Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 35/07
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa "C." Sp. z o.o.
przeciwko Gminie D.
i z powództwa wzajemnego Gminy D.
przeciwko "C." Sp. z o.o.
o zapłatę i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 maja 2007 r.,
zażalenia strony pozwanej - powódki wzajemnej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od pozwanej - powódki wzajemnej na
rzecz strony powodowej - pozwanej wzajemnej kwotę 1.800 zł
tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 14.12.2006 r. odrzucił apelację
pozwanej i powódki wzajemnej Gminy D. w części obejmującej zaskarżenie wyroku
Sądu Okręgowego w K. z dnia 5.05.2006 r. w odniesieniu do orzeczenia o
oddaleniu powództwa wzajemnego. Sąd ten wskazał, że Gmina D. wnosząc
apelację opłaciła to pismo jedynie w zakresie zaskarżającym uwzględnione
powództwo główne, zaś nie uiściła opłaty w zakresie zaskarżającym oddalone
powództwo wzajemne. Z tego względu apelacja odnosząca się do tej części
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego podlegała odrzuceniu na podstawie art. 373 w
związku z art. 370 k.p.c.
Postanowienie to zaskarżyła Gmina D., jako pozwana i powódka wzajemna,
domagając się jego uchylenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wyrokiem z dnia 5.05.2006 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej –
powódki wzajemnej Gminy D. na rzecz powódki – pozwanej wzajemnej „C.” spółki z
o.o. kwotę 7.054.389,86 zł z odsetkami (pkt 1), w pozostałej części powództwo
główne oddalił (pkt 2), oddalił w całości powództwo wzajemne (pkt 3) oraz
rozstrzygnął o kosztach procesu (pkt 4 i 5). Powództwo wzajemne, które zostało w
całości oddalone obejmowało: ustalenie nieważności umowy, której wartość została
określona na 124.154.440 zł (k. 1298) oraz roszczenie pieniężne o zapłatę kwoty
16.511.376.94 zł.
Gmina D. wniosła apelację od tego wyroku skarżąc rozstrzygnięcie o
uwzględnieniu powództwa głównego (pkt 1) oraz o oddaleniu w całości powództwa
wzajemnego (pkt 3), a jej pełnomocnik uiścił opłatę sądową w kwocie 100.000 zł.
Na rozprawie w dniu 14.12.2006 r. na pytanie przewodniczącego składu
orzekającego pełnomocnik Gminy oświadczył, że uiszczona kwota 100.000 zł
stanowi opłatę od apelacji w zakresie zaskarżenia rozstrzygnięcia Sądu
Okręgowego o uwzględnieniu powództwa głównego. W tej sytuacji procesowej Sąd
Apelacyjny podjął kwestionowane zażaleniem postanowienie o odrzuceniu apelacji
3
w części obejmującej zaskarżenie wyroku sądu I instancji odnośnie do oddalenia
powództwa wzajemnego, gdyż nie zostało ono opłacone.
To rozstrzygnięcie – wbrew zarzutom podniesionym w zażaleniu – jest
oczywiście uzasadnione i jest wynikiem prawidłowego zastosowania zarówno
przepisów ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), jak i przepisów kodeksu postępowania
cywilnego, zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy. Punktem wyjścia winien być art. 204 §
1 i 3 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami powództwo wzajemne można wytoczyć bądź
w odpowiedzi na pozew, bądź oddzielnie, nie później jednak niż na pierwszej
rozprawie, albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego (§ 1), przy czym przepisy
dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu wzajemnego (§ 3). To ostatnie
postanowienie oznacza, że także przepisy o opłatach sądowych dotyczące pozwu
stosuje się do pozwu wzajemnego. W konsekwencji w art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wyraźnie stwierdzono, że opłacie
podlegają pozew i pozew wzajemny przy uwzględnieniu treści art. 204 § 1 k.p.c., iż
powództwo wzajemne można wytoczyć oddzielnie (wówczas będzie to odrębne
pismo) bądź w odpowiedzi na pozew (wówczas pismem będzie odpowiedź na
pozew, w którym zamieści się powództwo wzajemne podlegające opłacie sądowej)
bądź wreszcie w sprzeciwie od wyroku zaocznego (wówczas opłacie będzie
podlegał osobno sprzeciw od wyroku zaocznego zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 4
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz osobno pozew wzajemny
zamieszczony w piśmie zawierającym sprzeciw od wyroku zaocznego – zgodnie
z art. 3 ust. 2 pkt 1 cyt. ustawy o kosztach). Ta sama reguła dotyczy apelacji,
skargi kasacyjnej bądź skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia sądowego. Jeżeli w tych środkach zaskarżenia
kwestionuje się rozstrzygnięcie o powództwie głównym i powództwie wzajemnym,
to wartość przedmiotu zaskarżenia ustala się osobno dla każdego z tych powództw.
Takie stanowisko w kwestii dopuszczalności kasacji zajął Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 25.11.1998 r. II CZ 120/98 (Wokanda 199, nr 2, s. 8)
stwierdzając, że o dopuszczalności kasacji w świetle art. 393 pkt 1 k.p.c. decyduje
wartość przedmiotu zaskarżenia – niezależnie od tego, czy chodzi o powództwo
główne, czy wzajemne – osobno dla każdego z tych powództw. Nie ma oczywiście
4
żadnych podstaw, aby przyjąć inne stanowisko w odniesieniu do obowiązku
uiszczenia opłaty sądowej i jej wysokości. Także w tym zakresie obowiązek
uiszczenia opłaty sądowej i jej wysokość należy ustalać osobno dla powództwa
głównego i powództwa wzajemnego, a w przypadku zaskarżenia apelacją
rozstrzygnięcia sądu zarówno w odniesieniu do powództwa głównego, jak
i powództwa wzajemnego, wartość przedmiotu zaskarżenia i związaną z tym
opłatą sądową należy ustalić osobno dla obu tych powództw. Jeżeli powództwa te
dotyczą praw majątkowych, to art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych należy odnieść osobno dla powództwa głównego i powództwa
wzajemnego. W konsekwencji apelacja, w której kwestionuje się rozstrzygnięcie
sądu I instancji w odniesieniu do powództwa głównego, jak i powództwa
wzajemnego, podlega opłacie sądowej będącej sumą opłat obliczonych osobno od
wartości przedmiotu zaskarżenia dla każdego z tych powództw. Ustalona w art. 13
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych minimalna i maksymalna
wysokość opłaty sądowej stosuje się odrębnie dla tych powództw.
Z tych względów, na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.,
orzeczono jak w sentencji.