Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 391/06
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lutego 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku "M." Spółki Akcyjnej w […]
przy uczestnictwie W. B. i R. Z.
o wznowienie postępowania ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 14 lutego 2007 r.,
skargi kasacyjnej
uczestnika postępowania R. Z.
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 31 maja 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 31 maja 2006 r. oddalił apelację
uczestnika postępowania R. Z. od postanowienia Sądu Rejonowego w K. Sądu
Gospodarczego z dnia 10 kwietnia 2006 r. oddalającego skargę tego uczestnika o
wznowienie postępowania w sprawie z wniosku Spółki „M.„ S.A. o pozbawienie W.
B. prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia
funkcji członka Rady Nadzorczej, zakończonej prawomocnym postanowieniem
Sądu Rejonowego w K. z dnia 7 czerwca 2005 r.
Rozstrzygnięcie to oparł na następujących aprobowanych ustaleniach
i wnioskach Sądu Rejonowego.
Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2005 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił
wniosek Spółki „M.” S.A. o pozbawienie W. B. prowadzenia działalności
gospodarczej. Z wnioskiem takim wystąpił też R. Z. i Sąd Rejonowy w K.
postanowieniem z dnia 13 grudnia 2005 r. uwzględnił wniosek, lecz postanowienie
to zostało zmienione postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z dnia 1 marca 2006
r. przez odrzucenie wniosku z uwagi na powagę rzeczy osądzonej. W ocenie Sądu
Okręgowego prawomocne orzeczenie w sprawie z wniosku Spółki „M.” S.A.,
skutkuje utratą możliwości skutecznego składania przez innych wierzycieli wniosku
w trybie art. 373 prawa upadłościowego i naprawczego. Wierzyciele ci posiadali
bowiem w sprawie status zainteresowanych i wyłącznie w tamtej sprawie mogli
wykonywać przysługujące im uprawnienia. Skarżący o wydaniu przez Sąd
Rejonowy prawomocnego postanowienia dowiedział się dopiero w dniu 1 marca
2006 r. kiedy Sąd Okręgowy odrzucił jego wniosek. Jednakże skarżący status
wierzyciela nabył dopiero w dniu 1 lipca 2005 r. zatem w czasie kiedy toczyło się
postępowanie o orzeczenie zakazu nie mógł być ani wnioskodawcą, ani
uczestnikiem postępowania.
Apelację skarżącego od postanowienia oddalającego jego skargę
o wznowienie postępowania, Sąd Okręgowy w K. powołanym na wstępie
postanowieniem oddalił, uznając, że zaskarżone orzeczenie w ostatecznym wyniku
odpowiada prawu. Trafność tego orzeczenia wyprowadził z innych argumentów.
3
Uznał mianowicie, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje kwestia,
czy sąd miał obowiązek na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwać skarżącego do
udziału w sprawie toczącej się z wniosku Spółki „M.”, a istotne jest iż skarżący nie
wykazał wymaganego art. 524 § 2 k.p.c. naruszenia wydanym postanowieniem
jego praw. Zdaniem Sądu Okręgowego, istnienie interesu prawnego skarżącego
można by rozważać w przypadku orzeczenia zakazu, co mogłoby niweczyć jego
szanse na uzyskanie pełnego zaspokojenia od dłużnika, a nie w przypadku
oddalenia wniosku o orzeczenie zakazu.
W skardze kasacyjnej od tego postanowienia skarżący zarzucił naruszenie
art. 524 § 2 k.p.c. w związku z art. 401 pkt.1 k.p.c., art. 523 w związku z art. 510 § 2
k.p.c. przez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji
przyjęcie, że zaniechanie wezwania go do wzięcia udziału w sprawie nie narusza
jego praw przez pozbawienie go prawa do sądu i możności działania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzutowi naruszenia powołanych w skardze kasacyjnej przepisów nie
można odmówić słuszności.
Stanowisko Sądu Okręgowego, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy
pozostaje kwestia, czy sąd miał obowiązek wezwać skarżącego na podstawie art.
510 § 2 k.p.c. do udziału w sprawie, oznacza nierozpoznanie jej istoty w rozumieniu
art. 386 k.p.c., zwłaszcza że według art. 376 ust. 1 u.p.n. w sprawach orzekania
zakazu prowadzenia działalności gospodarczej stosuje się przepisy o postępowaniu
nieprocesowym, z wyjątkami jakie wynikają z regulacji szczególnej. Jednakże
naruszenie art. 386 k.p.c. nie może być poddane kontroli kasacyjnej bowiem
skarżący nie podniósł tego zarzutu w skardze kasacyjnej.
Nie można natomiast odmówić racji skarżącemu, o ile kwestionuje pogląd
tego Sądu, że skarżący mógłby mieć interes prawny do żądania wznowienia
postępowania tylko w razie orzeczenia w sprawie z wniosku Spółki „M.”, zakazu
prowadzenia przez W. B. działalności gospodarczej, co „mogłoby niweczyć jego
szanse na uzyskanie możliwie pełnego zaspokojenia od dłużnika”. Pogląd ten nie
zasługuje na aprobatę jako oparty na błędnym założeniu. Przy prawidłowym
założeniu, skarżący ma taki interes właśnie przy oddaleniu żądania orzeczenia
4
zakazu. Wówczas bowiem zachodzi obawa, że dłużnik prowadząc nadal
działalność będzie mógł zaciągać zobowiązania bez pokrycia oraz dokonywać
czynności obciążające jego majątek i w efekcie doprowadzić do pogorszenia
możliwości zaspokojenia wierzycieli, którzy przy podziale majątku mogą nie
otrzymać nic, bądź mniej niż otrzymaliby gdyby orzeczono zakaz prowadzenia
działalności. Ponieważ wniosek Spółki „M.” o orzeczenie wobec W. B. zakazu
prowadzenia działalności gospodarczej został prawomocnie oddalony, a wniosek
skarżącego o zakaz prowadzenia przez tego dłużnika takiej działalności odrzucony
w sprawie VI Ga …/06 Sądu Okręgowego w K. z uwagi na powagę rzeczy
osądzonej, sprawa orzeczenia zakazu prowadzenia przez W. B. działalności
gospodarczej stała się przedmiotem rozstrzygnięcia w dwóch przedstawionych
wyżej odrębnych postępowaniach.
W sprawie z wniosku skarżącego zakończonej postanowieniem Sądu
Okręgowego w K. z dnia 1 marca 2006 r. VI Ga …/06 o odrzuceniu wniosku, Sąd
Najwyższy postanowieniem z dnia 31 stycznia 2007 r. uchylił to postanowienie i
przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Rozważając problem mocy wiążącej prawomocnego postanowienia
oddalającego wniosek o orzeczenie omawianego zakazu oraz jego powagi rzeczy
osądzonej jako negatywnej przesłanki procesowej, stwierdził, że postanowienie to
nie pozbawia innego wierzyciela, który nie brał udziału w tym postępowaniu
możliwości wystąpienia z takim wnioskiem.
Wyrażając aprobatę dla tego stanowiska, które ma znaczenie dla
rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, zaskarżone postanowienie uchylono
i przekazano sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania (art. 39815
k.p.c.).
jc