Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 20 listopada 2007 r.
III SW 46/07
Jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej
strony obok dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej,
to pierwszeństwo uzyskania tego ważnego głosu oddanego na tę listę okrę-
gową polega na ustawowym jego zaliczeniu kandydatowi umieszczonemu w
pierwszej kolejności, przy uwzględnieniu wyłącznie nazwisk kandydatów, przy
których nazwiskach postawiono znak „x”. Wyklucza to przyznanie takiego
głosu kandydatowi z numerem pierwszym na danej liście okręgowej, jeżeli
obok jego nazwiska w kratce z lewej strony nie postawiono znaku „x”.
Przewodniczący SSN Jolanta Strusińska-Żukowska, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 listopa-
da 2007r. sprawy z protestu wyborczego Mariusza W. przeciwko ważności wyborów
do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n o w i ł:
wyrazić opinię, że protest jest niezasadny.
U z a s a d n i e n i e
W dniu 31 października 2007 r. (data wpływu do Sądu Najwyższego 2 listopa-
da 2007 r.) Mariusz W. wniósł protest wyborczy przeciwko ustalaniu wyników wybo-
rów parlamentarnych do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu
21 października 2007 r., domagając się ustalenia czy nie nastąpiło naruszenie art.
162 § 1 pkt 7 w związku z art. 160 § 5 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja
wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U. Nr 46 poz. 499, ze zm.). W ocenie wnoszącego protest, zachodzi duże praw-
dopodobieństwo, że przy ustalaniu wyników wyborów obwodowe komisje wyborcze
2
kierowały się treścią punktu 33 załącznika do uchwały Państwowej Komisji Wybor-
czej z dnia 24 września 2007 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wy-
borczych, dotyczących zadań i trybu pracy w przygotowaniu i przeprowadzeniu gło-
sowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej, zarządzonych na dzień 21 października 2007 r. (M.P. Nr 67, poz. 741),
który jest niezgodny z art. 160 ust. 5 Ordynacji wyborczej. Zgodnie z punktem 33 za-
łącznika do uchwały PKW głos oddany przez postawienie znaku „x” przy nazwiskach
dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy, należało uważać za ważnie oddany
na daną listę i zaliczać kandydatowi, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej
liście od innych nazwisk, przy których postawiono znak „x". Tymczasem z art. 160
ust. 5 Ordynacji wyborczej wynika, że głos taki należy zaliczyć kandydatowi, „którego
nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności”. Oznacza to, że głos
taki należy zaliczyć kandydatowi z nr 1 na konkretnej liście. Taka interpretacja art.
160 ust. 5 Ordynacji wyborczej uzasadnia zabiegi polityczne związane z uzyskaniem
pierwszego miejsca na liście, gdyż wiążą się z tym profity „zaliczonych głosów w
przypadku dwóch lub więcej skreśleń”. Niezgodne z Ordynacją wyborczą przyzna-
wanie głosów może mieć wpływ na wynik wyborów i nawet gdyby w ramach po-
szczególnego komitetu wyborczego różne przyznawanie głosów (według punktu 33
załącznika bądź art. 160 ust. 5 Ordynacji wyborczej) nie zmieniało wyników w skali
komitetu wyborczego, to personalnie mogło wypaczać wynik wyborów z uwagi na
przypisanie niewłaściwej ilości głosów poszczególnym kandydatom. Podejrzenie
wadliwego ustalania głosów zachodzi wobec OKW Nr 65 i 306 w Warszawie, a także
w związku z informacją zamieszczoną na kartach wyborczych do Sejmu, która naka-
zywała stawiać na nich tylko jeden znak „x”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Protest okazał się niezasadny, bowiem art. 160 ust. 5 Ordynacji, który stanowi,
że jeżeli na karcie głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony obok na-
zwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej, to głos taki
uważa się za głos ważnie oddany na wskazaną listę okręgową, z przyznaniem
pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, którego nazwisko na tej
liście umieszczone jest w pierwszej kolejności, wcale nie oznacza, że taki głos zaw-
sze uznaje się za oddany na kandydata umieszczonego na pozycji pierwszej danej
