Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 2 CZERWCA 2006 R.
SNO 23/06
Przewodniczący: sędzia SN Stanisław Kosmal.
Sędziowie SN: Barbara Myszka, Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y na rozprawie z udziałem
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego sędziego Sądu Okręgowego
oraz protokolanta po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2006 r. sprawy sędziego Sądu
Rejonowego w związku z odwołaniem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu
Okręgowego od wyroku Sądu Apelacyjnego  Sądu Dyscyplinarnego z dnia 6 marca
2006 r., sygn. akt (...)
u t r z y m a ł w m o c y zaskarżony w y r o k ; kosztami sądowymi postępowania
odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego zarzucił sędziemu Sądu
Rejonowego, że:
1. w okresie od dnia 8 marca 2000 r. do dnia 26 czerwca 2003 r. w A. jako
sędzia referent dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy przepisów art. 6 k.p.c.,
§ 63 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 oraz § 68 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 218 ze zm.), doprowadzając do rażącej
przewlekłości postępowania w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy pod
sygnaturą I CO 205/98, dotyczącej nadzoru nad egzekucją z nieruchomości
położonej w B., powadzoną przez Komornika Rewiru II przy Sądzie
Rejonowym pod sygnaturą 158/98,
2. w okresie od dnia 27 października 2000 do dnia 7 lipca 2004 r. jako sędzia
referent dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa w sprawie I
CO 205/98, polegającej na tym, że:
 w dniu 27 października 2000 r. w protokole posiedzenia niejawnego (k.
43 akt) nie odnotował, czy nastąpiło ogłoszenie postanowienia o
udzieleniu przybicia nieruchomości, co stanowi naruszenie art. 158 § 1
pkt 2 k.p.c., w rezultacie nie można ustalić, czy doszło do
uprawomocnienia się powyższego postanowienia, a w konsekwencji do
naruszenia art. 1035 i art. 998 § 1 k.p.c., gdyż dopiero po
2
uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu i stwierdzeniu
uiszczenia ceny nabycia powinno być wydane postanowienie o
przysądzeniu własności (plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji – w
formie postanowienia – powinien być sporządzony dopiero po
uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu własności),
 w dniu 13 listopada 2001 r. (k. 97 akt) i w dniu 11 grudnia 2001 (k. 100
akt) wydał zarządzenia o przystąpieniu do wykonania planu podziału
sumy uzyskanej z egzekucji, mimo wniesienia zarzutów przeciwko
planowi podziału, czym naruszył art. 1028 k.p.c., a następnie zaniechał
wydania postanowienia o zatwierdzeniu lub zmianie planu na podstawie
art. 1028 § 2 k.p.c. do dnia 30 sierpnia 2002 r. (art. 135 akt), na które –
stosownie do art. 1028 § 3 k.p.c. – przysługuje zażalenie,
 przy wyznaczeniu posiedzenia na dzień 19 sierpnia 2002 r. (k. 116 akt),
na którym miały być rozpoznane zarzuty przeciwko planowi podziału,
zarządził doręczenie odpisu zarzutów jedynie dłużnikom, wierzycielowi
– Bankowi Spółdzielczemu w C., zawiadamiając go o terminie
posiedzenia, nie doręczył zarzutów przeciwko planowi podziału, w
konsekwencji, wydając w dniu 30 sierpnia 2002 r. postanowienie (k. 135
akt) nieodpowiadające w punkcie 3 wymaganiom art. 1037 k.p.c. o
zmianie planu podziału, doprowadził do zmiany sytuacji prawnej Banku,
 wydając postanowienie w dniu 30 sierpnia 2002 r. (k.135 akt) i w dniu
16 stycznia 2003 r. (k. 148 akt), nie wskazał w nich podmiotu, któremu
przypadła kwota 12 367,65 zł, czym naruszył art. 1037 k.p.c., skutkiem
tego uchybienia było wydanie w dniu 7 lipca 2004 r. zarządzenia, w
którym Bank Spółdzielczy w C. został wezwany do uiszczenia na rzecz
Sądu Rejonowego kwoty 12 367, 65 zł pod rygorem egzekucji,
3. w okresie od 28 grudnia 2001 r. do dnia 17 września 2004 r. jako sędzia
referent w sprawie I NS 486/01 dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy
przepisów art. 6 i § 63 ust. 1 pkt 4 i 9 oraz § 68 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego
urzędowania sądów powszechnych przez nienadawanie biegu sprawie na
