Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 54/05
POSTANOWIENIE
Dnia 30 czerwca 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Stanisław Dąbrowski
SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. B.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji Spółce Akcyjnej Oddziałowi w
B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym
w dniu 30 czerwca 2005 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego
z dnia 24 stycznia 2005 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 24 stycznia 2005 r. odrzucił apelację
powoda od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 24 września 2004 r., stwierdzając, że
wpis od apelacji uiszczony został w dniu 9 grudnia 2004 r., a zatem po upływie
wyznaczonego terminu, który upłynął w dniu 8 grudnia 2004 r.
W zażaleniu powód podniósł, że w dniu 8 grudnia 2004 r. wpłacił do Centrum
Rozliczeniowego „G.” kwotę 1.500 zł, odpowiadającą wysokości wpisu od apelacji
wskazując na dowodzie wpłaty (załączonym do zażalenia) rachunek bankowy Sądu
Rejonowego, sygnaturę akt sprawy oraz tytuł wpłaty jako „wpis od apelacji”.
Zdaniem skarżącego wpłatę dokonaną do Centrum Rozliczeniowego „G.”, które jest
„polską instytucją finansową” należy traktować tak, jak polecenie przelewu w banku
krajowym, a zatem za datę uiszczenia wpisu od apelacji Sąd powinien przyjąć
dzień 8 grudnia 2004 r., a nie dzień 9 grudnia 2004 r. Skarżący wnosił o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia
1981 r. w sprawie sposobu uiszczenia opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.
U. Nr 21, poz.107) opłaty sądowe uiszcza się znakami z napisem "opłata sądowa"
albo gotówką do kas sądowych lub na rachunek bankowy dochodów właściwego
sądu.
Uiszczanie opłat sądowych w drodze wpłaty dokonywanej na rachunek
bankowy właściwego sądu nie zostało objęte regulacją prawną. W dalszym ciągu
nie ma więc jednoznacznej wskazówki ustawowej, pozwalającej określić chwilę,
w której skuteczne jest - w rozumieniu art. 16 ust. 1 u.k.s.c. - uiszczenie opłaty
sądowej w formie bezgotówkowej. Mimo tej luki, praktyka sądowa starała się wyjść
naprzeciw występującym trudnościom i potrzebom, zwłaszcza że obrót
bezgotówkowy upowszechniał się.
3
W orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. np. postanowienie składu siedmiu
sędziów z dnia 27 listopada 1961 r., 4 CR 634/61, OSNCP 1964, nr 1, poz. 5,
postanowienie z dnia 27 lutego 1962 r., 3 CZ 6/62, OSPiKA 1962, nr 3, poz. 70,
postanowienie z dnia 27 stycznia 1967 r., I PZ 76/68, OSNCP 1969, nr 9, poz. 167,
uchwała z dnia 16 grudnia 1983 r., III PZP 47/83, OSNCP 1984, nr 7, poz. 110 oraz
postanowienia z dnia 26 marca 1993 r., III ARN 42/93, OSNCP 1994, nr 1, poz. 24
oraz z dnia 15 lutego 2000 r., III CKN 1077/99, OSNC 2000, nr 9, poz. 162) utrwalił
się - oparty na odpowiednim bądź analogicznym stosowaniu art. 165 § 2 k.p.c.
w związku z art. 28 u.k.s.c. – pogląd, zgodnie z którym dla dochowania terminu do
uiszczenia opłaty sądowej decydująca jest data złożenia polecenia przelewu
w banku, a nie data uznania rachunku bankowego właściwego sądu. Sąd
Najwyższy uznał, że data przyjęcia przelewu przez bank może być uznana za datę
uiszczenia opłaty tylko pod warunkiem, że przelew w dniu przyjęcia go przez bank
lub w terminie wyznaczonym przez sąd do uiszczenia opłaty miał pokrycie na
rachunku zleceniodawcy (orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1969 r.,
I PZ 76/68, OSNCP1969, nr 9, poz. 167 oraz z dnia 14 lipca 1976 r., I CZ 65/76
OSNC 1977, nr 4, poz.75). Zaznaczyć należy, że okoliczność, iż polecenie
przelewu zostało wydane w terminie wyznaczonym do uiszczenia opłaty może być
niewystarczająca dla oceny, czy strona zachowała termin, jeśli bowiem bank
zrealizował to polecenie po wyznaczonym terminie z tego względu, że w tym
okresie na rachunku zleceniodawcy (strony procesowej) brak było pokrycia, to
przyjąć należy, że strona uchybiła terminowi.
Poparte wskazanym orzecznictwem stanowisko, nakazujące stosowanie art.
165 § 2 k.p.c. w związku z art. 28 u.k.s.c. do przypadków uiszczania opłat
sądowych za pośrednictwem banku, nie można odnieść do okoliczności sprawy,
które wystąpiły w niniejszej sprawie a więc do sytuacji, gdy strona wpłaca na konto
oznaczonej osoby, prowadzącej operacje finansowe kwotę odpowiadającą
wymaganej opłacie sądowej, polecając jej przelanie na rachunek sądu.
Sugerowane w zażaleniu koncesje na rzecz złożenia polecenia przelewu
w Centrum Rozliczeniowym „G.”, które nie ma statusu banku, nie mogą być
uczynione z istotnego powodu. Przede wszystkim nie może schodzić z pola
widzenia fakt, że art. 165 § 2 k.p.c. ma charakter wyjątkowy, toteż rozszerzanie go
4
w drodze wykładni do instytucji i osób zajmujących się działalnością polegającą na
transferze pieniędzy (parabanki, pośrednicy), jest niedopuszczalne. Przeciwko
sugerowanej koncesji przemawia także postulat stawiania równych wymagań
podejmowanym czynnościom procesowym. Nie do przyjęcia jest teza, w myśl której
samo pismo procesowe może być oddane - ze skutkiem zachowania terminu - tylko
w polskim urzędzie pocztowym, a więc z wyłączeniem pośredników (art. 165 § 2
k.p.c.), natomiast uiszczenie opłaty od tego pisma dozwolone miałoby być bez tego
ograniczenia.
Z przytoczonych względów zażalenie należało oddalić (art. 398 14
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sadów
powszechnych – Dz. U. 2005 r., Nr 13, poz. 98).

IV CZ 54/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia