Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. T.

przeciwko M. T.

o zaspokojenie potrzeb rodziny

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

z dnia 27 listopada 2012 r. sygn. akt III RC 379/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i oddala powództwo
w całości;

II.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Powódka E. T. wnosiła o zasądzenie od jej męża M. T. tytułem zaspokajania potrzeb rodziny kwoty 1.500 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 10 września 2012 roku.

Pozwany M. T. wnosił o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 27 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem zaspokajania potrzeb rodziny kwotę po 500 złotych miesięcznie, płatną do dnia 10-go każdego miesiąca, poczynając od dnia 10 września 2012 roku, z odsetkami w wysokości 13% w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, w pozostałym zakresie oddalił powództwo i odstąpił od obciążenia stron kosztami sądowymi.

Sąd ten ustalił, że strony są małżeństwem. Od kilku lat pozostają w rozłączeniu. Sprawa o rozwód lub separację nie toczy się. Małżonkowie pozostają w rozdzielności majątkowej, ustanowionej wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 27 maja 2011 roku. Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 roku zasądził od M. T. na rzecz E. T. tytułem zaspokajania potrzeb rodziny kwotę po 300 złotych miesięcznie, a Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 9 lutego 2012 roku zmienił to orzeczenie Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim i oddalił w całości powództwo E. T..

Sąd I instancji ustalił też, że pozwany ma 33 lata. Z zawodu jest technikiem mechanikiem. Od 6 lat przebywa na Wyspach B.. Prowadzi tam własną działalność gospodarczą, pracuje przy budowach. Zarabia co najmniej 1.000 funtów miesięcznie. Otrzymuje też dodatek rodzinny w kwocie 80 funtów miesięcznie. Pozwany wynajmuje mieszkanie z dwiema innymi osobami. Czynsz za to mieszkanie wynosi łącznie 1.350 funtów miesięcznie, opłata za gaz i energię elektryczną sięga kwoty 256,83 funtów za kwartał. Pozwany nie posiada majątku. W Polsce jest zameldowany u swoich rodziców.

Z ustaleń dotyczących powódki wynika, że ma ona 34 lata. Posiada średnie wykształcenie i wyuczony zawód ciastkarza. Powódka miała wypadek, w wyniku którego uszkodziła kręgosłup. Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w H. z dnia 29 maja 2012 roku uznano, że powódka od 11 maja 2012 roku jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie to zostało wydane do końca maja 2013 roku. Powódka nie pracuje. Została uznana za osobę niezdolną do pracy. Otrzymuje zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej w kwocie 520 złotych miesięcznie. Nie posiada innych dochodów. Wprowadziła się do matki, albowiem nie była w stanie samodzielnie utrzymać mieszkania. Mieszka w trudnych warunkach, nie dysponuje odpowiednimi meblami. Część sprzętów gospodarstwa domowego typu pralka, lodówka, mikrofalówka, z poprzedniego mieszkania, przechowuje u znajomych, ponieważ w pomieszczeniu które zajmuje nie ma miejsca. Powódka cierpi na niedowład jednej części ciała. Potrzebuje odpowiedniego łóżka i materaca. Pozostaje pod kontrolą medyczną. Jej miesięczne potrzeby sięgają kwoty 1.500 złotych.

Sąd Rejonowy ustalił też, że strony mają syna M. w wieku 11 lat. Kiedy dziecko przebywało z powódką pozwany był zobowiązany do alimentacji syna w kwocie po 800 złotych miesięcznie. Obecnie syn stron został umieszczony w rodzinie zastępczej u rodziców pozwanego. Pozwany nie przekazuje na rzecz syna całej kwoty zasiłku rodzinnego, który otrzymuje w Anglii.

