Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE DNIA 27 LISTOPADA 2003 R.
SNO 75/03
Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe, po wszczęciu
postępowania dyscyplinarnego nie zmienia właściwości miejscowej sądu
dyscyplinarnego określonej w art. 110 § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. –
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
Przewodniczący: sędzia SN Henryk Gradzik.
Sędziowie SN: Herbert Szurgacz, Jan Górowski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w sprawie sędziego Sądu
Rejonowego obwinionego o popełnienie przewinień dyscyplinarnych z art. 107
§ 1 u.s.p. i in. po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 27 listopada 2003 r.
zażalenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym na
postanowienie Sądu Dyscyplinarnego – Sądu Apelacyjnego z dnia 7
października 2003 r., sygn. akt (...)
p o s t a n o w i ł u c h y l i ć zaskarżone p o s t a n o w i e n i e.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2003 r. Sąd Dyscyplinarny – Sąd
Apelacyjny w A., na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. i art. 110
§ 3 tej ustawy stwierdził swą niewłaściwość i sprawę dyscyplinarną sędziego
Sądu Rejonowego przekazał do rozpoznania, jako właściwemu, Sądowi
Dyscyplinarnemu – Sądowi Apelacyjnemu w B.
Sędzia Sądu Rejonowego został obwiniony o to, że:
2
w dniu 25 stycznia 1995 r. w X., województwo (...), jako sędzia Sądu
Rejonowego, w związku z pełnieniem tej funkcji publicznej, przyjął
od Z.A., vel Z.C. korzyść majątkową w kwocie 5.000 marek
niemieckich, równowartości około 10.000,- zł, w zamian za wydanie
pozytywnej opinii w postępowaniu ułaskawieniowym, prowadzonym
w związku ze skazaniem w sprawie sygn. akt (...), tj. o popełnienie
przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p.,
na przełomie lat 1996 – 1997 w Z., województwo (...), jako sędzia
Sądu Rejonowego, w związku z pełnieniem tej funkcji, żądał korzyści
majątkowej w kwocie 2.500 marek niemieckich, równowartości
5.000,- zł od K.S., za pośrednictwem A.M., w zamian za wydanie
wyroku z orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sprawie sygn. akt (...),
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p.,
w okresie od dnia 29 sierpnia 2000 r. do dnia 4 lipca 2002 r., jako
sędzia Sądu Rejonowego w X., delegowany do rozpoznania sprawy
sygn. akt (...) w postępowaniu apelacyjnym, wbrew obowiązkowi, nie
sporządził terminowo uzasadnienia wyroku wydanego w dniu 29
sierpnia 2000 r. i zalegał ze sporządzeniem uzasadnienia 1 rok, 10
miesięcy i 6 dni, a akta sprawy wraz z uzasadnieniem zwrócił dopiero
dnia 4 lipca 2002 r., tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego
stanowiącego naruszenie art. 457 § 1 k.p.k.
W uzasadnieniu Sąd Dyscyplinarny podkreślił, że art. 110 § 3 u.s.p.
wskazuje jako przesłankę właściwości miejscowej sądu okręg pełnienia służby
sędziego objętego postępowaniem. Według jego oceny przeniesienie
obwinionego z dniem 15 września 2003 r. na stanowisko sędziego Sądu
Rejonowego w Y. przed otwarciem przewodu sądowego wywołało ten skutek,
3
że właściwym do rozpoznania sprawy stał się Sąd Dyscyplinarny – Sąd
Apelacyjny w B.
Na postanowienie to zażalenie wniósł Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym, w którym domagał się jego
uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu – Sądowi
Apelacyjnemu w A. celem kontynuowania postępowania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zgodnie z ogólnymi zasadami odpowiednie stosowanie kodeksu
postępowania karnego w postępowaniu dyscyplinarnym (art. 128 u.s.p.) polega
na tym, że niektóre jego przepisy znajdują zastosowanie wprost, bez żadnych
modyfikacji i zabiegów adaptacyjnych, inne tylko pośrednio, a więc z
uwzględnieniem istoty i odrębności postępowania w którym znajdują
zastosowanie, a jeszcze inne nie mogą być wykorzystane w żadnym zakresie.
