Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 19 października 2000 r.
III SW 14/00
Uprawnienia do złożenia protestu nie jest pozbawiony wyborca skreślo-
ny z rażącym naruszeniem prawa ze spisu wyborców w czasie uniemożliwiają-
cym faktyczne wykorzystanie środków prawnych zaskarżenia tej czynności
(art. 72 ust. 2 w związku z art. 74 ust. 2 i art. 38 oraz art. 39 ustawy z dnia 27
września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jednolity
tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544).
Przewodniczący: SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN Andrzej
Wasilewski, Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 października 2000 r. sprawy z pro-
testu Stanisława R. przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z
udziałem uczestników postępowania: 1) Okręgowej Komisji Wyborczej w G., 2) Pro-
kuratora Generalnego, 3) przedstawiciela Państwowej Komisji Wyborczej
p o s t a n o w i ł:
wydać opinię, że zarzut protestu jest zasadny, lecz naruszenie przepisów
ustawy nie miało wpływu na wynik wyborów.
U z a s a d n i e n i e
Stanisław R. wniósł protest przeciwko wyborowi Prezydenta, zarzucając, że
został niezgodnie z prawem skreślony ze spisu wyborców, mimo iż nie jest pozba-
wiony praw publicznych.
Sąd Najwyższy ustalił następujący stan faktyczny na podstawie dowodów z
dokumentów, a w części był on niesporny (twierdzenia faktyczne wnoszącego protest
zostały potwierdzone wyjaśnieniami Okręgowej Komisji Wyborczej [...] w G.):
Wnoszący protest jest zamieszkały (zameldowany) w G. przy ul. O. Czasowo
przebywa w miejscowości K., gmina P. W związku z tym uzyskał zaświadczenie
2
Urzędu Miasta w G. o wpisaniu do rejestru wyborców, na podstawie którego został
wpisany do spisu wyborców w miejscowości K., o czym Urząd Miasta w G. został
zawiadomiony w dniu 29 września 2000 r. W dniu 23 sierpnia 2000 r. do Urzędu
Miasta G. wpłynęło pismo Sądu Rejonowego w G., zawiadamiające, że Stanisław R.
(lub B.), urodzony 21 sierpnia 1947 r., syn Henryka, zamieszkały przy ul. M. został
pozbawiony praw publicznych wyrokiem z dnia 30 września 1991 r. [...]. Pracownik
Urzędu Miasta w G. stwierdził, że w rejestrze wyborców nie ma takiej osoby, lecz jest
wpisany wyborca o nazwisku „R.”, o tym samym imieniu i dacie urodzenia. Odmienne
było imię ojca i miejsce zamieszkania. Pracownik ten dokonał wówczas odręcznych
poprawek, zmieniając nazwisko i adres zamieszkania. Takie poprawione zawiado-
mienie przesłano do Gminy P. Na tej podstawie w dniu 6 października 2000 r. skreś-
lono wnoszącego protest z dodatkowego spisu wyborców w obwodzie [...] w Gminie
P. W rzeczywistości zawiadomienie Sądu Rejonowego o pozbawieniu praw publicz-
nych nie dotyczyło wnoszącego protest. W dniu wyborów Stanisław R. nie został do-
puszczony do głosowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności należało rozważyć, czy Stanisław R. jest uprawniony
do złożenia protestu, skoro zgodnie z art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 27 września 1990 r.
o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr
47, poz. 544) protest przeciwko wyborowi Prezydenta może wnieść wyborca, który w
dniu wyborów był umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania.
Wnoszący protest w dniu wyborów nie był wpisany w żadnym z obwodów głosowa-
nia, gdyż w dniu 6 października 2000 r. został skreślony z dodatkowej listy w obwo-
dzie [...] Gminy P., a uprzednio został wykreślony ze spisu w swoim miejscu za-
mieszkania (art. 34 pkt 2 ustawy o wyborze Prezydenta). Jednakże wnoszący protest
nie miał żadnej możliwości przeciwstawienia się wykreśleniu ze spisu. W szczegól-
ności nie miał żadnej możliwości wykorzystania trybu reklamacyjnego z art. 38
ustawy o wyborze Prezydenta i złożenia skargi do sądu rejonowego (art. 39 tej
ustawy). Gdyby rozumieć dosłownie art. 72 ust. 2 ustawy o wyborze Prezydenta, to
prawa do złożenia protestu pozbawiony byłby wyborca, który został skreślony ze
spisu w sytuacji, w której nie miał żadnych możliwości zaskarżenia tej czynności.
Dlatego Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że wykładnia funkcjonalna przemawia
3
za uznaniem, iż uprawnienia do złożenia protestu jest pozbawiony ten wyborca, który
został skreślony ze spisu wyborców, ale miał możliwość wykorzystania środków
prawnych zaskarżenia tej czynności (argument z art. 74 ust. 2 ustawy o wyborze
Prezydenta). Dlatego należało przyjąć, że Stanisław R. jest legitymowany do wnie-
sienia protestu.
Zarzut protestu jest zasadny, gdyż naruszony został przede wszystkim art. 2 w
związku z art. 3 pkt 1 ustawy o wyborze Prezydenta, skoro uniemożliwiono realizację
prawa wybierania osobie, która nie była pozbawiona praw publicznych prawomoc-
nym orzeczeniem sądu. Był to skutek bezpodstawnego skreślenia wnoszącego pro-
test ze spisu wyborców, gdyż jak słusznie w swoim stanowisku podkreślił Przewodni-
czący Państwowej Komisji Wyborczej, pracownik Urzędu Miasta w G. nie był upraw-
niony do poprawiania zawiadomienia sądu o pozbawieniu praw publicznych.
Sąd Najwyższy uznał, że ze względu na skutek naruszenia ustawy, polegający
na uniemożliwieniu głosowania tylko jednemu wyborcy, nie miało to wpływu na wynik
wyboru Prezydenta.
Z tych względów na podstawie art. 75 ust. 1 i 1a ustawy o wyborze Prezy-
denta wydano opinię jak w sentencji.
========================================