Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CNP 79/07
POSTANOWIENIE
Dnia 21 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
w sprawie ze skargi K. J.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 23 stycznia 2007 r., w sprawie z powództwa P. G.
przeciwko K. J.
o uznanie za bezskuteczną umowę darowizny i zniesienia współwłasności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 czerwca 2007 r.,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
K. J. wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 23 stycznia 2007 r.
Skarga ta podlega odrzuceniu z następujących przyczyn.
Jak wynika z art. 4255
§ 1 pkt 4 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia powinna zawierać uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy. Z przyjętego w tym przepisie uregulowania nie wynika obowiązek
udowodnienia szkody, zaktualizuje się on bowiem dopiero w postępowaniu
przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowanie, wytoczonym po stwierdzeniu
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W postępowaniu wywołanym
skargą wystarczy uprawdopodobnienie szkody. Dla wypełnienia tego wymogu
skarżąca podniosła, że wskutek wydania orzeczenia poniosła szkodę polegającą na
tym, że „Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego...
na mocy którego została uznana za bezskuteczną w stosunku do powoda czynność
prawna ...do kwoty 48 449,20 zł”. Na szkodę składają się także zasądzone koszty
procesu w kwocie 5 891,59 zł (w Sądzie pierwszej instancji) i 1 800 zł (w Sądzie
drugiej instancji). Łącznie poniesiona szkoda wyraża się kwotą 56 140,70 zł.
Wbrew twierdzeniom skarżącej szkoda nie została uprawdopodobniona.
Szkodą w rozumieniu art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. nie jest po prostu wartość
przedmiotu sporu w sprawie, której skarga dotyczy. Uprawdopodobnienia wymaga
zarówno wysokość szkody jak i związek przyczynowy pomiędzy wydaniem wyroku,
którego skarga dotyczy, a poniesieniem szkody. Pojęcie „uprawdopodobnienie”
występuje w wielu przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 50, 169 § 2,
art. 243, 7301
) jednakże w żadnym z nich nie zostało określone. Jedynie przepis
art. 243 k.p.c. stanowi, że zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu
dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie
zamiast dowodu. We wcześniejszych orzeczeniach Sąd Najwyższy, definiując
to pojęcie stwierdził, że sąd może uznać jakieś twierdzenie za uprawdopodobnione
tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, że prawdopodobnie tak właśnie było lub jest
3
(orzeczenia z dnia 19 czerwca 1951 r., C 398/51, OSN 1951, nr 3, poz. 89; z dnia
9 września 1961 r., 4 CZ 54/61, OSPiKA 1962, poz. 289 i z dnia 13 lipca 1966 r.,
II CZ 74/66, OSPiKA 1967, nr 3, poz. 68), natomiast w postanowieniu z dnia
11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC 2006, nr 1, poz. 16 podniósł, że w celu
uwiarygodnienia oświadczenia o wystąpieniu szkody strona może powoływać
zarówno dowody, w tym tzw. dowody niedające pewności, jak i inne środki,
nieuznawanie przez Kodeks postępowania cywilnego za dowody (np. pisemne
oświadczenia, surogaty dokumentów itp.). Samo twierdzenie strony o wystąpieniu
szkody nie jest więc wystarczające dla uwiarygodnienia tego twierdzenia oraz
wywołania u sędziego przekonania, że szkoda wystąpiła. Jak stwierdził Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 marca 2006 r., IV CNP 23/06 (dotychczas
niepubl.), przyjąć należy, że uprawdopodobnienie szkody wyrządzonej
zaskarżonym orzeczeniem zostaje spełnione, jeśli skarżący powoła w skardze nie
tylko wszystkie znane mu fakty, które wskazują na związek między zaskarżonym
orzeczeniem a doznanymi wskutek jego wydania stratami lub utraconymi
korzyściami, ale ponadto powoła dowody lub co najmniej ich surogaty, które
uczynią twierdzenie o wyrządzeniu szkody wiarygodnym. Skarżąca tymczasem nie
twierdziła nawet, że powód w sprawie, której dotyczy skarga, przystąpił do
egzekucji swojej wierzytelności z nieruchomości, której darowiznę na rzecz
skarżącej uznano skarżonym wyrokiem za bezskuteczną w stosunku do niego.
W art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. chodzi o uprawdopodobnienie szkody wyrządzonej
prawomocnym wyrokiem, czyli szkody istniejącej, a nie szkody, która dopiero może
nastąpić. Samo oddalenie apelacji skarżącej prawomocnym wyrokiem jeszcze nie
stanowi o wyrządzeniu szkody.
Skarga nie spełnia także wymagania określonego w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.
Zgodnie z tym przepisem, skarga powinna zawierać "wykazanie, że wzruszenie
zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest
możliwe". Oznacza to, że skarżącego obciąża obowiązek przedstawienia analizy
prawnej przepisów dotyczących środków zaskarżenia, których zastosowanie –
w odniesieniu do zaskarżonego orzeczenia - jest niedopuszczalne lub z innych
przyczyn na pewno nie mogłoby odnieść skutku. Skarżący powinien zatem
wykazać, powołując odpowiednie przepisy, że od zaskarżonego orzeczenia nie
4
przysługuje skarga kasacyjna i dlatego wzruszenie zaskarżonego orzeczenia nie
było możliwe. Taki wywód został przeprowadzony, co jednak jeszcze nie
wyczerpuje warunku skargi z art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. Jak bowiem wskazał Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 lutego 2006 r., I CNP 12/06 (niepubl.),
skarżącego obciąża nie tylko obowiązek wykazania, że wzruszenie zaskarżonego
orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było możliwe, ale także
wykazanie, że nie jest to możliwe. Skarga kasacyjna nie jest jedynym środkiem
prawnym, który może doprowadzić do wzruszenia prawomocnego orzeczenia.
Skarżący powinien zatem również wykazać, że wznowienie postępowania
w sprawie zakończonej zaskarżonym orzeczeniem - w świetle przepisów art. 399-
4161
k.p.c. - jest niedopuszczalne ze względu na rodzaj zaskarżonego orzeczenia
albo zarzuty przeciwko temu orzeczeniu nie mieszczą się w podstawach skargi
o wznowienie postępowania. Tylko w następstwie przeprowadzenia takiego
wywodu prawnego skarżący spełni określony w art.
4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. obowiązek
wykazania, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia nie tylko nie było, ale nie jest
możliwe. Taki wywód nie został przeprowadzony.
Skoro zatem nie zostały spełnione wymogi określone w art. 4245
pkt 4 i 5
k.p.c. należało orzec jak w sentencji. (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
jz