W postępowaniu dyscyplinarnym nie mają zastosowania art. 31 – 34 i 39
k.p.k., gdyż Prawo o ustroju sądów powszechnych normuje właściwość
miejscową sądów dyscyplinarnych samodzielnie (odrębnie) i według całkowicie
odmiennego niż kodeks postępowania karnego kryterium, tj. miejsca pełnienia
służby sędziego (art. 110 § 3 u.s.p.).
Wprawdzie, na podstawie odpowiedniego zastosowania art. 35 k.p.k., Sąd
Dyscyplinarny bada z urzędu swoją właściwość i przekazuje sprawę sądowi
właściwemu, lecz przepis ten nie odnosi się do zmiany podstawy właściwości
jaka wystąpiła już po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego. Zgodnie z
unormowaniem zawartym w art. 114 § 2 u.s.p. postępowanie dyscyplinarne
wszczyna rzecznik dyscyplinarny, przedstawiając sędziemu zarzuty, co w
rozpoznawanej sprawie nastąpiło postanowieniem z dnia 24 września 2002 r., a
wówczas obwiniony był sędzią Sądu Rejonowego w X. i tym samym zachodziła
właściwość miejscowa Sądu Dyscyplinarnego – Sądu Apelacyjnego w A.
4
Istota występującego w sprawie problemu sprowadzała się do odpowiedzi
na pytanie czy przeniesienie sędziego Sądu Rejonowego z dniem 15 września
2003 r., tj. w toku postępowania dyscyplinarnego, na stanowisko sędziego Sądu
Rejonowego w Y., na podstawie art. 123 § 3 u.s.p. w zw. z art. 75 § 2 pkt 4
u.s.p., a więc w wyniku kary dyscyplinarnej orzeczonej w innej sprawie,
wywołało zmianę właściwości miejscowej sądu.
Prawo o ustroju sądów powszechnych wprost tej kwestii nie rozstrzyga.
Trafnie jednak skarżący odwołał się do całościowego unormowania zawartego
w art. 110 § 3 u.s.p., który stanowi, że właściwy miejscowo jest Sąd
Dyscyplinarny w okręgu, w którym pełni służbę sędzia objęty postępowaniem.
Określenie „objęty postępowaniem" wskazuje pośrednio na termin istotny dla
wykonywania funkcji sędziego w tym czasie. Objęcie sędziego postępowaniem
dyscyplinarnym, co następuje z chwilą wydania postanowienia o wszczęciu
postępowania dyscyplinarnego, jest zatem momentem decydującym dla
określenia właściwości Sądu Dyscyplinarnego w myśl omawianego przepisu.
Wykładnia ta jest zgodna z powszechnie przyjmowaną we współczesnych
procedurach zasadą perpetuatio fori, według której sąd właściwy według chwili
wszczęcia postępowania pozostaje właściwy aż do ukończenia rozpoznawania
danej sprawy, niezależnie od zmian podstaw określających tę właściwość, które
zaszły w jego toku.
Poza tym przepisy o właściwości miejscowej mają realizować zasadę
ekonomii postępowania, a więc także ich interpretacja powinna uwzględniać
postulat minimalizacji jego kosztów. Przeniesienie zatem sędziego do innego
sądu w wyniku orzeczonej kary dyscyplinarnej w innej sprawie, w toku
postępowania dyscyplinarnego nie powinno prowadzić do zmiany właściwości
Sądu Dyscyplinarnego.
Mając na uwadze powyższe argumenty należy stwierdzić, że przeniesienie
sędziego na inne miejsce służbowe, po wszczęciu postępowania
5
dyscyplinarnego nie zmienia właściwości miejscowej Sądu Dyscyplinarnego
określonej w art. 110 § 3 u.s.p.
Z tych względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
sentencji.