Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 listopada 2000 r.
I PKN 84/00
Radcy prawnemu pozostającemu w stosunkach pracy jednocześnie z
więcej niż jedną jednostką organizacyjną (art. 17 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o
radcach prawnych, Dz.U. Nr 19 poz. 145 ze zm.) przysługuje w każdej z tych
jednostek ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę przewidziana w art.
39 KP.
Przewodniczący SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2000 r. sprawy z po-
wództwa Alicji K. przeciwko Wojewódzkiej Handlowej Spółdzielni Inwalidów „P.” w B.
o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 10 listopada 1999 r.
[...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 sierpnia 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku
przywrócił powódkę Alicję K. (radcę prawnego) do pracy w wymiarze ½ etatu w Wo-
jewódzkiej Handlowej Spółdzielni Inwalidów „P.” w B., z uzasadnieniem, iż powódka
w dacie wypowiedzenia posiadała ukończone 58 lat i okres zatrudnienia uprawniają-
cy do nabycia prawa do emerytury, wobec czego korzystała z ochrony przewidzianej
przepisem art. 39 KP.
Wyrokiem z dnia 10 listopada 1999 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych we Białymstoku zmienił powyższy wyrok w całości i powództwo oddalił.
Sąd drugiej instancji podniósł, iż przyczyna wypowiedzenia – likwidacja etatu radcy
prawnego, jak i postawienie w stan likwidacji spółdzielni - nie były kwestionowane,
2
natomiast praca powódki u pozwanej nie była jej jedynym i podstawowym miejscem
pracy, była ona u pozwanej zatrudniona od 1 czerwca 1996 r. w wymiarze ½ etatu,
od 1985 r. pracuje w pełnym wymiarze w Telekomunikacji Polskiej S.A. (ostatnio za
wynagrodzeniem zasadniczym 3.087 zł), wobec czego należy uznać, że pracownik,
któremu wprawdzie brakuje mniej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, ale
który jednocześnie pozostaje w innym zatrudnieniu w pełnym wymiarze, nie korzysta
z ochrony przed wypowiedzeniem, o jakiej mowa w art. 39 KP.
Kasacja powódki zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie art. 39 KP i art.
10 ust. 4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmia-
nie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja okazała się uzasadniona. Z przepisu art. 39 KP nie wynika ani wprost
ani pośrednio, iż ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę pozbawiony jest
pracownik w wieku przedemerytalnym, który zatrudniony jest równocześnie u róż-
nych pracodawców, zaś wykładnia celowościowa, jakiej dokonał Sąd drugiej instancji
nie jest przekonująca tym więcej, że w przedmiotowej sprawie ochrona dotyczy radcy
prawnego, a więc pracownika, który z mocy art. 17 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o
radcach prawnych (Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze zm.) jest uprawniony do jednoczesnego
zatrudnienia w ramach stosunku pracy w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej i
w wymiarze przekraczającym jeden etat. Praktyka wykorzystywania przez radców
prawnych tego uprawnienia jest powszechna wobec czego radca prawny nie może
być drogą zawężającej wykładni celowościowej pozbawiony praw pracowniczych,
jakie przysługują z mocy powszechnie obowiązującego ustawodawstwa pracy. Na
podstawie uprawnienia wynikającej z art. 17 wskazanej ustawy oraz gwarancji sto-
sownego wynagrodzenia wynikającego z jej art. 224
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia
6 listopada 1984 r., III PZP 44/84 (OSNC z 1985 r. z. 7, poz. 89) zajął stanowisko, iż
radcy prawnemu zatrudnionemu w więcej niż jednym zakładzie pracy przysługuje
odprawa emerytalna w każdym z tych zakładów, jeżeli przepisy o wynagrodzeniu
przewidują wypłatę takiej odprawy pracownikom zatrudnionym w tych zakładach
(aktualnie odprawa przysługuje na podstawie art. 921
§ 1 KP), co dowodzi, że uprzy-
wilejowanie radców prawnych wynikające z uprawnienia do jednoczesnego zatrud-
3
nienia w więcej niż jednym zakładzie pracy i w wymiarze przekraczającym jeden etat
znajdowało akceptację w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Dlatego też uznać nale-
ży, iż radcy prawnemu zatrudnionemu jednocześnie w więcej niż jednym zakładzie
pracy przysługuje ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę w oparciu o prze-
pisy art. 39 KP w każdym z tych zakładów. Wprawdzie likwidacja stanowiska radcy
prawnego uzasadnia nieuwzględnienie żądania przywrócenia do pracy, jak to wyraził
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 października 1998 r., I PKN 357/98 (OSNAPiUS
1999 nr 21, poz. 680), jednakże przytoczenie tego wyroku przez Sąd drugiej instancji
dla uzasadnienia zajętego w zaskarżonym wyroku stanowiska nie jest trafne, ponie-
waż w sprawie, w jakiej zapadł wyrok Sądu Najwyższego radca prawny nie korzystał
z ochrony trwałości stosunku pracy z racji wieku przedemerytalnego, kwestia wypo-
wiedzenia umowy o pracę była rozpatrywana w aspekcie jego zasadności, przy czym
w miejsce przywrócenia do pracy zasądzono odszkodowanie z art. 45 § 2 KP.
W przedmiotowej sprawie nie została udowodniona likwidacja bądź upadłość
pozwanej Spółdzielni, która by z mocy art. 411
§ 1 KP wyłączyła zastosowanie art. 39
KP. Uchwała rady nadzorczej o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia
członków spółdzielni w celu podjęcia uchwały w sprawie postawienia spółki w stan
likwidacji nie jest równoznaczna z ogłoszeniem likwidacji. Nie kwestionując samej
przyczyny wypowiedzenia powódce umowy o pracę zauważyć trzeba, iż w takim
przypadku, ze względu na ochronę z art. 39 KP do powódki znajduje zastosowanie
przepis art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach
rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu
pracy (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.), który zezwala pracodawcy na zastoso-
wanie wobec pracownika objętego szczególną ochroną wypowiedzenia warunków
pracy i płacy, jeżeli nie jest możliwe dalsze jego zatrudnianie na dotychczasowym
stanowisku. Wprawdzie powódka jest radcą prawnym, a pozwana nie dysponuje in-
nymi stanowiskami radców prawnych, jednakże powódka deklarowała gotowość
kontynuowania zatrudnienia u pozwanej na stanowisku nie związanym z wykonywa-
niem obsługi prawnej i okoliczność ta nie była przedmiotem badania przez Sąd dru-
giej instancji, jak również w razie braku możliwości dalszego zatrudnienia u pozwanej
na jakimkolwiek innym stanowisku Sąd ten nie brał pod uwagę możliwości zasądze-
nia na rzecz powódki odszkodowania z art. 45 § 2 KP. Powyższe kwestie wymagają
ustaleń faktycznych, co uzasadnia uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
4
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 39313
§ 1 KPC orzekł
jak w sentencji wyroku.
========================================