Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 1/07
POSTANOWIENIE
Dnia 20 marca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński
SSN Herbert Szurgacz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. L.
przeciwko M. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 marca 2007 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w P.
z dnia 2 listopada 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 2 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
odrzucił apelację pozwanego M. G. od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w
K. z dnia 28 sierpnia 2006 r. W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż apelacja została
wniesiona przez pełnomocnika pozwanego, będącego pracodawcą, który uiścił
opłatę podstawową od apelacji w wysokości 30 zł, winien zaś był uiścić opłatę
stosunkową liczoną od podanej wartości przedmiotu zaskarżenia. Sąd wskazał, iż z
2
treści art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w
sposób jednoznaczny wynika, że nie mają obowiązku uiszczania kosztów
sądowych pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do
sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 35 i 36. Żaden przepis
ustawy nie konstytuuje zwolnienia od kosztów dla strony pozwanej w sprawach z
powództwa pracownika, a zatem w konsekwencji pozwany w sprawach o
roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy winien uiszczać opłaty na zasadach
ogólnych, chyba że zostanie zwolniony od kosztów sądowych przez sąd.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pełnomocnik pozwanego. W
uzasadnieniu wskazał, iż pozwany istotnie uiścił opłatę podstawową w wysokości
30 zł. Oparł się w tym względzie na art. 35 ustawy z 20 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), który w ust. 1
stwierdza, że w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podstawową
wyłącznie od apelacji, zażalenia itd. Zgodnie z dyspozycją powyższego przepisu
pozwany wnosząc apelację uiścił opłatę podstawową w kwocie 30,00 zł. Podniósł,
iż w przypadku wniesienia apelacji w sprawach z zakresu prawa pracy należna jest
wyłącznie opłata w wysokości podstawowej, niezależnie od tego czy apelację tę
wnosi pracownik czy też pracodawca. Świadczy o tym art. 35 ust 2, który
jednoznacznie stwierdza, że opłatę od pism o których mowa w ust. 1, a więc
również i od apelacji, uiszcza zarówno pracownik jak i pracodawca także w sprawie
o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy.
Pozwany nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, iż opłata w wysokości
podstawowej w odniesieniu do pozwanego będzie miała zastosowanie dopiero w
przypadku gdy Sąd zwolni go od kosztów sądowych w całości na podstawie art.
100 ust. 2 ustawy.
Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota sprawy sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy pracodawca
winien uiścić opłatę podstawową w kwocie 30,00 zł od apelacji - art. 35 ust. 1
3
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.
Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.), czy opłatę stosunkową - art. 13 tej ustawy, w
sprawach z zakresu prawa pracy, z powództwa pracownika, przy wartości
przedmiotu zaskarżenia nie przewyższającej 50.000,00 zł ?
Kwestia powyższa była już rozpoznawana przez Sąd Najwyższy, który w
uchwale z dnia 9 stycznia 2007 r. II PZP 5/06 wskazał, iż w sprawie z zakresu
prawa pracy, w której wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50.000 zł od
apelacji pozwanego pracodawcy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł
(art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.). W uzasadnieniu uchwały Sąd
Najwyższy wskazał, iż argumenty semantyczne i logiczne jednoznacznie wskazują,
że opłata sądowa obciążająca pracodawcę od apelacji w sprawie z zakresu prawa
pracy, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa 50.000 zł, została w art.
35 ust. 1 określona w sposób zupełny. Przepisu tego nie należy zatem wiązać z art.
