Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 kwietnia 2000 r.
II UKN 525/99
Przepis art. 11 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytal-
nym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) utracił moc z
chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji
emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych
ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.).
Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk
(sprawozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2000 r. sprawy z wniosku
Barbary F. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o rentę
inwalidzką, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Krakowie z dnia 21 października 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 4 lipca 1997 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w K.
odmówił przyznania wnioskodawczyni Barbarze F. prawa do renty inwalidzkiej wobec
braku wymaganego pięcioletniego okresu zatrudnienia w ostatnim dziesięcioleciu
przed powstaniem inwalidztwa.
Na skutek odwołania wnioskodawczyni Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 30 września 1997 r. [...] zmienił zas-
karżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do renty inwalidzkiej dla inwali-
dów II grupy od dnia 8 maja 1997 r.
Sąd ustalił, że inwalidztwo wnioskodawczyni powstało w kwietniu 1997 r. W
ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem inwalidztwa okresy składkowe uznane
przez organ rentowy wyniosły 3 lata i 7 miesięcy. Okresy nieskładkowe – urlopy wy-
chowawcze i okresy zasiłkowe – zostały uwzględnione w wymiarze 1/3 okresów
2
składkowych, to jest 1 roku, 2 miesięcy i 10 dni. Zdaniem Sądu organ rentowy nie-
prawidłowo ustalił okres zatrudnienia, nie uwzględniając całego okresu pobierania
zasiłków dla bezrobotnych od 5 marca 1996 r. do 4 marca 1997 r. jako okresu skład-
kowego, traktując okres zwolnienia lekarskiego od 18 listopada 1996 r. do 4 marca
1997 r. jako okres nieskładkowy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 paź-
dziernika 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent o zasadach ustalania emerytur i rent
oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) tylko okres pobiera-
nia zasiłku chorobowego jako objęty zwolnieniem od opłacania składek jest okresem
nieskładkowym. Korzystanie ze zwolnienia lekarskiego nie jest równoznaczne z po-
bieraniem zasiłku chorobowego. Przepis art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 1994
r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (jednolity tekst:: Dz.U. z 1996 r. Nr 47,
poz. 211 ze zm.) stanowi, że środki Funduszu Pracy przeznacza się na finansowanie
składek na ubezpieczenie społeczne od zasiłków wypłacanych bezrobotnym.
Składka na ubezpieczenie społeczne została przekazana od zasiłku dla bezrobot-
nych wypłaconego wnioskodawczyni w okresie zwolnienia lekarskiego. Cały okres
pobierania zasiłku dla bezrobotnych powinien zostać wliczony do okresu zatrudnienia
wnioskodawczyni na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Po uwzględnieniu tego okresu łączny okres zatrudnienia wnioskodawczyni w ostat-
nim dziesięcioleciu wynosi 5 lat i 27 dni, zatem warunek określony w art. 32 ustawy o
z.e.p. został spełniony.
Po rozpoznaniu apelacji organu rentowego od tego wyroku Sąd Apelacyjny-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 21 października
1998 r. [...] zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. Zdaniem Sądu Apelacyjne-
go wyrok zapadł z naruszeniem prawa materialnego, bowiem powołanego jako pod-
stawa prawna rozstrzygnięcia przepisu art. 11 ustawy o z. e. p. nie stosuje się od
wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent,
o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104,
poz. 450 ze zm.) z mocy art. 45 ust. 1 tej ustawy. Na podstawie art. 6 ust. 2 tej ostat-
niej ustawy przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń uwzględnia się jako okres
składkowy okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Uznając za okres
składkowy okres niezdolności do pracy w czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych
Sąd pierwszej instancji pominął uregulowanie zawarte w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia
14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (jednolity tekst Dz.U.
3
z 1997 r. Nr 25, poz. 128 ze zm.), zgodnie z którym okresy pobierania zasiłków dla
bezrobotnych wlicza się do okresów składkowych w rozumieniu przepisów o zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, z wyjątkiem okresów ich pobierania za
czas udokumentowanej niezdolności do pracy, które wlicza się jako okresy nieskład-
kowe. Brak jest zatem podstaw do wliczenia do okresów składkowych wnioskodaw-
czyni okresu niezdolności do pracy w czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Okres ten jako nieskładkowy wraz z innymi okresami nieskładkowymi z mocy art. 4
ust. 2 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent podlega uwzględnieniu w wymiarze 1/3
udokumentowanych okresów składkowych. Łączny uwzględniony okres jest niższy
od wymaganego, zatem warunek określony w art. 32 ust. 2 ustawy o z. e. p. nie zo-
stał spełniony.
Wyrok ten zaskarżyła kasacją wnioskodawczyni i wskazując jako podstawę
kasacji naruszenie prawa materialnego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i od-
dalenie apelacji organu rentowego ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu kasacji wskazano, że zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia
14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin cały okres
pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się do okresu zatrudnienia. Sąd pierwszej
instancji orzekł prawidłowo natomiast Sąd Apelacyjny uregulowanie to pominął.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Żądanie przyznania renty inwalidzkiej wnioskodawczyni zgłosiła w czasie
obowiązywania ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent,
o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw. Pod rządem
tej ustawy zachował moc obowiązującą przepis art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia
1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin określający warunki, od
spełnienia których uzależnione jest prawo do renty inwalidzkiej. Jednym z tych
warunków wymienionym w punkcie 2 jest posiadanie wymaganego okresu zatrud-
nienia, który dla wnioskodawczyni zgodnie z art. 33 ust.1 pkt 5 i ust. 2 tej ustawy
wynosi pięć lat w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem inwalidztwa. Zasady
ustalania okresów wymaganych do spełnienia tego warunku zostały uregulowane w
ustawie o rewaloryzacji emerytur i rent. Ustawa ta wprowadziła pojęcie okresów
składkowych i nieskładkowych wyszczególniając te okresy i określając sposób ich
4
ustalania. Zgodnie z art. 45 ust. 1 tej ustawy od dnia jej wejścia w życie przepisy
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników stosuje się o ile nie są sprzeczne z
postanowieniami ustawy. Oznacza to utratę mocy obowiązującej przepisów
sprzecznych z uregulowaniami ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent. Do takich na-
leżą przepisy rozdziału 3 ustawy o z. e. p. (art. 9 - 15), regulujące okresy zatrudnie-
nia, bowiem ta kwestia została uregulowana odmiennie w sposób całościowy w
ustawie o rewaloryzacji emerytur i rent. Powołany w kasacji przepis art. 11 ust. 1 pkt
14 ustawy o z. e. p. nie mógł być w sprawie zastosowany, co słusznie przyjął Sąd
Apelacyjny, opierając rozstrzygnięcie na podstawie obowiązujących aktualnie przepi-
sów prawa. Jedyną podstawą prawną do uznania okresu pobierania zasiłku dla bez-
robotnych za okres składkowy jest przepis art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia
1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, który wyłącza z okresów skład-
kowych okresy pobierania zasiłków za czas udokumentowanej niezdolności do
pracy. Nie jest usprawiedliwioną podstawą kasacji zarzut naruszenia przepisu prawa
materialnego, który przed datą zgłoszenia żądania utracił moc obowiązującą. Z tych
przyczyn Sąd Najwyższy na zasadzie art. 39312
KPC oddalił kasację.
========================================