Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 1 KWIETNIA 2004 R.
SDI 10/04
Przewodniczący: sędzia SN Józef Dołhy.
Sędziowie SN: Ewa Gaberle, Józef Szewczyk (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Izba Karna z udziałem Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego Naczelnej Rady Adwokackiej oraz protokolanta w sprawie
adwokata, obwinionej o przewinienia opisane w § 46 i w § 22 ust. 1 Zbioru
Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu po rozpoznaniu na rozprawie w
dniu 1 kwietnia 2004 r. kasacji, wniesionej przez obrońcę obwinionej od
orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Naczelnej Rady Adwokackiej z
dnia 1 marca 2003 r., sygn. akt (...) zmieniającego orzeczenie Sądu
Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej z dnia 6 grudnia 2002 r., sygn. akt (...)
I. u c h y l i ł zaskarżone o r z e c z e n i e;
II. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 88 ust. 4 p.o.a. umorzył
postępowanie dyscyplinarne o przewinienie opisane w § 46 Zbioru Zasad
Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, a kosztami postępowania w
sprawie w tym zakresie obciążył Naczelną Radę Adwokacką;
III. sprawę przewinienia opisanego w § 22 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki
Adwokackiej i Godności Zawodu przekazał do ponownego rozpoznania
Wyższemu Sądowi Dyscyplinarnemu Naczelnej Rady Adwokackiej.
U z a s a d n i e n i e
Orzeczeniem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej z dnia 19 listopada
2002 r., sygn. akt (...) adwokat uznana została winną popełnienia dwóch
przewinień dyscyplinarnych opisanych w § 46 i § 22 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki
2
Adwokackiej i Godności Zawodu i za to została skazana na łączną karę
pieniężną w kwocie 2 500 zł.
Powyższe orzeczenie na niekorzyść obwinionej zaskarżyła pokrzywdzona
Małgorzata M., zarzucając rażącą niewspółmierność wymierzonej obwinionej
kary w stosunku do stopnia zawinienia adwokata.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny Naczelnej Rady Adwokackiej orzeczeniem z
dnia 1 marca 2003 r. sygn. akt (...) zmienił zaskarżone orzeczenie i wymierzył
obwinionej karę łączną zawieszenia w czynnościach zawodowych na okres 2 lat.
Od prawomocnego orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego NRA
kasację wywiódł obrońca obwinionej, który wspomnianemu orzeczeniu zarzucił
rażące naruszenie prawa, a to art. 6 k.p.k. w zw. z § 22 pkt 5 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lipca 1998 r. w sprawie postępowania
dyscyplinarnego w stosunku do adwokatów i aplikantów adwokackich (Dz. U.
Nr 99, poz. 635) przez przeprowadzenie rozprawy odwoławczej przed Wyższym
Sądem Dyscyplinarnym NRA w Warszawie w dniu 1 marca 2003 r. pod
nieobecność obwinionego adwokata, nie mogącej się stawić na rozprawę z
powodu usprawiedliwionych okoliczności (ciężka choroba), w toku której
odebrano dodatkowe zeznania od pokrzywdzonej, do których obwiniona nie
miała możliwości ustosunkowania się, przez co jej prawo do obrony zostało
ewidentnie naruszone, a także rażącą niewspółmierność kary dyscyplinarnej w
wymiarze dwóch lat zawieszenia w czynnościach zawodowych.
Na podstawie tak sformułowanych zarzutów autor kasacji wniósł o
uchylenie orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i zmienionego nim
orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej oraz przekazanie sprawy
adwokata do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu pierwszej
instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Kasacja w części dotyczącej zarzutu obrazy art. 6 k.p.k. zasługuje na
uwzględnienie. Przy czym zarzut ten należy odczytywać w powiązaniu z treścią
art. 117 § 2 k.p.k., który stanowi między innymi, że czynności nie
przeprowadza się, gdy osoba uprawniona nie stawiła się, jednakże
usprawiedliwiła należycie niestawiennictwo i wniosła o nieprzeprowadzanie
czynności bez jej obecności. Natomiast nie doszło do obrazy § 22 pkt 5
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lipca 1998 r., gdyż Wyższy
Sąd Dyscyplinarny trafnie uznał, że obecność obwinionej na rozprawie
odwoławczej nie jest konieczna. Na rozprawie tej wbrew wywodom kasacji nie
przeprowadzono dowodów, a wysłuchano jedynie głosów stron, w tym
pokrzywdzonej, nie wiadomo dlaczego nazywając tę czynność wyjaśnieniami.
