Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 7 stycznia 2003 r.
I PZ 104/02
Złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji w
terminie tygodniowym od ogłoszenia jego sentencji nie oznacza spełnienia
przesłanki dopuszczalności kasacji (art. 3934
§ 1 w związku z art. 387 § 3 k.p.c.),
jeżeli wniosek nie dotyczy doręczenia wyroku z uzasadnieniem i brak podstaw
do uznania, że został złożony w celu wszczęcia procedury zaskarżenia wyroku
kasacją (art. 130 § 1 zdanie drugie k.p.c.). Jest to wówczas wniosek o
doręczenie stronie odpisu sentencji wyroku złożony na podstawie art. 9 k.p.c.
Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Herbert Szurgacz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 stycznia
2003 r. sprawy z powództwa Zbigniewa Z. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „P.”
w O. o przywrócenie do pracy i inne roszczenia, na skutek zażalenia powoda na po-
stanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie
z dnia 15 maja 2002 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej koszty
postępowania zażaleniowego w kwocie 50 zł (pięćdziesiąt złotych).
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 15 maja 2002 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Olsztynie odrzucił kasację powoda Zbigniewa Z. od wyroku
tego Sądu z dnia 31 grudnia 2001 r., zmieniającego częściowo wyrok Sądu Rejono-
wego-Sądu Pracy w Olsztynie z dnia 18 maja 2001 r. [...], w sprawie o przywrócenie
do pracy i inne roszczenia przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „P.” w O. Sąd Okrę-
gowy stwierdził, że kasacja jest niedopuszczalna, gdyż powód nie złożył skutecznie
wniosku o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem.
2
Na postanowienie to powód wniósł zażalenie, w którym wywiódł w szczegól-
ności, że jego wniosek z dnia 7 stycznia 2002 r. został złożony w celu wniesienia ka-
sacji, choć nie określił w nim, że wnosi o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Po-
wód jako osoba „nie zajmująca się profesjonalnie prawem miał prawo nie zdawać
sobie sprawy ze znaczenia określenia we wniosku, iż jego intencją jest wywołanie
doręczenia wyroku z uzasadnieniem”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dokładnie postępowanie w zakresie czynności, których dotyczy rozpatrywane
zażalenie przebiegało w ten sposób, że w dniu 31 grudnia 2001 r., po przeprowadze-
niu rozprawy, zapadł wyrok Sądu drugiej instancji. Powoda w tym czasie reprezento-
wał pełnomocnik - adwokat Andrzej D. (wnoszący w jego imieniu rozpatrywane za-
żalenie), który na tej rozprawie był nieobecny (był obecny na poprzedniej rozprawie
w dniu 13 grudnia 2001 r.). Powód wyraźnie oświadczył, że zgadza się na przepro-
wadzenie rozprawy w dniu 31 grudnia 2001 r. pod nieobecność jego pełnomocnika.
W dniu 7 stycznia 2002 r. powód osobiście złożył pismo z dnia 4 stycznia 2002 r. o
następującej treści: „uprzejmie proszę o doręczenie wyroku ogłoszonego przez wy-
soki sąd w dniu 31.12.2001 r. w sprawie przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej P. w
O.”. Na piśmie tym znajduje się zarządzenie: „doręczyć odpis sentencji wyroku -
zgodnie z wnioskiem”. Równocześnie w dniu 7 stycznia 2002 r. powód złożył wniosek
o uzupełnienie wyroku Sądu drugiej instancji, który został oddalony po przeprowa-
dzeniu rozprawy w dniu 14 lutego 2002 r. Odpis sentencji wyroku Sądu Okręgowego
został doręczony osobiście powodowi w dniu 28 lutego 2002 r. Wówczas złożył on (4
marca 2002 r.) pismo, o następującej treści „w dniu 28.02.2002 r. otrzymałem kopię
wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie, ogłoszonego w dniu 31 grudnia 2001 r.; do
wyroku nie jest załączone uzasadnienie, o które prosiłem w piśmie z 04.01.2002 r.;
proszę o uzupełnienie tego dokumentu, który jest niezbędny do wniesienia kasacji
wyroku”. Na piśmie tym znajduje się zarządzenie: „poinformować, że podanie z dnia
4.1.2002 r. nie zawiera wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem”. Ko-
lejnym pismem z dnia 11 marca 2002 r. powód wniósł o przywrócenie terminu do zło-
żenia wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku. Po przeprowadzeniu w dniu 21
marca 2002 r. rozprawy w przedmiocie tego wniosku, postanowieniem z tej daty Sąd
Okręgowy wniosek oddalił. W dniu 27 marca 2002 r. powód złożył wniosek o dorę-
3
czenie uzasadnienia tego postanowienia, który Sąd Okręgowy oddalił na posiedzeniu
niejawnym w dniu 28 marca 2002 r. Odpis wyroku Sądu drugiej instancji został dorę-
czony pełnomocnikowi powoda (na kolejny wniosek z dnia 29 marca 2002 r.) w dniu
28 kwietnia 2002 r. Powód w dniu 19 kwietnia 2002 r. złożył jeszcze zażalenie na
postanowienie o odmowie przywrócenia terminu, które Sąd Okręgowy odrzucił po-
stanowieniem z dnia 7 maja 2002 r. Natomiast w imieniu powoda jego pełnomocnik w
dniu 13 maja 2002 r. wniósł kasację, którą Sąd Okręgowy odrzucił postanowieniem z
dnia 15 maja 2002 r., zaskarżonym przez rozpatrywane zażalenie.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem warunkiem skutecznego wniesienia ka-
sacji, jest uprzednie otrzymanie przez stronę odpisu wyroku sądu drugiej instancji, po
złożeniu wniosku w tym przedmiocie zgodnie z art. 387 § 3 k.p.c. W myśl art. 3934
§
1 k.p.c. kasację wnosi się bowiem do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie
miesięcznym od dnia doręczenia orzeczenia stronie skarżącej. Stosownie zaś do art.