etapie postępowania międzyinstancyjnego, doprowadzając do rażącej
przewlekłości tego postępowania,
4. w okresie od dnia 18 stycznia 2001 r do października 2004 r. jako sędzia
referent w sprawie I NC 63/00 doprowadził do zaginięcia akt tej sprawy oraz
nie podjął czynności przewidzianych w art. 716, art. 717 § 1 i art. 719 § 1
k.p.c., zmierzających do ich odtworzenia, mimo kilkakrotnego ponawiania
3
przez powoda wniosku o doręczenie tytułu wykonawczego dotyczącego
Ireneusza S.,
to jest popełnienie przewinień dyscyplinarnych przewidzianych w art. 107 § 1 u.s.p.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 6 marca 2006 r.:
1. uznał sędziego Sądu Rejonowego za winnego popełniania przewinień
dyscyplinarnych zarzuconych mu w punkcie pierwszym, z tym że z opisu
czynu wyeliminował zarzut dopuszczenia do przewlekłości postępowania w
okresie od dnia 8 marca 2000 r. do 27 października 2000 r., w punkcie
drugim w zakresie czynu polegającego na wydaniu zarządzenia z dnia 7 lipca
2004 r., którym wierzyciel – Bank Spółdzielczy w C. został wezwany do
uiszczenia na rzecz Sądu Rejonowego kwoty 12 369,65 zł pod rygorem
egzekucji, w punkcie trzecim oraz w punkcie czwartym, z tym że z opisu
czynu wyeliminował zarzut doprowadzenia do zaginięcia akt sprawy I NC
63/00 i niepodjęcia czynności zmierzających do odtworzenia akt w okresie od
dnia 18 stycznia 2001 r. do dnia 12 listopada 2002 r. i za to na podstawie art.
109 § 1 pkt 2 u.s.p. wymierzył mu karę dyscyplinarną nagany,
2. orzekł, że obwiniony popełnił przewinienia dyscyplinarne zarzucone mu w
punkcie drugim, polegające na tym, że w sprawie I CO 205/98 dopuścił się
oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa:
 art. 1028 § 1 i 3 k.p.c. przez zaniechanie wydania postanowienia o
zatwierdzeniu lub zmianie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji
do dnia 30 sierpnia 2002 r.,
 art. 1037 k.p.c. przez niedoręczenie wierzycielowi odpisu zarzutów
przeciwko planowi podziału przy wyznaczaniu posiedzenia na dzień 19
sierpnia 2002 r., a następnie wydanie postanowienia z dnia 22 sierpnia
2002 r. nieodpowiadającego art. 1037 § 3 k.p.c.,
 art. 1037 k.p.c. przez niewskazanie w postanowieniu z dnia 30 sierpnia
2002 r. i w postanowieniu z dnia 16 stycznia 2003 r. podmiotu, któremu
przypadła kwota 12 367,65 zł i na podstawie art. 108 § 2 u.s.p. umorzył
postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej za te czyny,
3. na podstawie art. 108 § 1 u.s.p. i art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. umorzył
postępowanie w zakresie objętym zarzutem w punkcie drugim w części
dotyczącej popełnienia przewinień dyscyplinarnych w sprawie I CO 205/98
polegających na dopuszczeniu się oczywistej i rażącej obrazy prawa:
 art. 158 § 1 pkt 2, art. 1035, art. 998 § 1 k.p.c. przez nieodnotowanie w
protokole posiedzenia z dnia 27 października 2000 r., czy nastąpiło
ogłoszenie wydania postanowienia o udzieleniu przybicia,
4
 art. 1028 k.p.c. przez wydanie zarządzenia z dnia 13 listopada 2001 r. i
zarządzenia z dnia 11 grudnia 2001 r. o przystąpieniu do wykonania
planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, mino wniesienia zarzutów
przeciwko planowi podziału.
Uzasadniając wymiar kary, Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny podkreślił
przede wszystkim okoliczności obciążające i łagodzące. Do pierwszych zaliczył:
zasądzenie przez Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 13 grudnia 2004 r. – na skutek
skargi E.(...)-A.(...) Konsorcjum sp. z o.o. w D. na nieuzasadnioną zwłokę w
rozpoznaniu sprawy I NC 63/00 – od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwoty 3 000
zł (sygn. akt IV S 13/04) oraz brak w depozycie sądowym – w wyniku naruszenia
prawa w sprawie I CO 205/98 – kwoty 7 255,99 zł na zaspokojenie roszczeń
wierzyciela. Za okoliczności łagodzące uznał natomiast: pozytywną opinię Prezesa
Sądu Rejonowego o obwinionym (podkreślono w niej znaczne obciążenie
obwinionego w okresie, w którym sam orzekał w Wydziale Cywilnym), długotrwałą
chorobę obwinionego, pogłębiającą stan zaległości i dobre ilościowe wyniki pracy w
latach 2002 – 2003.
