Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 17 LISTOPADA 2005 R.
II KK 216/05
Uchylenie lub zmiana orzeczenia na korzyść współoskarżonych, w
trybie określonym w art. 435 k.p.k., nie dotyczy orzeczenia wydanego wo-
bec współoskarżonych w innej sprawie.
Przewodniczący: Prezes SN L. Paprzycki (sprawozdawca).
Sędziowie SN: J. Sobczak, A. Tomczyk.
Prokurator Prokuratury Krajowej: W. Smardzewski.
Sąd Najwyższy w sprawie Józefa B., oskarżonego z art. 278 § 1 k.k.,
art. 279 § 1 i inne k.k., po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu
17 listopada 2005 r., kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatel-
skich od wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 8 grudnia 2003 r.
u c h y l i ł zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze
łącznej i co do czynu z pkt. II aktu oskarżenia, zakwalifikowanego z art. 13
§ 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., i
w tym zakresie sprawę p r z e k a z a ł Sądowi Rejonowemu w W. do
ponownego rozpoznania.
U Z A S A D N I E N I E
Sąd Rejonowy w W., wyrokiem z dnia 8 grudnia 2003 r., uznał Józefa
B. za winnego popełnienia dwóch występków: pierwszego, zakwalifikowa-
2
nego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i dru-
giego, zakwalifikowanego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z
art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., za które wymierzył mu karę łączną 3 lat
pozbawienia wolności.
Od powyższego, prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego, kasację
na korzyść Józefa B. wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, w części doty-
czącej skazania za przestępstwo zakwalifikowane art. z art. 13 § 1 k.k. w
zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i zarzuca-
jąc: „rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie art. 413 § 2
pkt 1 k.p.k., polegające na pominięciu w opisie czynu wartości rzeczy, które
oskarżony usiłował zabrać w celu przywłaszczenia, podczas gdy wskaza-
nie ich wartości ma istotne znaczenie dla ustalenia, czy popełniony przez
oskarżonego czyn był usiłowaniem przestępstwa kradzieży, czy też usiło-
wania wykroczenia wniósł o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w W. w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego roz-
poznania”.
Sąd Najwyższy, na posiedzeniu w dniu 29 września 2005 r., posta-
nowił skierować sprawę do rozpoznania na rozprawę, uznając, że nie za-
chodzą przesłanki określone w art. 535 § 3 k.p.k. w związku z potrzebą
rozważenia zastosowania w sprawie art. 435 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k.,
nie prezentując jednak argumentacji, która miałaby za tym przemawiać.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich, wniesiona na korzyść Józe-
fa B., jest oczywiście zasadna i jako taka została w całości uwzględniona,
przez uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w W. w części
dotyczącej orzeczenia o karze łącznej i co do czynu z punktu II aktu oskar-
żenia, zakwalifikowanego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z
art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., a sprawa przekazana w tym zakresie
temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Natomiast Sąd Najwyższy w
3
składzie orzekającym w tej sprawie nie podzielił stanowiska wyrażonego
przez Sąd Najwyższy w powołanym postanowieniu z dnia 29 września
2005 r., uznając, że w stosunku do skazania Henryka T. wyrokiem tego
samego Sądu z dnia 11 kwietnia 2001 r., nie zostały spełnione wymogi
określone w art. 435 k.p.k. w zw. z art. 536 k.p.k.
Należy zgodzić się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że Sąd Rejo-
nowy w zaskarżonej części wyroku niewystarczająco opisał czyn zakwalifi-
kowany z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w
zw. z art. 12 k.k., gdyż nie wskazał wartości rzeczy, które skazany usiłował
zabrać w celu przywłaszczenia, a od tego zależy, czy czyn przypisany
oskarżonemu Józefowi B. stanowi usiłowanie przestępstwa określonego w
art. 278 § 1 k.k., jeżeli wartość tych rzeczy przekraczała 250 zł, czy też tyl-
ko usiłowanie wykroczenia określonego w art. 119 § 1 k.w., jeżeli ich war-
tość była niższa. Nie określając wartości rzeczy w wyroku Sąd Rejonowy
dopuścił się rażącej obrazy przepisu postępowania - art. 413 § 1 pkt 4
k.p.k., co w sposób oczywisty mogło mieć wpływ na treść wydanego w tej
sprawie orzeczenia (art. 438 pkt 2 k.p.k.), ponieważ od tego ustalenia w
wyroku zależy, czy prawidłowo przyjęto, że czyn ten stanowił usiłowanie
wskazanego w nim przestępstwa, czy też tylko wykroczenia.
