II CSK 250/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-12-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CK 119/03 I CK 62/03 III CZP 1/99 III CZP 26/98 III CZP 36/98
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 250/07
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
Prezes SN Tadeusz Ereciński
w sprawie z wniosku "W.Polska" Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. oraz "P." Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w N. w likwidacji
przy uczestnictwie "M." Spółki Akcyjnej w G. w upadłości
o wpisy zastawu do rejestru zastawów,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 lipca 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy "W. Polska" Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 30 listopada 2006 r.,
odrzuca skargę kasacyjną oraz oddala wniosek uczestnika
o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 30 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w G. oddalił
apelację obu wnioskodawców od postanowienia Sądu Rejonowego w P.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca W. Polska, spółka z o.o. zarzucił
naruszenie prawa materialnego – art. 40 Prawa upadłościowego i naprawczego,
naruszenie przepisów postępowania – art. 40 ust. 3 ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów i wnosił o "uchylenie zaskarżonego postanowienia w części i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem utrzymania w mocy
zaskarżonych orzeczeń wydanych przez referendarzy sądowych w przedmiocie
wpisów zastawów rejestrowych".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawa, w której wniesiono kasację dotyczy wpisu do rejestru zastawów.
Zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze
zastawów (Dz.U. Nr 149, poz. 703 ze zm.) do postępowania rejestrowego sprawie
o wpis do rejestru zastawów stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego
o postępowaniu nieprocesowym, z uwzględnieniem przepisów ustawy.
Przepisy tej ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. nie regulują zagadnienia
dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o wpis do rejestru zastawów.
Dopuszczalność kasacji należy więc oceniać na postawie art. 519-1
k.p.c. Zgodnie
z § 3 tego przepisu w postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje
jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia
z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji. Rozważenia wymaga, czy
postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zastawów objęte jest hipotezą tego
przepisu.
Prowadzone przez sądy rejestry podzielić można na dwa rodzaje. Rejestry
podmiotowe, dla których podstawową jednostką ewidencyjną są osoby prawne
i fizyczne, obejmują przede wszystkim rejestr przedsiębiorców, rejestr
stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz
3
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które prowadzone są na podstawie ustawy
z dnia z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U.
z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) oraz art. 6941
-6949
k.p.c. Rejestry takie są też
prowadzone na podstawie ustaw szczególnych (np. rejestr funduszy emerytalnych
uregulowany w ustawie z dnia z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, Dz.U. Nr 139, poz. 934 ze zm.
i rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 maja 1998 r. w sprawie
sposobu prowadzenia rejestru funduszy emerytalnych, wzoru tego rejestru oraz
szczegółowego trybu postępowania w sprawach o wpis do rejestru funduszy
emerytalnych, Dz.U. Nr 69, poz. 456 ze zm.). W wyniku wpisu do takiego rejestru
jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną (por. art. 37 § 1 k.c.),
a z wpisem związane są określone domniemania (por. art. 15-17 ustawy
o Krajowym Rejestrze Sądowym). Drugim rodzajem rejestrów są rejestry
przedmiotowe, dla których podstawą jednostką ewidencyjną są rzeczy, a ujawniane
są w nich prawa rzeczowe i prawa na dobrach niematerialnych. Wśród tych
rejestrów wymienić należy przede wszystkim księgi wieczyste (por. ustawę z dnia 6
lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 124,
poz. 1361 ze zm. oraz art. 626-1
-626-13
k.p.c.) oraz rejestr dzienników i czasopism
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., I CK 62/03 oraz
z dnia 27 czerwca 2003 r., I CK 119/03, nie publ.). Do tej grupy rejestrów należy też
rejestr zastawów, którego przedmiotem jest wpis ograniczonego prawa
rzeczowego. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w postanowieniach z dnia
8 lipca 1998 r., III CZP 26/98 (OSNC 1999, nr 2, poz. 31), z dnia 16 października
1998 r., III CZP 36/98 ("Prokuratura i Prawo" 1999, nr 2, poz. 33), z dnia
14 kwietnia 1999 r., III CZP 1/99 ("Prokuratura i Prawo" 1999, nr 10, poz. 33),
W wymienionych postanowieniach Sąd Najwyższy dopuszczał natomiast
wniesienie kasacji na zasadach ogólnych, czyli na podstawie art. 5191
§ 1 k.p.c.,
zgodnie z którym kasacja przysługiwała od postanowienia sądu drugiej instancji
orzekającego co do istoty sprawy, chyba że przepisy księgi drugiej części pierwszej
kodeksu postępowania cywilnego przewidywały możliwość zmiany lub uchylenia
prawomocnego postanowienia. Ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze
4
zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy
o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) znowelizowano ten
przepis. Od dnia 1 lipca 2000 r. dopuszczalne było wniesienie kasacji od wydanego
przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od
postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie jedynie w sprawach z zakresu prawa
osobowego, rzeczowego i spadkowego. Analogiczne rozwiązanie przyjęto
wprowadzając do kodeksu postępowania cywilnego – ustawą z dnia 22 grudnia
2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo
o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) – skargę
kasacyjną. Zgodnie z art. 511
§ 1 od wydanego przez sąd drugiej instancji
postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie
odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie
w sprawie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego -
przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. W przepisie tym nie przewidziano wnoszenia skargi kasacyjne
w sprawie o wpis do rejestru zastawów.