W tych okolicznościach Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie. Podkreślił, że strony są małżeństwem, aczkolwiek od kilku lat pozostają w faktycznym rozłączeniu. Powódka znalazła się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Nie jest zdolna do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Pozwany zaś pracuje i choć ponosi znaczne wydatki to powinien wesprzeć powódkę kwotą 500 złotych miesięcznie.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał art. 23 k.r.o. i art. 27 k.r.o., w zakresie kosztów procesu - art. 102 k.p.c.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją pozwany zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy:

- art. 231 k.p.c. poprzez uznanie za nieudowodniony faktu rzeczywistych zarobków i wydatków pozwanego w Wielkiej Brytanii, mimo istnienia ku temu dostatecznej podstawy w zebranym materiale dowodowym w postaci zeznania podatkowego, umowy najmu mieszkania i rachunków złożonych przez pozwanego,

- art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na błędnym przyjęciu, iż możliwości majątkowe pozwanego są tak wysokie, że jest on zobligowany do zaspokojenia potrzeb powódki i całkowitym pominięciu faktu, że pozwany jako jedyny loży na utrzymanie syna, który znajduje się w rodzinie zastępczej,

2. naruszenie prawa materialnego art. 23 k.r.o. i art. 27 k.r.o. poprzez bezzasadne przyjęcie, iż pozwany jest zobowiązany łożyć na potrzeby powódki w sytuacji gdy z ustalonego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że pozwany jest jedyną osobą, która poczuwa się do obowiązków wobec małoletniego syna, natomiast powódka w żaden sposób, ani materialny, ani osobisty nie współdziała dla dobra rodziny, nie zamieszkuje z synem stron, nie sprawuje nad nim opieki, jak też nie przejawia jakiegokolwiek zainteresowania wychowaniem dziecka.

Wskazując na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości, a także zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 27 k.r.o. oboje małżonkowie obowiązani są, każde według swoich sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Jeden z małżonków może domagać się od drugiego dostarczania środków utrzymania jeżeli pozostają oni w związku małżeńskim nie tylko formalnie, ale faktycznie, a więc kiedy łączy ich wspólne pożycie, a przede wszystkim kiedy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Długoletnia separacja i brak więzi charakterystycznych dla małżeństwa zwalnia małżonków z obowiązku przyczyniania się do zaspakajania potrzeb rodziny. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 28 stycznia 1998 roku (I CKN 585/97, OSP 1999, nr 2, poz. 29) Sąd Najwyższy stwierdził, że brak wspólnego pożycia małżonków, a przede wszystkim nie prowadzenie przez nich wspólnego gospodarstwa domowego może uzasadniać oddalenie powództwa o dostarczanie środków utrzymania dla samego tylko małżonka.

Strony, jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, od 6 lat pozostają w faktycznej separacji. Nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Nie wiążą ich też żadne więzi rodzinne. Syn stron nie jest wychowywany przez powódkę, ale przez rodziców pozwanego, którzy są rodziną zastępczą dla dziecka. Małżeństwo stron ma jedynie charakter formalny. W takiej sytuacji powódka nie może domagać się od pozwanego dostarczania środków utrzymania.

Niezależnie od tego należy zgodzić się ze skarżącym, że powódka ma pewne możliwości podjęcia zatrudnienia. Wprawdzie powódka wskutek wypadku doznała uszczerbku na zdrowiu, ale nie jest całkowicie niezdolna do pracy. Odmienne ustalenie Sądu I instancji nie znajduje oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Umiarkowany stopień niepełnosprawności nie wyklucza podjęcia przez powódkę zatrudnienia stosownego do jej stanu zdrowia. Mając na uwadze dotychczasową postawę powódki, która nie wykazywała szczególnej aktywności zawodowej, wyzbyła się poprzedniego zatrudnienia i oczekiwała jedynie na wsparcie finansowe męża uprawniony jest wniosek, że także obecnie nie podejmuje ona zatrudnienia oczekując właśnie na pomoc materialną pozwanego. Pozwany jednak, jak wskazano powyżej, nie ma obowiązku dostarczania powódce środków utrzymania.

Z tych względów na mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono reformatoryjnie oddalając powództwo w całości.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono stosownie do art. 102 k.p.c. z uwagi na charakter niniejszej sprawy, ale także sytuację materialną powódki.