Niezależnie od tego, że Wyższemu Sądowi Dyscyplinarnemu nie można
zarzucić rażącego naruszenia prawa, doszło do rażącego pogwałcenia prawa
obwinionej do uczestnictwa w rozprawie przed Sądem odwoławczym. Adwokat
pismem z dnia 26 lutego 2003 r. zwróciła się do Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego o odroczenie rozprawy odwoławczej, wyznaczonej na dzień 1
marca 2003 r., podając, że przeszła zabieg operacyjny. Do pisma załączyła
zaświadczenie o operacji. Wspomniane pismo wpłynęło do Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego dopiero w dniu 10 marca 2003 r., czyli po rozprawie (k. 23,
24, 25). Obwiniona przebywała na zwolnieniu lekarskim od dnia 24 lutego 2003
r. do dnia 30 marca 2003 r. Zwolnienie lekarskie świadczy o niezdolności do
pracy, a nie udziału w rozprawie w wyżej wymienionym okresie, a więc nie
spełnia wymogów rozporządzenia Ministrów Sprawiedliwości oraz Zdrowia i
Opieki Społecznej z dnia 20 sierpnia 1998 r. w sprawie warunków i trybu
usprawiedliwiania niestawiennictwa oskarżonych, świadków i innych
uczestników procesu karnego z powodu choroby (Dz. U. Nr 111, poz. 706),
które należało stosować odpowiednio w postępowaniu dyscyplinarnym.
Jednakże z uwagi na to, że obwiniona opuściła szpital w piątek dnia 28 lutego
2003 r., a rozprawa odwoławcza odbyła się następnego dnia, czyli w sobotę dnia
4
1 marca 2003 r., Sąd Najwyższy uznał, iż adwokat właściwie usprawiedliwiła
niestawiennictwo, albowiem nie miała możliwości uzyskania przed rozprawą
odwoławczą innego zaświadczenia o niezdolności do stawienia się na rozprawie,
niż przedstawione zwolnienie lekarskie. Skoro tak, to nie ulega wątpliwości, że
w sprawie, na skutek zbiegu różnych okoliczności, doszło do rażącego
naruszenia prawa obwinionej do obrony. Nie można bowiem w opisanym
wypadku uznać, iż doszło do niestawiennictwa bez usprawiedliwienia, gdyż
brak jego doręczenia Wyższemu Sądowi Dyscyplinarnemu leżał poza wolą
obwinionej. Ujawnienie się dopiero po zakończeniu rozprawy okoliczności
uniemożliwiających udział w niej obwinionej oraz stanowiących przeszkodę
powzięcia o nich informacji przez Sąd powoduje konieczność uznania, że doszło
do naruszenia art. 117 § 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., chociaż Sądu nie obciąża
brak staranności. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na treść
zaskarżonego kasacją orzeczenia, którym poważnie zaostrzono karę wymierzoną
obwinionej.
W konsekwencji Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone orzeczenie, i
stwierdzając upływ ponad 5 lat od popełnienia przewinienia opisanego w § 46
Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, na podstawie art. 17 § 1
pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 88 ust. 4 p.o.a. umorzył postępowanie w tym zakresie
wobec upływu okresu karalności przewinienia, a kosztami postępowania w tej
części obciążył Naczelną Radę Adwokacką.
Odnośnie przewinienia opisanego w § 22 ust.1 Zbioru Zasad Etyki
Adwokackiej i Godności Zawodu przekazano sprawę do ponownego
rozpoznania Wyższemu Sądowi Dyscyplinarnemu, który rozważy zasadność
odwołania pokrzywdzonej.
Reasumując, Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.