Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 77/07
POSTANOWIENIE
Dnia 2 sierpnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi P. Spółki z o. o. w W. o wznowienie
postępowania w sprawie z powództwa R. Z. i T. Z.
przeciwko P. Spółce z o.o. w W.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 2 sierpnia 2007 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 kwietnia 2007 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Pozwana P. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością złożyła skargę o
wznowienia postępowania w sprawie z powództwa T. Z. i R. Z. o pozbawienie
wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku zasądzającego solidarnie od
nich na rzecz spółki P. kwoty 112.291,60 zł z odsetkami i kosztami procesu. Sprawa
ta zakończyła się prawomocnym wyrokiem z dnia 6 grudnia 2006 r., uwzględniającym
powództwo opozycyjne powodów z uwagi na to, że zasądzona od nich należność
stanowiła dług spółki jawnej D., której powodowie są wspólnikami i może być egzekwowana
od nich dopiero w wypadku wykazania bezskuteczności egzekucji z majątku spółki (art. 31
§ 1 k.s.h.), czego pozwana nie udowodniła.
Pozwana Spółka oparła skargę na podstawie wznowienia wymienionej w art.
403 § 2 k.p.c. powołując się na nieznane jej wcześniej dowody - postanowienia
komornika, zaświadczające o niewypłacalności spółki jawnej D.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z 12 kwietnia 2007 r. odrzucił skargę
pozwanej wyjaśniając, że wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem
wzruszenia prawomocnego wyroku, zastrzeżonym dla wypadków szczególnych i nie
jest ono dopuszczalne w sytuacji, gdy oczekiwany rezultat jest możliwy do osiągnięcia
w innym trybie. Droga, z której może skorzystać pozwana i na którą wystąpiła
niezależnie od złożenia rozpatrywanej skargi, było złożenie ponownego wniosku o
nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu zasądzającemu należność od powodów. Tym
samym pozwana nie może domagać się wznowienia postępowania, tym bardziej, że -
w ocenie tego Sądu – jej skarga zmierza w istocie do wznowienia postępowania
klauzulowego, co nie jest dopuszczalne.
Jako podstawę odrzucenia skargi Sąd Apelacyjny wskazał art. 410 § 1 k.p.c.
Pozwana w zażaleniu na powyższe postanowienie wniosła o jego uchylenie
i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.
Skarżąca zarzuciła, że stanowisko Sądu Apelacyjnego o niedopuszczalności
wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sytuacji, kiedy oczekiwany rezultat
można osiągnąć w innym trybie, jest niesłuszne. Takie ograniczenia dotyczą bowiem
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a nie skargi
złożonej przez pozwaną. Ponadto pozwana oświadczyła, że cofnęła wniosek
3
o ponowne opatrzenie tytułu egzekucyjnego klauzulą wykonalności. Skarżąca
podniosła też, że Sąd Apelacyjny nie uzasadnił przyjętej podstawy prawnej odrzucenia
skargi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty podniesione przez pozwaną w zażaleniu są zasadne.
Skarga o wznowienie postępowania, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd
Apelacyjny, stanowi środek o charakterze wyjątkowym. Zakres jego stosowania wynika
z postanowień art. 399 i nast. k.p.c. Przepisy te precyzują, jakie postępowania mogą
ulec wznowieniu (art. 399 k.p.c.), kiedy postępowanie o wznowienie jest wyłączone (art.
400 k.p.c.), a także z jakich przyczyn można domagać się wznowienia (art. 401 – 404
k.p.c.) i w jakim terminie (art. 407-408 k.p.c.). Określają także przesłanki odrzucenia
skargi (art. 410 § 1 k.p.c.).
Według tego ostatniego przepisu przyczyną usprawiedliwiającą odrzucenie
skargi jest wniesienie jej po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalność skargi
lub brak oparcia skargi na ustawowej podstawie. Sąd Apelacyjny uznał skargę
pozwanej za niedopuszczalną z uwagi na to, że pozwana miała otwartą drogę do
ponowienia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi, który został
pozbawiony wykonalności w wyniku procesu będącego przedmiotem skargi. Przepisy
regulujące wznowienie postępowania nie usprawiedliwiają jednak takiego stanowiska.
Skarga niedopuszczalna w rozumieniu art. 410 § 1 k.p.c. to skarga, która wniesiona
została od orzeczenia nie spełniającego wymagań z art. 399 k.p.c., która narusza
zakaz z art. 400 k.p.c., z art. 199 § 1 k.p.c. bądź z art. 1099 k.p.c. Okoliczność, że
skarżący może w innej drodze osiągnąć skutek podobny, jak w razie zakończonego
sukcesem wznowienia, nie powoduje niedopuszczalności skargi o wznowienie, o ile
zachodzą ustawowe podstawy wznowienia. Fakt ewentualnego ponownego wydania
tytułu i wyegzekwowania na jego podstawie należności byłby natomiast zdarzeniem,
które sąd musiałby uwzględnić przy rozstrzyganiu wznowionej sprawy zgodnie z regułą
orzekania według stanu z chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.).
Nie sposób też zgodzić się z Sądem Apelacyjnym, że skarga pozwanej zmierza
do wznowienia postępowania o nadanie klauzuli wykonalności. Nawet traktując takie
określenie jako skrót myślowy, zawierający w sobie stwierdzenie, że w wyniku
4
uwzględnienia skargi pozwana mogłaby prowadzić egzekucję przeciwko powodom, nie
można przeoczyć, że celem skargi jest podważenie obrony dłużników przed egzekucją,
bowiem dotyczy ona niewątpliwie wznowienia postępowania opozycyjnego, a nie
klauzulowego.
W konsekwencji wskazane przez Sąd orzekający przyczyny odrzucenie skargi
były nieuzasadnione i zaskarżone postanowienie należało uchylić na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kg