96 ust. 1 pkt 4 ustawy, regulującym zupełnie inną kwestię z dziedziny kosztów
sądowych, a mianowicie zwolnienie od kosztów pracownika wnoszącego
powództwo. Artykuł 96 ust. 1 pkt 4, stanowiący fragment tytułu IV "Zwolnienie od
kosztów sądowych", odnosi się tylko do jednej ze stron postępowania w sprawach
z zakresu prawa pracy (do pracownika) i tylko do sytuacji, w której występuje on w
roli powoda. W zakresie spraw majątkowych przepis ten stanowi podmiotowy
wyjątek o charakterze względnym od reguły wyrażonej w art. 3 ust. 1 ustawy, gdyż
– w sprawach z zakresu prawa pracy – zwolnienie od kosztów sądowych
pracownika występującego w roli powoda nie obejmuje pism, do których odnosi się
art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze. Oznacza to, że w każdej sprawie z zakresu prawa
pracy, a więc także w tej, w której pracownik wystąpił z powództwem, również on
nie jest zwolniony od opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od apelacji, zażalenia,
skargi kasacyjnej oraz skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia. Nie jest zwolniony od kosztów sądowych także w
sprawach o wartości przedmiotu sporu wyższej niż 50.000 zł (por. art. 35 ust. 1
zdanie drugie). Z przepisu stanowiącego, że pracownik wnoszący powództwo nie
ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, z zastrzeżeniem art. 35, wynika tylko
to, że pracownik inicjujący sprawę nie ponosi innych opłat niż ujęte w art. 35 ust. 1.
4
Jest zatem oczywiste, jak podkreślił Sąd Najwyższy w powołanej uchwale,
że art. 35 ust. 1 nie dotyczy zwolnienia od kosztów sądowych, lecz określenia opłat
(wysokości opłat) od niektórych środków zaskarżenia i odnosi się do każdej strony
– w rozumieniu art. 7 ustawy – występującej w sprawie z zakresu prawa pracy.
Powiązanie art. 35 ust. 1 z art. 7 stanowi podstawę do wniosku, że jeżeli z przepisu
nie wynika jednoznacznie, iż odnosi się tylko do określonych uczestników
postępowania w określonym rodzaju spraw, to odnosi się do każdego uczestnika
postępowania sądowego. Z art. 35 ust. 1 ustawy nie można natomiast wnioskować,
że opłata podstawowa wymagana jest tylko od jednej strony (zwolnionej od
obowiązku uiszczenia kosztów sądowych), gdyż do takiej konkluzji mogłoby
prowadzić wyłącznie założenie, iż powództwo pracownika wolne jest od opłaty
podstawowej, a pracodawcę – dlatego, że nie został objęty zwolnieniem – zawsze
obciąża opłata, która dla spraw o prawa majątkowe jest opłatą stosunkową (art. 13
ustawy). Konkluzja taka jest nie do przyjęcia, zważywszy na konstrukcję ustawy o
kosztach, z której wynika, że w każdej sprawie o prawa majątkowe z zakresu prawa
pracy, także wszczętej przez pracownika, zgodnie z zasadą wynikającą z art. 3 ust.
2 pkt 2, każde pismo objęte jest obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej określonej
w art. 13, czyli opłaty stosunkowej, wynoszącej 5 % wartości przedmiotu sporu lub
przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000
złotych. Wyjątek od tej opłaty, stanowiącej zasadę, ustanawia art. 96 ust. 1 pkt 4,
który zwalnia pracownika od opłaty od pozwu w wysokości opłaty stosunkowej,
natomiast w odniesieniu do pracodawcy wnoszącego powództwo takiego wyjątku
brak.
Sąd Najwyższy podkreślił, że art. 35 ust. 1 nie przewiduje opłaty innej niż
podstawowa, która – w myśl art. 14 – przewidziana jest wyłącznie wówczas, gdy
przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej. Z tych
względów w omawianym wypadku opłata stosunkowa w ogóle nie wchodzi w grę.
Wskazał także, iż od chwili wejścia w życie ustawy o kosztach sądowych z
dnia 28 lipca 2005 r. postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy nie jest
wolne z mocy ustawy od opłat sądowych, obie strony postępowania zarówno
pracownik jak i pracodawca obowiązane są do uiszczania opłat sądowych tyle, że
są to tylko opłaty od pism przewidzianych w art. 35 ust. 1 ustawy.
5
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w całej
rozciągłości podziela rozstrzygnięcie dokonane w powołanej uchwale.
Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji postanowienia.