I CKN 1076/98
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:13-01-2014
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CKN 1076/98
W Y R O K
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 stycznia 2001 r.
Sąd Najwyższy Izba Cywilna
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSN – Marek Sychowicz (spraw.)
Sędziowie: SN – Bronisław Czech
SN – Elżbieta Skowrońska-Bocian
Protokolant: Anna Matura
po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2001 roku
na rozprawie sprawy
z powództwa J. O.
przeciwko J. J. O.
o wydanie lub zapłatę
na skutek kasacji powoda
od wyroku Sądu Wojewódzkiego w O.
z dnia 9 czerwca 1998 r.
oddala kasację.
2
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem z dnia 9 czerwca 1998 r. Sąd Wojewódzki w O. zmienił wyrok
sądu pierwszej instancji i oddalił wniesione w dniu 12 września 1997 r.
powództwo, w którym powód J. O. domagał się nakazania pozwanemu J. O.
wydania samochodu Multicar o oznaczonych numerach, a w przypadku
niemożności wydania – zapłaty kwoty 7.000 zł z odsetkami ustawowymi.
Podstawą wydania tego wyroku są ustalenia, według których strony zawarły
umowę przewidującą, iż pozwany do dnia 10 czerwca 1995 r. wykona remont
samochodu przekazanego mu przez powoda; samochód był remontowany w
warsztacie wuja pozwanego J. K.; po wyremontowaniu samochodu, wobec
nieporozumień między stronami, nie doszło do jego odebrania przez powoda; w
dniu 7 stycznia 1997 r. J. K. sprzedał samochód jako złom. W tym stanie rzeczy
Sąd Wojewódzki uznał za zasadny podniesiony przez pozwanego zarzut
przedawnienia (dwuletniego) dochodzonych w sprawie roszczeń, a ponadto
stwierdził, że wobec tego, iż powód uchylał się od odbioru samochodu, na niego
przeszło niebezpieczeństwo przypadkowej jego utraty lub uszkodzenia (art. 641
§ 1 w zw. z art. 478 k.c.) i pozwanego nie obciąża utrata samochodu.
Wyrok wymieniony na wstępie powód zaskarżył kasacją. Podstawę
kasacji stanowi naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie
art. 646 k.c. jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia. W uzasadnieni kasacji
skarżący przyznał, że jego roszczenie z tytułu umowy o dzieło uległo
przedawnieniu, ale podniósł, że fakt bezprawnego zniszczenia samochodu przez
pozwanego jest samodzielnym źródłem zobowiązania i jego odpowiedzialność
oparta jest na przepisie art. 415 k.c. Skarżący wniósł o zmianę wyroku Sądu
Wojewódzkiego i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 7.000 zł
3
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi
pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wynika z kasacji jedynym uzasadnieniem zarzutu naruszenia art. 646
k.c. przez jego zastosowanie jest niezastosowanie przez Sąd Wojewódzki
art. 415 k.c., pomimo że zdaniem skarżącego ten właśnie przepis stanowi
podstawę prawną dochodzonego przez niego roszczenia. Dla zasadności zarzutu
naruszenia art. 646 k.c. decydujące znaczenie ma zatem rozstrzygnięcie tej
ostatniej kwestii.
Według wynikającego z uzasadnienia zaskarżonego wyroku stanu
faktycznego stanowiącego podstawę wydania tego wyroku (którym
rozpoznający kasację Sąd Najwyższy jest związany - art. 39315
k.p.c.
w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 24 maja 2000 r., Dz. U.
Nr 48, poz. 554), samochód jako złom sprzedał J. K. Jest to zdarzenie mogące
stanowić czyn niedozwolony w rozumieniu art. 415 k.c. Stosownie do tego
przepisu zobowiązanym do naprawienia szkody jest jednakże tylko bezpośredni
sprawca szkody, którym nie był pozwany. Ostatnio powołany przepis nie może
zatem stanowić podstawy jego odpowiedzialności względem powoda.
Skoro podstawą roszczenia dochodzonego w sprawie od pozwanego nie
jest art. 415 k.c., to rozpoznanie sprawy w granicach kasacji (art. 39311
k.p.c.
w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawa z dnia 24 maja 2000 r.)
nie pozwala na stwierdzenie, że zaskarżony wyrok wydany został z naruszeniem
art. 646 k.c.
Już tylko na marginesie należy zauważyć, że mimo iż pozwany, jako
nie będący bezpośrednim sprawcą szkody, nie ponosi za nią odpowiedzialności
na podstawie art. 415 k.c., jego odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną
powodowi czynem niedozwolonym może wynikać z innych przepisów, np.
art. 422, 429 czy 430 k.c. Naruszenia prawa materialnego w zakresie objętym
treścią tych przepisów kasacja jednakże nie zarzuca. Sąd Najwyższy, będąc
4
związany granicami kasacji, nie był więc władny rozważać, czy zaskarżony
wyrok wydany został z naruszeniem tych przepisów.
Z przytoczonych względów kasację, jako nie mającą usprawiedliwionych,
podstaw należało oddalić (art. 39312
k.p.c.).
