Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 215/04
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2004 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z powództwa K. P., K. M.
przeciwko Agencji Mienia Wojskowego - Oddziałowi Terenowemu w G. o
przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 grudnia 2004 r.,
kasacji powódki Kazimiery Podolak od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w G.
z dnia 24 czerwca 2003 r.,
odmawia przyjęcia kasacji do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Powódka K. M. w dniu 10 grudnia 2001 r. wniosła do Sądu Rejonowego
pozew przeciwko Agencji Mienia Wojskowego w Warszawie. Domagała się
uznania za nieuzasadnione wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez
pozwaną w dniu 4 grudnia 2001 r. i przywrócenia do pracy na poprzednich
warunkach. Powódka wskazała, iż pozwana wypowiedziała jej umowę o pracę
uzasadniając to utratą zaufania do powódki spowodowaną wprowadzeniem w
błąd pracodawcy, poprzez złożenie zapewnienia o ukazaniu się ogłoszenia w
prasie lokalnej informacji o wywieszeniu wykazu nieruchomości przeznaczonej
do sprzedaży położonej w P. przy ulicy U. Powódka nie zgodziła się z tym
uzasadnieniem wskazując, iż nigdy nie składała w swoim imieniu tego rodzaju
2
zapewnienia, a w okresie kiedy wskazane ogłoszenie miałoby się ukazać była
na zwolnieniu chorobowym.
Analogicznej treści pozew został złożony w dniu 22 stycznia 2002r. przez
powódkę K.P. Jedyna różnica dotyczyła daty wypowiedzenia umowy o pracę,
miało ono miejsce w dniu 17 stycznia 2002r. Pozostałe okoliczności, w tym
uzasadnienie wypowiedzenia były identyczne jak w przypadku powódki K. M.
K. P. również wskazała, iż nigdy nie składała zapewnienia o ukazaniu się
ogłoszenia. Na rozprawie w dniu 27 marca 2002r. Sąd zdecydował o połączeniu
powyższych spraw do wspólnego rozpoznania.
W odpowiedziach na złożone pozwy strona pozwana wniosła o oddalenie
powództw. Uzasadniając swoje wnioski wskazała, iż w dniu 1 czerwca 2001 r. w
Agencji Mienia Wojskowego w Warszawie odbył się przetarg na sprzedaż
nieruchomości położonej w P. przy ulicy U. Przygotowaniem przetargu
zajmował się Oddział Terenowy AMW[…]. Prawidłowość przeprowadzenia
przetargu została zakwestionowana z uwagi na to, iż ogłoszenie o wywieszeniu
wykazów nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, wymagane przez
przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, nie ukazało się, a załączone
do dokumentacji ogłoszenie o wywieszeniu wykazów, które w dniu 4 kwietnia
2001 r. miało ukazać się w Gazecie […] jest w rzeczywistości montażem, czyli
zostało sfałszowane. Prezes Agencji Mienia Wojskowego nakazał wyjaśnienie
tej sytuacji i zażądał potwierdzenia, że takie ogłoszenie zostało zamieszczone
w prasie. Zdaniem pozwanej zapewnienie zostało złożone przez K. P., która
pełniła wówczas funkcję kierowniczki wydziału zagospodarowania
nieruchomości oraz przez K. M., która była pracownikiem tego wydziału.
Zapewnienie zostało złożone w piśmie z dnia 16 lipca 2001 r. przedstawionym
do podpisu dyrektorowi Oddziału. Pozwana wskazała, że powódki składając
zapewnienie nie sprawdziły czy ogłoszenie faktycznie się ukazało. Wykazały w
ten sposób lekceważący stosunek do powierzonych im obowiązków,
nierzetelność w ich wykonywaniu, a konsekwencją takiego stosunku do
obowiązków była utrata zaufania do powódek. Pozwana podała, że obowiązek
zamieszczania w prasie ogłoszeń o wywieszeniu wykazów nieruchomości j
należy do wydziału, którym kierowała powódka K.P.
