Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II BP 2/06
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 3 sierpnia 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko M. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L.
o przywrócenie do pracy
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 sierpnia 2006 r.,
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia powódki
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w L.
z dnia 4 listopada 2004 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 4 listopada 2004 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację powódki J. K. od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy, oddalającego jej powództwo o przywrócenie do pracy w
sprawie przeciwko „M.” Spółce z o.o., podzielając ustalenia poczynione przez Sąd
pierwszej instancji, według których rozwiązanie z powódką umowy o pracę w trybie
natychmiastowym z winy pracownika, było uzasadnione, wobec
nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy w dniach 16, 18 i 19 grudnia 2003 r. W
2
ocenie Sądu nieusprawiedliwiona nieobecność powódki w pracy stanowiła ciężkie
naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, uzasadniające rozwiązanie
umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Powódka nie skorzystała z możliwości zaskarżenia tego wyroku kasacją, zaś
jej skarga o wznowienie postępowania, została odrzucona (postanowienie Sądu
Okręgowego- Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lipca 2005 r. oraz z
dnia 4 października 2005 r.).
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku z
dnia 4 listopada 2004 r., powódka powołała się na wyrok Sądu Okręgowego- Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 grudnia 2004 r., którym oddalono
apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Sądu Rejonowego w L.,
zmieniającego – na skutek odwołania powódki -decyzję organu rentowego i
przyznającego J. K. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 4 listopada
2003 r. na okres 360 dni. Zdaniem skarżącej wobec treści wyroku, nie można
przyjąć, że nieobecność powódki w pracy w dniach 16, 18 i 19 grudnia 2003 r.,
będąca podstawą rozwiązania z nią umowy o pracę w trybie natychmiastowym,
była nieusprawiedliwiona. Tym samym wyrok z dnia 4 listopada 2004 r. objęty
skargą jest niezgodny z prawem i jako taki winien być wyeliminowany z obrotu
prawnego. W podstawie skargi powódka podniosła naruszenie prawa materialnego
– art. 52 § 1 pkt 1 k.p., wskazując, że wyrok spowodował szkodę „dwojakiego
rodzaju, mającą charakter materialny i niematerialny”. Szkoda materialna to
nieuzyskanie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę
w trybie natychmiastowym w kwocie 14 845,73 zł. oraz odprawy emerytalnej w
kwocie 17 320,03 zł. Szkoda niematerialna zaś to niezgodne z prawem przyjęcie,
że dopuściła się ona ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków
pracowniczych.
Jednocześnie powódka wskazała, że nie wnosiła kasacji od tego wyroku, bowiem
po wykorzystaniu świadczenia rehabilitacyjnego, uzyskała prawo do emerytury, nie
mniej jednak w sprawie występuje wyjątkowy przypadek określony w art.. 4241
§ 2
k.p.c., „albowiem niezgodność z prawem orzeczenia z dnia 04 listopada 2004 r.
wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego”.
3
Postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r. skarga została
przyjęta do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze
przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Przepis ten
wyraża zasadę, że przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia jest wykorzystanie przez stronę
przysługujących jej środków prawnych. Wyjątek od wskazanej zasady przewiduje
art. 4241
§ 2 k.p.c., który w sytuacji gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej
środków prawnych, dopuszczalność skargi uzależnia od kumulatywnego spełnienia
dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego wypadku oraz występowania
niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze, wynikającej z naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela. W przedmiotowej sprawie wyjątkowy wypadek, o którym
mowa w art. 4241
§ 2 k.p.c., nie występuje.
Poddając analizie okoliczności nieskorzystania przez powódkę z
przysługującego jej środka zaskarżenia w postaci kasacji, stwierdzić trzeba, że był
to jej świadomy wybór, podyktowany przeświadczeniem, że kasacja nie zostanie
uwzględniona. Nieskorzystanie przez powódkę z przysługującego jej prawa do
wniesienia kasacji od orzeczenia Sądu drugiej instancji nie nastąpiło zatem w
okolicznościach, które można by zakwalifikować jako wyjątkowy wypadek w
rozumieniu art. 4241
§ 2 k.p.c.
W orzecznictwie przyjmuje się, że jako „wyjątkowe wypadki”, pozwalające na
złożenie skargi od orzeczenia sądu pierwszej instancji, można wskazać ciężką
chorobę strony, uniemożliwiającą wniesienie środka odwoławczego, katastrofę czy
klęskę żywiołową ewentualnie uzyskanie od pracownika sądu błędnej informacji co
do sposobu i terminu zaskarżenia (tak w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 2
lutego 2006 r., III CNP 4/06, OSNC 2006/6/113).
4
Również charakter zarzucanego w skardze naruszenia, które miało
doprowadzić do niezgodności z prawem zaskarżonego orzeczenia, nie przemawia
za uznaniem go za wyjątkowe.
Fakt, że po wydaniu wyroku objętego skargą (4 listopada 2004 r.), powódka
uzyskała prawo do świadczenia rehabilitacyjnego (wyrok z dnia 9 grudnia 2004 r.),
nie oznacza, że ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę przypisania jej ciężkiego
naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, mogą być traktowane jako
„wypadek wyjątkowy”, uzasadniający złożenie skargi od orzeczenia sądu drugiej
instancji. Warto zwrócić uwagę, że ocena niezgodności z prawem orzeczenia musi
dotyczyć nie tylko treści orzeczenia – rozstrzygnięcia, ale również okoliczności i
uwarunkowań towarzyszących jego wydaniu, w tym w szczególności ustaleń
faktycznych, które w sprawie zostały poczynione. W świetle tych ustaleń powódka
była nieobecna w pracy bez podania przyczyny nieobecności w dniach 16, 18 i 19
grudnia 2003 r., co zostało ocenione jako ciężkie naruszenie podstawowych
obowiązków pracowniczych.
Z tych względów, uznając że w sprawie nie zachodzi wyjątkowy wypadek
określony w art. 4241
§ 2 k.p.c. orzeczono jak w postanowieniu na podstawie art.
4248
§ 2 k.p.c.