387 § 3 k.p.c. orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się stronie, która w terminie ty-
godniowym od ogłoszenia sentencji zażądała jego doręczenia. Regulację art. 3934
k.p.c. należy więc rozumieć w ten sposób, iż termin miesięczny liczony jest od dorę-
czenia orzeczenia dokonanego w sposób prawidłowy, tj. zgodnie z wymaganiami
przewidzianymi w art. 387 § 2 k.p.c. To z kolei oznacza, że tylko wtedy, gdy strona
zażądała w terminie tygodniowym doręczenia jej orzeczenia wraz z jego uzasadnie-
niem, można mówić, iż spełnione zostało wstępne wymaganie dla powstania możli-
wości wniesienia kasacji. Natomiast, gdy z takim żądaniem nie wystąpiła, bądź też
występując z nim przekroczyła siedmiodniowy termin do zgłoszenia żądania dorę-
czenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem (art. 387 § 3 k.p.c.), miesięczny termin,
przewidziany w art. 3934
k.p.c., w ogóle nie może rozpocząć biegu, a tym samym
niemożliwe jest wniesienie kasacji (por. postanowienie z dnia 11 grudnia 1996 r., I
PKN 45/96, OSNAPiUS 1997 nr 14, poz. 254; postanowienie z dnia 7 lutego 1997 r.,
II UZ 25/96, OSNAPiUS 1998 nr 3, poz. 103; postanowienie z dnia 2 czerwca 1997 r.,
I PKN 136/97, OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 44; postanowienie z dnia 30 stycznia 1998
r., III CKU 106/97, Prokuratura i Prawo 1998 nr 6, poz. 39; postanowienie z dnia 19
kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC 1999 nr 11, poz. 195; postanowienie z dnia 10
marca 2000 r., IV CZ 18/00, OSNC 2000 nr 10, poz. 181; por. też wyrok z dnia 19
marca 1997 r., II CKN 31/97, OSP 1997 nr 11, poz. 208 z glosą A. Szumańskiego i
glosą J. Kozaka; Przegląd Prawa Handlowego 1998 r. nr 1, s. 35 z glosą M. Litwiń-
skiej i postanowienie z dnia 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00, OSNC 2001 r. z. 12,
4
poz. 180; Przegląd Sądowy 2002 r. nr 7-8, s. 202 z glosą A. Zielińskiego). Z tych
względów, dla możliwości skutecznego wniesienia kasacji, tak ważną jest czynność
polegająca na złożeniu wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji z uza-
sadnieniem zgodnie z art. 387 § 3 k.p.c. Wniosek ten musi być bardzo precyzyjnie
sformułowany, gdyż według art. 9 k.p.c. strony mają prawo otrzymywać odpisy z akt
sprawy. Strona może więc w każdym czasie zwrócić się o doręczenie jej odpisu wy-
roku (samej sentencji lub z uzasadnieniem). Jednakże doręczenie sentencji wyroku
bez jego uzasadnienia nie jest doręczeniem orzeczenia w rozumieniu art. 3934
k.p.c.
(postanowienie z dnia 25 listopada 1997 r., I PZ 39/97, OSNAPiUS 1998 nr 18, poz.