3
W toku postępowania powódki nie zgodziły się ze stanowiskiem pozwanej
odnośnie tego, iż do zakresu działania wydziału zagospodarowania
nieruchomości należało zamieszczanie ogłoszeń. Ich zdaniem ogłoszeniami
zajmował się wydział marketingu. Ponadto powódki wniosły o zasądzenie
odszkodowania z tytułu utraty zatrudnienia, obok przywrócenia ich do pracy.
Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia
18 lipca 2002r. przywrócił powódki K. M. i K. P. do pracy w pozwanej Agencji
Mienia Wojskowego w Warszawie na poprzednich warunkach i stanowisku.
Sąd ustalił, że do zakresu działania wydziału zagospodarowania nieruchomości
Oddziału Terenowego Agencji Mienia Wojskowego należało min. przejmowanie
nieruchomości, ich zagospodarowanie zgodnie z obowiązującymi procedurami,
a także sporządzanie wniosków i wykazów nieruchomości przeznaczonych do
zagospodarowania w formie dzierżawy lub sprzedaży. Natomiast do wydziału
marketingu należało w szczególności organizowanie przetargów na sprzedaż i
dzierżawę przejętego mienia.
Sąd ten stwierdził, że roszczenie powódek o przywrócenie do pracy zasługuje w
całości na uwzględnienie. Jest okolicznością bezsporną, iż powódki były
zatrudnione w pozwanej Agencji Mienia Wojskowego na podstawie umów o
pracę zawartych na czas nie określony. W przedmiotowej sprawie pozwana w
swoich oświadczeniach o rozwiązaniu z powódkami nów o pracę jako
przyczynę wskazała utratę zaufania spowodowaną wprowadzeniem
pracodawcy, przez złożenie zapewnienia o ukazaniu się ogłoszenia w prasie
lokalnej informacji o wywieszeniu wykazu nieruchomości przeznaczonej do
sprzedaży położonej w P. Wobec tego przedmiotem badania Sądu było
ustalenie, czy powódki rzeczywiście złożyły zapewnienie tej treści. Natomiast
nie było przedmiotem niniejszego postępowania ustalenie, czy powódki
ewentualnie dopuściły się fałszerstwa ogłoszenia, bądź też wiedziały kto tego
dokonał.
Biorąc pod uwagę zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd wywnioskował,
że powódki nie mogły złożyć potwierdzenia ukazania się ogłoszenia z uwagi na
to, iż zamieszczanie ogłoszeń o przetargach nie należało do ich kompetencji.
Wobec tego nie należało do nich ustalanie czy takie ogłoszenia się ukazało. Nie
mogły brać na siebie odpowiedzialności za zadania należące do innego
wydziału. Rola wydziału zagospodarowania nieruchomości, w którym
4
zatrudnione były powódki, w zakresie organizacji przetargów ograniczała się
tylko i wyłącznie do sporządzenia wniosków odnośnie nieruchomości
przeznaczonych do sprzedaży oraz wykazów tych nieruchomości. Natomiast
wszelkie pozostałe czynności związane z organizacją przetargu w tym
zamieszczanie ogłoszeń o wywieszeniu wykazów należało do wydziału
marketingu. Z regulaminu organizacyjnego wyraźnie wynika, iż to wydział
marketingu zajmował się organizacją przetargów. W związku z tym nie można
postawić powódkom zarzutu lekceważenia obowiązków.
Biorą pod uwagę powyższe rozważania Sąd uznał, iż przyczyna
wypowiedzenia umowy o pracę wskazana przez pozwanego była nieprawdziwa,
wobec czego rozwiązanie umowy o pracę z powódkami było nieuzasadnione.
Apelację od wyroku złożyła pozwana Agencja Mienia Wojskowego w
Warszawie, w której pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, względnie o
zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa.
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Wyrokiem z 24
czerwca 2003 r., zmienił zaskarżony wyrok o tyle, że oddalił powództwo K. P., i
w pozostałym zakresie oddalił apelację.
Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu I instancji co do dokonanej
interpretacji w zakresie analizy treści dokumentu sporządzonego w dniu 16
lipca 2001 roku. Z treści dokumentu wynika, iż „Oddział Terenowy Agencji
Mienia Wojskowego w G. wyjaśnia, że zgodnie z posiadaną dokumentacją
ogłoszenie o wywieszeniu wykazów nr 3/01 i 10/01 dotyczących nieruchomości
położonych w P. przy ul. U. 5, oznaczonych w ewidencji gruntów nr 66/21 i
66/20 ( obecnie 66/22 ) ukazało się w Gazecie […], jako prasie lokalnej,
zgodnie z art. 35.1. Ustawy o gospodarce nieruchomościami Dz.U. Nr 46 tekst
jednolity z 2000 roku".
W ocenie Sądu Okręgowego pismo to informuje odbiorcę o
stwierdzonym: fakcie posiadania dokumentacji dotyczącej ogłoszenia o
wywieszeniu wykazów nr 3/01 i 10/01(...), fakcie ukazania się ogłoszenia,
rodzaju prasy, w której ogłoszenie ukazało się, zgodności z przepisami ustawy.
Trudno zatem zgodzić się z oceną Sądu I instancji, " ... iż pismo to miało jedynie
5
stanowić wyjaśnienie, iż ogłoszenie zostało zamieszczone zgodnie z przepisami
ustawy o gospodarce nieruchomościami".
Istotą zawisłego sporu było ustalenie przez Sąd I instancji, czy przyczyna
wskazana w wypowiedzeniu powódkom umów o pracę, była konkretna i
prawdziwa. Zatem ocena roszczeń obu powódek winna opierać się na
ustaleniach faktycznych i dokonanej analizie zebranego w sprawie materiału
dowodowego w odniesieniu do zawartych w wypowiedzeniach umów o pracę
przyczyn.
Sąd Okręgowy w toku postępowania apelacyjnego przeprowadził postępowanie
dowodowe w zakresie ponownego przesłuchania powódek K. P. i K. M. oraz
przedstawiciela pozwanego W. S. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że
powódka K. M. nie ponosi odpowiedzialności za treść pisma z dnia 16 lipca
2001 roku, albowiem przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę wskazana w
wypowiedzeniu umowy o pracę z dnia 4 grudnia 2001 roku nie zaistniała. Z
zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż pozwany nie badał
przed wypowiedzeniem umowy o pracę powódce K. M. czy brała udział w
wykonywaniu jego polecenia, natomiast propozycja jaką złożył uprzednio
powódce K. M. co do zwolnienia dyscyplinarnego była spowodowana
podległością służbową K. P. W ocenie Sądu wobec poczynionych ustaleń w
zakresie stanu faktycznego odpowiedzialność za treść pisma z dnia 16 lipca
2001 roku ponosi powódka K. P. Zaznaczyć w tym miejscu należało, że
powódka u pozwanego zatrudniona była na stanowisku kierownika wydziału
Zagospodarowania Nieruchomości Oddziału Terenowego, a w orzecznictwie
funkcjonuje jednolity pogląd, że w stosunku do pracownika na stanowisku
samodzielnym czy kierowniczym należy stosować ostrzejsze kryteria oceny
jego pracy, niż wobec pracownika na stanowisku szeregowym.
Kasację od powyższego wyroku złożyła powódka K. P. Powyższemu
wyrokowi zarzucono: naruszenie prawa materialnego - art. 30 § 1 pkt 4 k.p.
poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i uznanie, że powódka, jako kierownik
wydziału zagospodarowania nieruchomości pozwanej, dopuściła się naruszenia
obowiązków pracowniczych.
