 22 kwietnia 1998 r., które zostało odrzucone
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 11 sierpnia 1998 r. Z kolei to postano-
wienie zostało zaskarżone przez pozwanych kasacją z dnia 11 września 1998 r. Poz-
3
wani zarzucili, że zażalenie z 22 kwietnia 1998 r. było zażaleniem z art. 39318
KPC,
gdyż postanowienie z dnia 12 marca 1998 r. w istocie odrzucało kasację.
Równolegle pozwani zaskarżyli postanowienie z dnia 12 marca 1998 r., kasa-
cją z dnia 13 maja 1998 r., która wpłynęła do Sądu Apelacyjnego w dniu następnym
(14 maja 1998 r.). Sąd Apelacyjny odrzucił tę kasację postanowieniem z dnia 11
sierpnia 1998 r. Sąd uznał, że została ona złożona po terminie, gdyż odpis zaskarżo-
nego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi pozwanych w dniu 27 stycz-
nia 1998 r. Zdaniem Sądu, pozwani błędnie uważają, że postanowieniem kończącym
postępowanie w sprawie było postanowienie z dnia 12 marca 1998 r. Postanowienie
z dnia 11 sierpnia 1998 r. w przedmiocie odrzucenia kasacji zostało zaskarżone
przez pozwanych zażaleniem z dnia 19 września 1998 r. Pozwani uważają, że zas-
karżyli kasacją postanowienie z dnia 12 marca 1998 r., a nie postanowienie z dnia 15
grudnia 1997 r. Wobec tego kasacja wniesiona w dniu 14 maja 1998 r. była złożona
w terminie, skoro postanowienie z dnia 12 marca 1998 r. zostało doręczone ich peł-
nomocnikowi w dniu 15 kwietnia 1998 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wskutek działania pozwanych doszło do nadzwyczajnego skomplikowania
sytuacji procesowej. Jest to w rozpoznawanym zakresie wynikiem przede wszystkim
dwutorowego (równoległego) zaskarżania tego samego postanowienia z dnia 12
marca 1998 r. w przedmiocie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu apelacji. Sąd
Najwyższy rozpoznawał dwa środki zaskarżenia, tj. kasację z 11 września 1998 r. i
zażalenie z 19 sierpnia 1998 r. Rozważania co do dopuszczalności i zasadności tych
środków należy przeprowadzić oddzielnie.
Kasacja z 11 września 1998 r. została złożona od postanowienia z 11 sierpnia
1998 r., odrzucającego zażalenie na postanowienie z 12 marca 1998 r., które z kolei
odrzuciło zażalenie na postanowienie z 15 grudnia 1997 r. o odrzuceniu apelacji poz-
wanych. Wobec tego należało uznać, że kasacja dotyczyła postanowienia w przed-
miocie odrzucenia apelacji, a więc postanowienia kończącego postępowanie w spra-
wie. Była więc dopuszczalna według art. 392 § 1 KPC. Kasacja jest jednak bezza-
sadna. Sąd Najwyższy kilkakrotnie już wyjaśnił, że zażalenie przysługuje wyłącznie
na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające kasację. Czyli nie przysługuje
zażalenie (jest niedopuszczalne) na żadne inne postanowienia wydane przez ten sąd
4
(art. 39318
KPC; por. postanowienie z dnia 28 kwietnia 1997 r., II CZ 50/97, OSNC
1997 r. z. 10, poz. 153; postanowienie z dnia 20 sierpnia 1997 r., I PZ 28/97,
OSNAPiUS 1998 r. nr 12, poz. 364; postanowienie z dnia 26 sierpnia 1998 r., II CZ
71/98, OSNC 1998 r. z. 12, poz. 226). Stosując tę zasadę należy stwierdzić, że na
postanowienie Sądu Apelacyjnego z 12 marca 1998 r. o odrzuceniu zażalenia na
postanowienie o odrzuceniu apelacji, nie przysługiwało zażalenie (było niedopusz-
czalne). Zażalenie z 22 kwietnia 1998 r. zostało więc prawidłowo odrzucone posta-
nowieniem z 11 sierpnia 1998 r., a kasacja z 11 września na to postanowienie jest
bezzasadna i podlega oddaleniu na podstawie art. 39312
KPC.
Jak wynika z powyższych stwierdzeń na postanowienie Sądu Apelacyjnego z
12 marca 1998 r. w przedmiocie odrzucenia zażalenia na postanowienie o odrzuce-
niu apelacji, przysługiwała kasacja (art. 392 § 1 KPC). Taki też środek złożyli pozwa-
ni w dniu 14 maja 1998 r. W kasacji tej pozwani wyraźnie stwierdzili, że zaskarżają
postanowienie z 12 marca 1998 r. Tymczasem Sąd Apelacyjny w postanowieniu z
dnia 11 sierpnia 1998 r., odrzucającym tę kasację, przyjął, że pozwani zaskarżyli nie
postanowienie z 12 marca 1998 r., a postanowienie z 15 grudnia 1997 r. o odrzuce-
niu apelacji, gdyż zdaniem Sądu to postanowienie kończyło postępowanie w sprawie.
Sąd Apelacyjny uznał więc, że kasacja została złożona po terminie. Te poglądy Sądu
Apelacyjnego są nieprawidłowe. Pozwani w sposób jednoznaczny określili zaskarżo-
ne orzeczenie (postanowienie z 12 marca 1998 r.). Sąd nie miał wobec tego żadnych
podstaw aby przyjąć, że w istocie zaskarżyli inne postanowienie. Postanowienie z 12
marca 1998 r. było orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, gdyż zapadło
w przedmiocie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu apelacji. Kasacja od niego
była więc dopuszczalna i została wniesiona w terminie (odpis postanowienia z 12
marca 1998 r. doręczono 15 kwietnia 1998 r., a kasację wniesiono 14 maja 1998 r. -
art. 3934
KPC). Skoro kasacja z 13 maja 1998 r. była dopuszczalna, to postanowie-
nie z 11 sierpnia 1998 r. odrzucało ją w sposób błędny, a więc zażalenie z 19 sierp-
nia 1998 r. na to postanowienie z 11 sierpnia 1998 r. jest dopuszczalne (art. 39318
KPC) i jako uzasadnione podlega uwzględnieniu, co prowadzi do uchylenia postano-
wienia (art. 39315
KPC).
========================================