Sąd uznał wymierzoną karę za odpowiednią, mimo że sędzia Sądu Rejonowego
został już skazany na karę nagany wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 20 maja 2005 r., sygn. akt (...), utrzymanym w mocy
wyrokiem Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 5 października 2005,
SNO 49/05. Nie można obwinionemu zarzucić, że dopuszczał się rażącego naruszenia
prawa mimo wcześniejszego wyroku, ponieważ przewinienia dyscyplinarne objęte
obydwoma wyrokami zostały popełnione w tym samym okresie od 2000 do 2003 r.
Nie stanowiły one przedmiotu jednego postępowania ze względu na tempo ich
ujawniania. Nie można wykluczyć – zdaniem Sądu – że zostałyby one objęte jednym
wnioskiem, gdyby nadzór administracyjny był sprawowany prawidłowo.
Odwołanie od wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze wniósł – na
niekorzyść obwinionego – Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego.
Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. zarzucił rażącą
niewspółmierność orzeczonej kary i wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części
przez orzeczenie na podstawie art. 104 § 3 pkt 3 u.s.p. kary zawieszenia waloryzacji
uposażenia na okres dwóch lat.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Jest oczywiste, że obwiniony w chwili orzekania był sędzią czynnym zawodowo,
w stan spoczynku został bowiem przeniesiony dnia 8 marca 2006 r. Orzekając o karze,
Sąd był więc związany katalogiem kar dyscyplinarnych zawartym w art. 109 § 1 u.s.p.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, mając na uwadze okoliczności decydujące
o wymiarze kary, a mianowicie rodzaj przewinienia dyscyplinarnego, stopień
5
zawinienia oraz okoliczności obciążające i łagodzące, trafnie uznał naganę za
odpowiednią karę z przewidzianych w katalogu kar dyscyplinarnych, znajdującym
zastosowanie w chwili orzekania.
Sąd rozważał – co wyraźnie wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku –
możliwość wymierzenia surowszej kary w postaci przeniesienia na inne miejsce
służbowe. Jednakże okazało się, że ze względu na okoliczności sprawy, nie ma
podstaw do jej wymierzenia.
Kwestia wymierzenia surowszej kary niż nagana był rozważana – na skutek
odwołania wniesionego przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego
– w sprawie SNO 49/00, dotyczącej popełnienia przez obwinionego przewinień
dyscyplinarnych tego samego rodzaju i popełnionych w tym sam okresie, co
przewinienia dyscyplinarne objęte niniejszym postępowaniem. Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny w przywołanej sprawie nie uwzględnił jednak odwołania Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego. Uznał bowiem, podkreślając, że kara przeniesienia na
inne miejsce służbowe jest orzekana w sytuacjach, w których pozostawienie
obwinionego w dotychczasowym miejscu służbowym rażąco naruszałoby dobro
wymiaru sprawiedliwości, że taki wypadek nie miał miejsca w sprawie.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, nawiązując do orzeczenia wydanego w
spawie SNO 49/00, wykazał, że również w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi
wypadek, który uzasadniałby orzeczenie kary przeniesienia obwinionego na inne
miejsce służbowe. Przeciwko orzeczeniu tej kary przemawiało nie tylko niewykazanie,
że zaistniała sytuacja, w której pozostawienie obwinionego w dotychczasowym
miejscu rażąco uchybiałoby dobru wymiaru sprawiedliwości, ale także
niekwestionowana okoliczność, że w toku postępowania dyscyplinarnego obwiniony
został uznany – na podstawie orzeczenia lekarza ZUS z dnia 17 stycznia 2006 r. – za
trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego z powodu choroby i utraty sił.
W tej sytuacji nie można podzielić argumentów Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego, że Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny orzekł karę rażąco
niewspółmierną. Tej oceny nie zmienia okoliczność, że po wydaniu wyroku
obwiniony został przeniesiony w stan spoczynku z wyżej wskazanych powodów i
zaistniała możliwość sięgnięcia do katalogu kar zawartego w art. 104 § 3 u.s.p. Należy
też podnieść, że wobec obwinionego – niezależnie od postępowania dyscyplinarnego –
wyciągnięto konsekwencje służbowe w postaci odwołania ze stanowiska
przewodniczącego wydziału, co oznaczało degradację w karierze służbowej i istotne
pogorszenie sytuacji finansowej.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
sentencji wyroku.