6
Podnosząc powyższy zarzut wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku i
oddalenie apelacji pozwanej Agencji Mienia Wojskowego - Oddział Terenowy
od wyroku Sądu Rejonowego Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z
dnia 18 lipca 2002 r., co do powódki K. P.; zasądzenie od powódki na rzecz
pozwanych solidarnie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa
procesowego za instancję kasacyjną, według norm przepisanych; ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
Przyjęcie kasacji do rozpoznania i jej merytoryczne rozpatrzenie
uzasadniono ciężarem wad prawnych ciążących na zaskarżonym orzeczeniu,
oraz koniecznością rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia prawnego: czy nawet
ewentualne uchybienie pracownika, jednak co do czynności, której normalnie
nie wykonywał i nie powinien wykonywać, należącej do zakresu obowiązków
innych pracowników zatrudnionych w innej jednostce wewnętrznej pracodawcy,
tylko na podstawie nadzwyczajnego polecenia przełożonego, przy
jednoczesnym braku winy pracownika ani świadomego działania na szkodę
pracodawcy, uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 3933
§ 1 k.p.c. określa konieczne składniki kasacji, w pkt 3
wskazano, że winna ona zawierać przedstawienie okoliczności uzasadniających
jej rozpoznanie. Przedstawienie okoliczności uzasadniających rozpoznanie
kasacji jest jej istotnym elementem, którego brak nie pozwala na ocenę, czy w
sprawie występują przesłanki ustawowe dla poddania kasacji rozpoznaniu. W
orzecznictwie zostało dokładnie wyjaśnione, że spełnienie wymogu z art. 3933
§
1 pkt 3 k.p.c. powinno przybrać formę wyodrębnionego wywodu prawnego, w
którym skarżący wskaże, jakie to konkretnie występujące w sprawie
okoliczności pozwalają zakwalifikować kasację do rozpoznania, i uzasadni
dlaczego odpowiadają one ustawowemu katalogowi przesłanek
usprawiedliwiających przyjęcie kasacji (por. postanowienia Sądu Najwyższego:
z 17 października 2001 r., III CZ 98/01, OSNC 2002/5/71; z 30 maja 2001 r., III
CZ 36/01, OSNC 2002/2/22; czy z 10 maja 2001 r., II CZ 35/01, OSNC
2002/1/11).
7
W konsekwencji należy przyjąć, iż z treści całego art. 393 k.p.c. wynika,
że przepis ten przewiduje cztery następujące okoliczności, w których Sąd
Najwyższy nie może odmówić przyjęcia kasacji do rozpoznania: w sprawie
występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba dokonania wykładni
przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w
orzecznictwie, zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza prawo, zachodzi
nieważność postępowania przed sądem odwoławczym. Katalog ten ma
charakter rozłączny w tym sensie, że istnienie którejkolwiek przyczyny jest
wystarczającą przesłanką przyjęcia kasacji do rozpoznania.
Przechodząc do oceny kasacji w tej konkretnej sprawie należy zauważyć
co następuje. W rozpoznawanej sprawie nie występują okoliczności, które z
urzędu uzasadniałyby zmianę albo uchylenie zaskarżonego wyroku.
Kasacja, jest w całości polemiką z ustaleniami Sądu i ich prawną oceną.
Pełnomocnik skarżącej z tych samych faktów wysnuwa „własne” wnioski i
formułuje oceny odmienne od wywiedzionych i sformułowanych przez Sąd.
Sąd Najwyższy wielokrotnie zajmował już stanowisko w kwestii „utraty
zaufania” jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę (por. wyrok SN z dnia
16 marca 1998 r., I PKN 565/97, OSNAPiUS z 1998 r. nr 18, poz. 534; wyrok z
dnia 7 września 1999 r., I PKN 257/99, OSNAPiUS z 2001 r. nr 1, poz. 14),
którą to pozwany podał w wypowiedzeniu umowy o pracę. Nie uszło jednak
uwadze Sądu, że skarżąca zajmował stanowisko kierownicze u pozwanego, a
to powoduje zwiększone wymagania w ocenie należytego wykonywania
obowiązków pracowniczych i zarazem zwiększoną odpowiedzialność za ich
niewykonanie lub wykonanie nienależyte.
W tym świetle nie występuje w sprawie istotne zagadnienie prawne,
które według skarżącej wymaga wyjaśnienia przez Sąd Najwyższy. Jeżeli więc
uznać, że w kasacji zawarto przedstawienie okoliczności uzasadniających jej
rozpoznanie, to z pewnością nie umotywowano ich w sposób pozwalający na
ocenę słuszności argumentacji w tym zakresie.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
8