Reasumując, należy uznać, że w sprawie o wpis do rejestru zastawów
skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu (art. 3986
§ 3
i art. 102 k.p.c.).
jz
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
Prezes SN Tadeusz Ereciński
w sprawie z wniosku "W.Polska" Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. oraz "P." Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w N. w likwidacji
przy uczestnictwie "M." Spółki Akcyjnej w G. w upadłości
o wpisy zastawu do rejestru zastawów,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 lipca 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy "W. Polska" Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 30 listopada 2006 r.,
odrzuca skargę kasacyjną oraz oddala wniosek uczestnika
o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 30 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w G. oddalił
apelację obu wnioskodawców od postanowienia Sądu Rejonowego w P.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca W. Polska, spółka z o.o. zarzucił
naruszenie prawa materialnego – art. 40 Prawa upadłościowego i naprawczego,
naruszenie przepisów postępowania – art. 40 ust. 3 ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów i wnosił o "uchylenie zaskarżonego postanowienia w części i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem utrzymania w mocy
zaskarżonych orzeczeń wydanych przez referendarzy sądowych w przedmiocie
wpisów zastawów rejestrowych".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawa, w której wniesiono kasację dotyczy wpisu do rejestru zastawów.
Zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze
zastawów (Dz.U. Nr 149, poz. 703 ze zm.) do postępowania rejestrowego sprawie
o wpis do rejestru zastawów stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego
o postępowaniu nieprocesowym, z uwzględnieniem przepisów ustawy.
Przepisy tej ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. nie regulują zagadnienia
dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o wpis do rejestru zastawów.
Dopuszczalność kasacji należy więc oceniać na postawie art. 519-1
k.p.c. Zgodnie
z § 3 tego przepisu w postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje
jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia
z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji. Rozważenia wymaga, czy
postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zastawów objęte jest hipotezą tego
przepisu.
Prowadzone przez sądy rejestry podzielić można na dwa rodzaje. Rejestry
podmiotowe, dla których podstawową jednostką ewidencyjną są osoby prawne
i fizyczne, obejmują przede wszystkim rejestr przedsiębiorców, rejestr
stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz
3
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które prowadzone są na podstawie ustawy
z dnia z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U.
z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) oraz art. 6941
-6949
k.p.c. Rejestry takie są też
prowadzone na podstawie ustaw szczególnych (np. rejestr funduszy emerytalnych
uregulowany w ustawie z dnia z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, Dz.U. Nr 139, poz. 934 ze zm.
i rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 maja 1998 r. w sprawie
sposobu prowadzenia rejestru funduszy emerytalnych, wzoru tego rejestru oraz
szczegółowego trybu postępowania w sprawach o wpis do rejestru funduszy
emerytalnych, Dz.U. Nr 69, poz. 456 ze zm.). W wyniku wpisu do takiego rejestru
jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną (por. art. 37 § 1 k.c.),
a z wpisem związane są określone domniemania (por. art. 15-17 ustawy
o Krajowym Rejestrze Sądowym). Drugim rodzajem rejestrów są rejestry
przedmiotowe, dla których podstawą jednostką ewidencyjną są rzeczy, a ujawniane
są w nich prawa rzeczowe i prawa na dobrach niematerialnych. Wśród tych
rejestrów wymienić należy przede wszystkim księgi wieczyste (por. ustawę z dnia 6
lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 124,
poz. 1361 ze zm. oraz art. 626-1
-626-13
k.p.c.) oraz rejestr dzienników i czasopism
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., I CK 62/03 oraz
z dnia 27 czerwca 2003 r., I CK 119/03, nie publ.). Do tej grupy rejestrów należy też
rejestr zastawów, którego przedmiotem jest wpis ograniczonego prawa
rzeczowego. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w postanowieniach z dnia
8 lipca 1998 r., III CZP 26/98 (OSNC 1999, nr 2, poz. 31), z dnia 16 października
1998 r., III CZP 36/98 ("Prokuratura i Prawo" 1999, nr 2, poz. 33), z dnia
14 kwietnia 1999 r., III CZP 1/99 ("Prokuratura i Prawo" 1999, nr 10, poz. 33),
W wymienionych postanowieniach Sąd Najwyższy dopuszczał natomiast
wniesienie kasacji na zasadach ogólnych, czyli na podstawie art. 5191
§ 1 k.p.c.,
zgodnie z którym kasacja przysługiwała od postanowienia sądu drugiej instancji
orzekającego co do istoty sprawy, chyba że przepisy księgi drugiej części pierwszej
kodeksu postępowania cywilnego przewidywały możliwość zmiany lub uchylenia
prawomocnego postanowienia. Ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze
4
zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy
o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) znowelizowano ten
przepis. Od dnia 1 lipca 2000 r. dopuszczalne było wniesienie kasacji od wydanego
przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od
postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie jedynie w sprawach z zakresu prawa
osobowego, rzeczowego i spadkowego. Analogiczne rozwiązanie przyjęto
wprowadzając do kodeksu postępowania cywilnego – ustawą z dnia 22 grudnia
2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo
o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) – skargę
kasacyjną. Zgodnie z art. 511
§ 1 od wydanego przez sąd drugiej instancji
postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie
odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie
w sprawie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego -
przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. W przepisie tym nie przewidziano wnoszenia skargi kasacyjne
w sprawie o wpis do rejestru zastawów.
Reasumując, należy uznać, że w sprawie o wpis do rejestru zastawów
skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu (art. 3986
§ 3
i art. 102 k.p.c.).
jz