Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 22 MAJA 2003 R.
SNO 10/03
Przepis art. 202 § 1 k.p.k. ma zastosowanie, poprzez art. 128 u.s.p., w
postępowaniu dyscyplinarnym prowadzonym przeciwko sędziom, a z uwagi
na treść art. 80 § 3 zd. drugie u.s.p. także w postępowaniu w sprawach o
zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej sądowej
lub administracyjnej.
Przewodniczący: sędzia SN Andrzej Deptuła.
Sędziowie SN: Wiesław Kozielewicz (sprawozdawca), Katarzyna
Gonera.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w sprawie sędziego Sądu
Rejonowego w stanie spoczynku w związku z zażaleniem Prokuratora
Okręgowego na uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 28
października 2002 r., sygn. akt (...) w przedmiocie odmowy zezwolenia na
pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej sądowej podjął uchwałę:
zaskarżoną uchwałę u t r z y m a ć w mocy.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 28 października 2002
r., sygn. akt (...) odmówił zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności
karnej sądowej sędziego Sądu Rejonowego w stanie spoczynku odnośnie
czynów objętych postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez
Prokuraturę Rejonową, sygn. akt (...), a mianowicie:
2
1) posiadania, w okresie od nieustalonej bliżej daty do dnia 16 sierpnia
2001 r. w A., bez wymaganego zezwolenia, broni i amunicji, tj.
przestępstwa z art. 263 § 2 k.k.,
2) znęcania się fizycznego i psychicznego, w okresie od nieustalonego
bliżej dnia 1994 r. do dnia 15 sierpnia 2001 r. w A., nad Jolantą K., od
nieustalonego bliżej dnia 1996 r. do dnia 15 sierpnia 2001 r. nad
nieletnim Bartłomiejem K., polegającego na używaniu wobec
pokrzywdzonych słów powszechnie uznawanych za obelżywe, biciu
rękami, kopaniu i duszeniu, grożeniu pozbawieniem życia oraz
niszczeniu sprzętów gospodarstwa domowego, tj. przestępstwa z art.
207 § 1 k.k.
Prokurator Okręgowy złożył zażalenie na powyższą uchwałę. Zaskarżył ją
w całości na niekorzyść sędziego Sądu Rejonowego w stanie spoczynku i
zarzucając:
1) obrazę przepisu postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to
art. 180 § 2 k.p.k. polegającą na przesłuchaniu w toku postępowania
dyscyplinarnego lekarza psychiatry Dominiki D., prowadzącej leczenie
sędziego Sądu Rejonowego w stanie spoczynku, na okoliczności objęte
tajemnicą lekarską, bez zachowania warunków dopuszczających ten
dowód, zgodnych z powołanym przepisem kodeksu postępowania
karnego, znajdującym zastosowanie w prowadzonym przez Sąd
Dyscyplinarny postępowaniu, stosownie do treści art. 128 ustawy z
dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U.
Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.), na których to zeznaniach oparte zostały
ustalenia będące podstawą podjętej uchwały,
2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
mający wpływ na jego treść, polegający na nieuprawnionym przyjęciu,
że sędzia Sądu Rejonowego w stanie spoczynku, wypełniając swym
zachowaniem ustawowe znamiona przestępstwa z art. 263 § 2 k.k. oraz
3
z art. 207 § 1 k.k., działał w warunkach zniesionej poczytalności, a
także uznaniu, iż stopień społecznej szkodliwości czynów sędziego nie
jest wyższy niż znikomy, podczas gdy prawidłowa ocena poczynionych
ustaleń, bez uzyskania opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów, nie
upoważniała do przyjęcia niepoczytalności, a także wskazywała na
znaczny stopień społecznej szkodliwości czynów objętych
postępowaniem, co w konsekwencji powinno skutkować podjęciem
uchwały zezwalającej na pociągnięcie sędziego Sądu Rejonowego w
stanie spoczynku do odpowiedzialności karnej sądowej,
wniósł o jej zmianę i zezwolenie na pociągnięcie sędziego w stanie spoczynku
do odpowiedzialności karnej sądowej za przestępstwa z art. 263 § 2 k.k. oraz z
art. 207 § 1 k.k.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Rację ma skarżący, gdy wywodzi, iż Sąd Apelacyjny z rażącym
naruszeniem przepisów procedury, jeśli chodzi o tryb przeprowadzenia dowodu
w celu ustalenia stanu poczytalności osoby którą podejrzewa się o popełnienie
przestępstwa, poczynił ustalenie będące jednym z powodów nie uwzględnienia
wniosku o zezwolenie na pociągnięcie sędziego w stanie spoczynku do
odpowiedzialności karnej sądowej. Dotyczy to stwierdzenia, że cyt. „w zakresie
zarzutu posiadania broni z amunicją (art. 263 § 2 k.k.), jak również co najmniej
w części ustalenia objętego zarzutem z art. 207 § 1 k.k. sędzia z dużym
prawdopodobieństwem działał w stanie, w którym miał zniesioną poczytalność”.
Ustalenie to oparto na zeznaniach lekarza psychiatry leczącego sędziego w
stanie spoczynku (por. zeznania świadka Dominiki D.).
Zgodnie z art. 202 § 1 k.p.k. w celu wydania opinii o stanie zdrowia
psychicznego oskarżonego sąd powołuje co najmniej dwóch biegłych lekarzy
psychiatrów. Ten przepis ma zastosowanie, poprzez art. 128 u.s.p., w
postępowaniu dyscyplinarnym prowadzonym przeciwko sędziom, a z uwagi na
treść art. 80 § 3 zd. drugie u.s.p. także w postępowaniu w sprawach o
4
zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej sądowej lub
administracyjnej.
Z uwagi na to, że dane znajdujące się w aktach sprawy wskazują, iż w
sprawie zachodzi uzasadniona wątpliwość co do poczytalności sędziego w
stanie spoczynku, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny na posiedzeniu w dniu
20 marca 2003 r. postanowił, na podstawie art. 167 k.p.k. i art. 202 § 1 k.p.k. w
zw. z art. 128 u.s.p. dopuścić dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów z
listy Sądu Okręgowego celem ustalenia czy sędzia miał zachowaną zdolność do
rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem w okresie
objętym zarzutami opisanymi we wniosku Prokuratora Okręgowego z dnia 25
lipca 2002 r. w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie tego sędziego do
odpowiedzialności karnej sądowej. Biegli lekarze psychiatrzy dr med. Andrzej
W. i lek. med. Anna B. w złożonej opinii sądowo-psychiatrycznej z dnia 7
kwietnia 2003 r. stwierdzili, że w odniesieniu do zarzuconych czynów sędzia
miał zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim
postępowaniem. Ma miejsce stan z art. 31 § 1 k.k. Podali, że sędzia Sądu
Rejonowego w stanie spoczynku jest zdolny do brania udziału w postępowaniu
karnym. Nie zachodzi wysokie prawdopodobieństwo dokonywania przez niego
czynów zabronionych przez prawo w związku z chorobą psychiczną. Opinia ta
nie była kwestionowana przez strony i została zaliczona w poczet materiału
dowodowego przez Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny na posiedzeniu w dniu
22 maja 2003 r.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny nie dopatrzył się „niejasności” lub
„niepełności” tej opinii i podzielił zawarte w niej wnioski.
Skoro zatem obwiniony sędzia w okresie objętym zarzutami, i w
odniesieniu do zarzuconych mu czynów, miał zniesioną zdolność rozpoznania
znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem, to w myśl art. 31 § 1
k.k. nie można przypisać mu winy. Zgodnie więc z powołanym przepisem „nie
5
popełnił przestępstwa”. Nie jest zatem możliwe zezwolenie na pociągnięcie go
do odpowiedzialności karnej sądowej za zarzucane mu we wniosku czyny.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
uchwale.