Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 58/07
POSTANOWIENIE
Dnia 30 maja 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa PT S. S.A. w W.
przeciwko P.S.A. w W.
o ustalenie i zapłatę
i z powództwa wzajemnego P. S. A. w W.
przeciwko PT S. S.A. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 maja 2007 r.,
zażalenia powoda (pozwanego wzajemnego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 1 marca 2007 r.,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od powoda - pozwanego wzajemnego (PT S. S.A.)
na rzecz pozwanego - powoda wzajemnego (P. S.A.) kwotę
3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 1 marca 2007 r. Sąd Apelacyjny odrzucił zażalenie
powoda-pozwanego wzajemnego, PT S. S.A., na postanowienie tego Sądu z dnia
31 października 2006 r. odrzucające złożoną przez niego skargę kasacyjną,
stwierdzając, że zażalenie zostało wniesione z naruszeniem obowiązującego
przymusu adwokacko-radcowskiego. Podpisał je bowiem „Za Zarząd A.G.”, który
nie wykazał, by należał do kręgu osób posiadających kwalifikacje określone w art.
871
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu powód-pozwany wzajemny zarzucił, że zażalenie na
postanowienie odrzucające skargę kasacyjną podlegało wyłączeniu
z przewidzianego w art. 871
§ 1 k.p.c. przymusu adwokacko-radcowskiego, gdyż
zawierało wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, a zgodnie z art. 871
§ 2
k.p.c., przepisu § 1 nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od kosztów
sądowych. W konkluzji żalący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 871
k.p.c., w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, które dotyczy
także czynności procesowych związanych z postępowaniem przez Sądem
Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji (§ 1). Przepisu tego
nie stosuje się jednak w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz
o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej
przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz
albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej
organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (§ 2).
Żalący przyznał, że zażalenie na postanowienie odrzucające skargę
kasacyjną zostało sporządzone bez zachowania przymusu adwokacko-
radcowskiego. Zarzucił jednak, że był zwolniony od wspomnianego przymusu ze
względu na zawarty w zażaleniu wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W zażaleniu złożonym na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
żalący istotnie zawarł wniosek o zwolnienie go od opłaty od wnoszonego zażalenia
3
(k. 561). Okoliczność ta jednak – wbrew odmiennym zapatrywaniom żalącego – nie
zwalniała go z obowiązku zachowania przymusu adwokacko-radcowskiego.
Przymus, o którym mowa, ma charakter bezwzględny, co oznacza, że strony
mogą występować w postępowaniu przed Sądem Najwyższym tylko
reprezentowane przez adwokata lub radcę prawnego. Samodzielny, osobisty udział
bez adwokata lub radcy prawnego zależy natomiast wyłącznie od posiadania przez
stronę zdolności postulacyjnej, przyznanej w art. 871
§ 2 k.p.c. Objęte przymusem
adwokacko-radcowskim czynności strony nieposiadającej zdolności postulacyjnej
podlegają rygorowi przewidzianemu w art. 130 § 5 k.p.c., który nie dotyczy jedynie
środków odwoławczych i środków zaskarżenia. Środki te bowiem ulegają w takich
wypadkach odrzuceniu.
Wyłączone spod przymusu adwokacko-radcowskiego postępowanie
o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego dotyczy czynności przewidzianych w art. 102 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze
zm.) i w art. 117 i nast. k.p.c. Przymusu tego nie uchyla natomiast zamieszczenie
w środku odwoławczym wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Złożone
w niniejszej sprawie zażalenie na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną –
tak, jak każdy środek odwoławczy wnoszony do Sądu Najwyższego – było objęte
przymusem adwokacko-radcowskim. Skoro zastało sporządzone z naruszeniem
art. 871
§ 1 k.p.c., ulegało odrzuceniu przez sąd drugiej instancji na podstawie art.
373 w związku z art. 370 i art. 397 § 2 k.p.c. jako „z innych przyczyn”
niedopuszczalne.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na zasadzie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione uzasadnionych podstaw,
postanawiając o kosztach postępowania zażaleniowego po myśli art. 98 § 1 i 3
oraz art. 99 w związku z art. 391 § 1 i art. 398 21
k.p.c.
db