3
listy okręgowej. Ustawodawca nie przesądził automatycznego pierwszeństwa takiego
kandydata tylko dlatego, że jego nazwisko zostało umieszczone na pierwszym miej-
scu danej listy okręgowej. Przeciwnie, w analizowanej sytuacji pierwszeństwo do
uzyskania głosu przyznaje się zawsze kandydatowi na posła, którego nazwisko na
danej liście okręgowej umieszczone jest w pierwszej kolejności spośród dwóch lub
większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej, przy których w kratce z lewej
strony obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów postawiono znak „x”. Oznacza to,
że pierwszeństwo uzyskania takiego ważnego głosu oddanego na daną listę okrę-
gową polega na ustawowym przyznaniu (zaliczeniu) takiego głosu kandydatowi
umieszczonemu w pierwszej kolejności, przy uwzględnieniu wyłącznie nazwisk kan-
dydatów, przy których postawiono znak „x”. Takim kandydatem umieszczonym „w
pierwszej kolejności” może być kandydat z pierwszego miejsca danej listy okręgowej
pod warunkiem, że także w kratce z lewej strony przy nazwisku tego kandydata po-
stawiono znak „x”. Oznacza to, że z art. 160 ust. 5 Ordynacji nie wynika możliwość
zaliczenia ważnego głosu oddanego na daną listę okręgową kandydatowi umiesz-
czonemu na pierwszej pozycji danej listy okręgowej w sytuacji, gdy na karcie głoso-
wania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej
liczby innych kandydatów z tej samej listy okręgowej. Do takiego pierwszeństwa nie
ma prawa taki kandydat, jeżeli wyborca nie postawił znaku „x” w kratce z lewej strony
obok jego nazwiska. Inaczej rzecz ujmując, kandydatowi, przy którego nazwisku w
kratce z lewej strony nie postawiono znaku „x”, nie można zaliczyć głosu ważnego
oddanego na tę listę okręgową, ale taki głos przydziela się temu z kandydatów z tej
listy, którego nazwisko zostało umieszczone w pierwszej kolejności spośród nazwisk
kandydatów, przy których w kratkach z lewej strony postawiono znak „x” (art. 160 ust.
5 Ordynacji).
Tożsame (identyczne) zasady zaliczania takiego głosu wynikają z pkt 33 wy-
tycznych PKW, który przewiduje, że głos ważnie oddany na daną listę okręgową zali-
cza się temu z kandydatów, którego nazwisko zostało umieszczone wyżej na tej li-
ście od nazwisk innych kandydatów, przy nazwiskach których postawiono w kratkach
z lewej strony znak „x” (pkt 33 wytycznych). Wyklucza to przyznanie takiego głosu
kandydatowi z numerem 1 tej listy okręgowej, jeżeli przy jego nazwisku nie postawio-
no znaku „x”. Uznany za ważny głos oddany na dwóch lub więcej kandydatów z tej
samej listy okręgowej nie może być zatem przyznany kandydatowi, obok którego na-
zwiska nie postawiono znaku „x”.
4
Wszystko to oznacza to, że jeżeli na karcie głosowania znak „x” postawiono w
kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej
listy okręgowej, to głos taki uważa się za ważnie oddany na wskazaną listę okręgo-
wą, z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, któ-
rego nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności (art. 160 ust. 5
Ordynacji), co nie oznacza zaliczenia tego głosu kandydatowi z numerem pierwszym
na danej liście okręgowej, jeżeli obok jego nazwiska w kratce z lewej strony nie po-
stawiono znaku „x”. Nieuzasadnione wątpliwości interpretacyjne wnoszącego protest
nie wpłynęły zatem na prawidłowość ustalenia wyników głosowania w obwodach i
obliczenie liczby głosów ważnych z kart ważnych oddanych na poszczególnych kan-
dydatów (art. 162 pkt 7 Ordynacji). Warto sygnalizować, że mandaty przypadające
danej liście okręgowej uzyskują kandydaci w trybie określonym w art. 167 Ordynacji,
co w zasadzie zależy od kolejności otrzymanej liczby głosów (ust. 1 tego przepisu) i
tylko potwierdza niedopuszczalność zaliczenia takich potencjalnie spornych głosów
kandydatowi z danej listy okręgowej, na którego te głosy nie były oddane przez po-
stawienie znaków „x” w kratce obok jego nazwiska.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy wyraził opinię jak w sentencji po-
stanowienia (art. 80 ust. 1 i 2 Ordynacji).
========================================