W Y R O K
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 stycznia 2001 r.
Sąd Najwyższy Izba Cywilna
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSN – Marek Sychowicz (spraw.)
Sędziowie: SN – Bronisław Czech
SN – Elżbieta Skowrońska-Bocian
Protokolant: Anna Matura
po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2001 roku
na rozprawie sprawy
z powództwa J. O.
przeciwko J. J. O.
o wydanie lub zapłatę
na skutek kasacji powoda
od wyroku Sądu Wojewódzkiego w O.
z dnia 9 czerwca 1998 r.
oddala kasację.
2
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem z dnia 9 czerwca 1998 r. Sąd Wojewódzki w O. zmienił wyrok
sądu pierwszej instancji i oddalił wniesione w dniu 12 września 1997 r.
powództwo, w którym powód J. O. domagał się nakazania pozwanemu J. O.
wydania samochodu Multicar o oznaczonych numerach, a w przypadku
niemożności wydania – zapłaty kwoty 7.000 zł z odsetkami ustawowymi.
Podstawą wydania tego wyroku są ustalenia, według których strony zawarły
umowę przewidującą, iż pozwany do dnia 10 czerwca 1995 r. wykona remont
samochodu przekazanego mu przez powoda; samochód był remontowany w
warsztacie wuja pozwanego J. K.; po wyremontowaniu samochodu, wobec
nieporozumień między stronami, nie doszło do jego odebrania przez powoda; w
dniu 7 stycznia 1997 r. J. K. sprzedał samochód jako złom. W tym stanie rzeczy
Sąd Wojewódzki uznał za zasadny podniesiony przez pozwanego zarzut
przedawnienia (dwuletniego) dochodzonych w sprawie roszczeń, a ponadto
stwierdził, że wobec tego, iż powód uchylał się od odbioru samochodu, na niego
przeszło niebezpieczeństwo przypadkowej jego utraty lub uszkodzenia (art. 641
§ 1 w zw. z art. 478 k.c.) i pozwanego nie obciąża utrata samochodu.
Wyrok wymieniony na wstępie powód zaskarżył kasacją. Podstawę
kasacji stanowi naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie
art. 646 k.c. jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia. W uzasadnieni kasacji
skarżący przyznał, że jego roszczenie z tytułu umowy o dzieło uległo
przedawnieniu, ale podniósł, że fakt bezprawnego zniszczenia samochodu przez
pozwanego jest samodzielnym źródłem zobowiązania i jego odpowiedzialność
oparta jest na przepisie art. 415 k.c. Skarżący wniósł o zmianę wyroku Sądu
Wojewódzkiego i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 7.000 zł
3
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi
pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wynika z kasacji jedynym uzasadnieniem zarzutu naruszenia art. 646
k.c. przez jego zastosowanie jest niezastosowanie przez Sąd Wojewódzki
art. 415 k.c., pomimo że zdaniem skarżącego ten właśnie przepis stanowi
podstawę prawną dochodzonego przez niego roszczenia. Dla zasadności zarzutu
naruszenia art. 646 k.c. decydujące znaczenie ma zatem rozstrzygnięcie tej
ostatniej kwestii.
Według wynikającego z uzasadnienia zaskarżonego wyroku stanu
faktycznego stanowiącego podstawę wydania tego wyroku (którym
rozpoznający kasację Sąd Najwyższy jest związany - art. 39315
k.p.c.
w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 24 maja 2000 r., Dz. U.
Nr 48, poz. 554), samochód jako złom sprzedał J. K. Jest to zdarzenie mogące
stanowić czyn niedozwolony w rozumieniu art. 415 k.c. Stosownie do tego
przepisu zobowiązanym do naprawienia szkody jest jednakże tylko bezpośredni
sprawca szkody, którym nie był pozwany. Ostatnio powołany przepis nie może
zatem stanowić podstawy jego odpowiedzialności względem powoda.
Skoro podstawą roszczenia dochodzonego w sprawie od pozwanego nie
jest art. 415 k.c., to rozpoznanie sprawy w granicach kasacji (art. 39311
k.p.c.
w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawa z dnia 24 maja 2000 r.)
nie pozwala na stwierdzenie, że zaskarżony wyrok wydany został z naruszeniem
art. 646 k.c.
Już tylko na marginesie należy zauważyć, że mimo iż pozwany, jako
nie będący bezpośrednim sprawcą szkody, nie ponosi za nią odpowiedzialności
na podstawie art. 415 k.c., jego odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną
powodowi czynem niedozwolonym może wynikać z innych przepisów, np.
art. 422, 429 czy 430 k.c. Naruszenia prawa materialnego w zakresie objętym
treścią tych przepisów kasacja jednakże nie zarzuca. Sąd Najwyższy, będąc
4
związany granicami kasacji, nie był więc władny rozważać, czy zaskarżony
wyrok wydany został z naruszeniem tych przepisów.
Z przytoczonych względów kasację, jako nie mającą usprawiedliwionych,
podstaw należało oddalić (art. 39312
k.p.c.).