545). Z tych względów złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej
instancji w terminie tygodniowym od jego ogłoszenia nie oznacza jeszcze, że strona
wnosi o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, w celu złożenia kasacji. Przepi-
sy art. 387 § 2 i 3 k.p.c. nie wymagają zresztą, aby wniosek o doręczenie wskazywał
w jakim celu strona go składa. Niewątpliwie jednak przepisy te wymagają, aby wnio-
sek ten dotyczył doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Niewystarczające jest więc
tylko zachowanie terminu z art. 387 § 3 k.p.c., ale konieczne jest także wskazanie, że
stronie chodzi o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem (por. postanowienie z dnia
17 listopada 1998 r., II UKN 377/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 804). Ma oczywi-
ście do tego wniosku zastosowanie art. 130 § 1 zdanie drugie k.p.c., a więc w razie
mylnego oznaczenia pisma lub innych oczywistych niedokładności nie ma przeszkód
do nadania mu biegu i rozpoznania we właściwym trybie (por. postanowienie z dnia 5
września 2001 r., I CZ 110/01, Biuletyn SNIC 2002 nr 1, s. 57). A więc, gdyby z wnio-
sku wynikało, że strona składa go w celu wniesienia kasacji, to należałoby jej dorę-
czyć odpis wyroku z uzasadnieniem, choćby o to wyraźnie nie wnosiła. Nie jest też
wykluczone, by wezwać stronę do uzupełnienia lub poprawienia pisma, gdyby nie
mogło ono otrzymać właściwego biegu (art. 130 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.). Nie ma
jednak podstaw do dokonania tych czynności, gdy wniosek o doręczenie wyroku jest
jednoznaczny w swojej treści, w tym zwłaszcza nie wskazuje, że strona składa go w
celu wniesienia kasacji i nie stwierdza wyraźnie, że dotyczy doręczenia orzeczenia z
uzasadnieniem. Inaczej mówiąc, z samego faktu, że wniosek został złożony w termi-
nie z art. 387 § 3 k.p.c., nie wynika jeszcze, iż jest to wniosek o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem w celu rozważenia wszczęcia procedury zaskarżenia wyroku kasacją.
Bez spełnienia tych warunków jest to wniosek o doręczenie stronie odpisu sentencji
wyroku złożony na podstawie art. 9 k.p.c. Tak w niniejszej sprawie został potraktowa-
5
ny wniosek powoda z dnia 7 stycznia 2002 r. i była to słuszna ocena. Niezasadne
jest bowiem twierdzenie powoda, że jego intencja była widoczna. Wręcz odwrotnie,
zacytowana powyżej treść wniosku w żadnym zakresie na taki cel nie wskazuje. Z
żadnych też czynności powoda dokonanych wcześniej lub równocześnie taki zamiar
nie wynikał. Dopiero w późniejszym czasie powód uzewnętrznił swój zamiar, ale już
po upływie terminu z art. 387 § 3 k.p.c.
Nie jest też zasadny przedstawiony w zażaleniu argument o zbyt formalistycz-
nym stanowisku Sądu drugiej instancji, gdyż powód „nie zajmuje się profesjonalnie
prawem”. Przede wszystkim w tym zakresie należy stwierdzić, że kwestia ta mogłaby
być rozważana tylko przy ocenie zasadności wniosku o przywrócenie terminu z art.
387 § 3 k.p.c. Wniosek taki został złożony i oddalony przez Sąd drugiej instancji.
Prawidłowość uznania tego wniosku za bezzasadny mogłaby być przedmiotem roz-
poznania przez Sąd Najwyższy (por. postanowienie z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ
165/01, OSNC 2002 nr 7-8, poz. 102), gdyby zgodnie z art. 380 k.p.c. w rozpatrywa-
nym zażaleniu został złożony wniosek o rozpoznanie także tego, niezaskarżalnego
postanowienia Sądu drugiej instancji. W rozpoznawanym zażaleniu wniosku z art.
380 k.p.c. nie przedstawiono, a więc Sąd Najwyższy nie ma podstaw do oceny za-
sadności odmowy przywrócenia terminu. Należy też zauważyć, że merytorycznie ar-
gumentacja powoda nie jest zasadna, gdyż w momencie składania wniosku o dorę-
czenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji był on reprezentowany przez fachowego
pełnomocnika. Wiedza i doświadczenie zawodowe pełnomocnika (a nie powoda) są
więc decydujące dla oceny spełnienia przesłanek z art. 387 § 3 k.p.c. i ewentualnego
usprawiedliwienia przekroczenia terminu (por. wyrok z dnia 11 kwietnia 2000 r., I PKN
583/99, OSNAPiUS 2001 nr 18, poz. 555).
Z tych względów zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 385 w
związku z art. 39318
§ 3 i art. 397 § 2 k.p.c.
========================================