Przy rozpoznaniu sprawy w części przekazanej do ponownego roz-
poznania, Sąd Rejonowy po prostu dokona ustalenia, co podane zostanie
w wydanym następnie wyroku, jaka była wartość rzeczy, które oskarżony,
działając wspólnie i w porozumieniu z drugim sprawcą, usiłować zabrać w
celu przywłaszczenia. Źródłem wiedzy na ten temat będzie nie tylko prze-
słuchanie obu sprawców usiłowania kradzieży, ale także to, co wynika z
doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.). Jednocześnie jednak pamiętać
trzeba o tym, że uchylenie wyroku w tej sprawie nastąpiło wyłącznie w wy-
niku uwzględnienia kasacji wniesionej tylko na korzyść oskarżonego Józefa
B.
4
Brak natomiast było podstaw do uchylenia, w takim samym zakresie,
wyroku tego samego Sądu, który zapadł w innej sprawie wobec Henryka
T., który dopuścił się takiego samego czynu, działając wspólnie i w poro-
zumieniu z Józefem B. Także w wypadku tego oskarżonego Sąd Rejonowy
w wyroku nie określił wartości rzeczy, które obaj mężczyźni usiłowali
ukraść. Jednakże, dla możliwości zastosowania instytucji określonej w art.
435 k.p.k., także, co oczywiste, w związku z art. 536 k.p.k., decydujące jest
to, żeby współoskarżeni zostali skazani tym samym wyrokiem.
Z przepisu art. 435 k.p.k. jednoznacznie wynika, że sąd odwoławczy
uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współoskarżonych w tej samej
sprawie, w sytuacji gdy nie wnieśli oni środka zaskarżenia, jeżeli je uchylił
lub zmienił na rzecz innego współoskarżonego skazanego w tej samej
sprawie, który wniósł taki środek zaskarżenia, gdy przemawiają za tym
identyczne względy. Chodzi zatem tylko o to samo orzeczenie wydane w
stosunku do wszystkich współoskarżonych. Nie wystarcza więc, dla zasto-
sowania instytucji określonej w art. 435 k.p.k., sam fakt współoskarżenia w
tej samej sprawie, jeżeli w stosunku do takich współoskarżonych ostatecz-
nie wydane zostały wyroki w różnych sprawach. Taka wykładnia tego prze-
pisu jednolicie prezentowana jest w piśmiennictwie (zob.: P. Hofmański, E.
Sadzik, K. Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. T. II. Komentarz do
artykułów 297 – 467, s. 558 i nast., T. III. Komentarz do artykułów 468 –
682, s. 211 Warszawa 2004; T. Grzegorczyk: Kodeks postępowania karne-
go. Komentarz, Warszawa 2005, s. 1071, s. 1261, 1262; S. Zabłocki w: J.
Bratoszewski i inni: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Tom III,
Warszawa 2004, s. 88, s. 624; W. Grzeszczyk: Kodeks postępowania kar-
nego. Komentarz, Warszawa 2005, s. 406, 498, 499; J. Grajewski w: J.
Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta: Kodeks postępowania karnego, Tom
II, Komentarz do art. 425, 673, Kraków 2003, s. 52-54, 309-312; K. Mar-
szał, S. Stachowiak, K. Zgryzek: Proces karny, Katowice 2003, s. 547,
5
548). Żadne racje nie przemawiają za rozszerzającą wykładnią art. 435
k.p.k., tym bardziej, że jest to przepis wyjątkowy, który ze swej natury nie
podlega tego rodzaju wykładni.
Mając powyższe rozważania na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak
w wyroku.