Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 21 GRUDNIA 2007 R.
IV KK 321/07
Przepis art. 60 § 4 k.p.k. nie ma zastosowania, jeżeli pokrzywdzony
przed upływem terminu przedawnienia, przewidzianego w art. 101 § 2 k.k.,
złożył do prokuratora skargę przeciwko określonej osobie o popełnienie
przestępstwa – niezależnie od tego, czy jest ono ścigane z oskarżenia pu-
blicznego czy prywatnego – a prokurator odstąpił prawomocnie od ścigania
wobec stwierdzenia, że przestępstwo ścigane jest z oskarżenia prywatne-
go, i uznał, iż interes społeczny nie wymaga jego działania z urzędu w myśl
art. 60 § 1 k.p.k.
Przewodniczący: sędzia SN J. Dołhy (sprawozdawca).
Sędziowie: SN M. Buliński, SA (del. do SN) J. Krośnicki.
Sąd Najwyższy w sprawie Tomasza B., oskarżonego z art. 157 § 2
k.k., po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 21 grudnia 2007 r.,
kasacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela prywatnego, od wyro-
ku Sądu Okręgowego w C. z dnia 27 kwietnia 2007 r., uchylającego wyrok
Sądu Rejonowego w Z. z dnia 1 grudnia 2006 r.,
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z
art. 101 § 2 k.k. i art. 102 k.k. u m o r z y ł postępowanie karne przeciwko
oskarżonemu Tomaszowi B. (...)
2
U Z A S A D N I E N I IE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Z. z dnia 1 grudnia 2006 r. Tomasz
B. skazany został za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k. na karę grzywny – 80
stawek dziennych, przy przyjęciu jednej stawki na kwotę 15 zł. Apelację od
tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zarzucając obrazę prawa proce-
sowego – art. 4, art. 5 § 2, art. 424, art. 442 § 3 k.p.k. oraz błąd w ustale-
niach faktycznych.
Sąd Okręgowy w C., wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2007 r. uchylił za-
skarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 101 § 2
k.k. umorzył postępowanie karne przeciwko oskarżonemu Tomaszowi B.
Od tego wyroku kasację na niekorzyść oskarżonego wniósł pełno-
mocnik oskarżyciela prywatnego Jana B. Kasacja zarzuca mające istotny
wpływ na treść wyroku rażące naruszenie przepisów prawa, a to: art. 17 §
1 pkt 6 k.p.k., art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. oraz art.
487 k.p.k., art. 488 § 1 k.p.k. w zw. z art. 101 § 2, 3 k.k. oraz art. 60 § 4
k.p.k., przez bezzasadne uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Z. z dnia
1 grudnia 2006 r. i umorzenie postępowania w sprawie z uwagi na przyję-
cie, że nastąpiło przedawnienie karalności przestępstwa z oskarżenia pry-
watnego, skoro prywatny akt oskarżenia wpłynął do Sądu w dniu 27 stycz-
nia 2003 r. w sytuacji, gdy Prokurator Okręgowy w C. w dniu 10 stycznia
2003 r. zawiadomił pokrzywdzonego o swym stanowisku w sprawie, pole-
gającym na odmowie objęcia ściganiem z oskarżenia publicznego czynu z
art. 157 § 2 k.k., podczas gdy wobec zgłoszenia przez pokrzywdzonego
Jana B. już w dniu 25 września 2001 r. zawiadomienia o przestępstwie z
wnioskiem o ściganie i ukaranie Tomasza B., m. in. za spowodowanie u
pokrzywdzonego obrażeń ciała – które to zawiadomienie stanowiło akt
oskarżenia (art. 487 k.p.k., art. 488 § 1 k.p.k.) i przerwało bieg terminu
3
przedawnienia karalności przestępstwa z art. 157 § 2 k.k., obowiązkiem
oskarżyciela publicznego było – wobec treści rozstrzygnięcia zawartego w
postanowieniu Prokuratora Okręgowego w C. z dnia 2 stycznia 2003 r. do-
ręczonym pokrzywdzonemu dnia 10 stycznia 2003 r. – przekazanie akt
sprawy w zakresie czynu z art. 157 § 2 k.k. Sądowi Rejonowemu w Z. z
jednoczesnym poinformowaniem o tym Jana B. jako pokrzywdzonego i
oskarżyciela prywatnego, co nie miało miejsca albowiem akta sprawy Pro-
kuratora Rejonowego w Z. przekazano do Sądu Rejonowego w Z. po dniu
27 stycznia 2003 r. na żądanie Sądu.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i prze-
kazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w C. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawę rozstrzygnięcia Sądu odwoławczego stanowiło ustalenie,
że pokrzywdzony wniósł prywatny akt oskarżenia w dniu 27 stycznia 2003
r., zatem „nie zachował przewidzianego prawem 14-dniowego terminu, o
którym mowa w art. 60 § 4 k.p.k., liczonego od 10 stycznia 2003 r.”, dlatego
też należało przyjąć, że z końcem dnia 24 stycznia 2003 r. upłynął okres
przedawnienia (art. 102 § 2 k.k.).
Skarżący zasadnie podnosi, że przepis art. 60 § 4 k.p.k. nie ma w
sprawie zastosowania. Oczywiste jest, że przepisy zawarte w art. 60 k.p.k.
regulują zasady ingerencji prokuratora w sprawach o przestępstwa ścigane
z oskarżenia prywatnego. Sytuacja procesowa określona w art. 60 § 4
k.p.k. zachodzi tylko wtedy, gdy w sprawie o przestępstwo ścigane z
oskarżenia prywatnego prokurator wszczął postępowanie z urzędu, bez
uprzedniego wyrażenia przez pokrzywdzonego woli co do wszczęcia po-
stępowania karnego przeciwko sprawcy takiego przestępstwa bądź przez
wniesienie oskarżenia do sądu, bądź złożenie skargi lub zawiadomienia o
takim przestępstwie do prokuratora albo do Policji. Przepis art. 60 § 4 k.p.k.
nie ma natomiast zastosowania, jeżeli pokrzywdzony przed upływem ter-
4
minu przedawnienia, przewidzianego w art. 101 § 2 k.k., złożył do prokura-
tora skargę przeciwko określonej osobie o popełnienie przestępstwa – nie-
zależnie od tego, czy jest ono ścigane z oskarżenia publicznego czy pry-
watnego – a prokurator odstąpił prawomocnie od ścigania wobec stwier-
dzenia, że przestępstwo ścigane jest z oskarżenia prywatnego, i uznał, iż
interes społeczny nie wymaga jego działania z urzędu w myśl art. 60 § 1
k.p.k. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1974 r., VI KZP
55/73, OSNKW 1974, z. 7 – 8, poz. 128).
W realiach niniejszej sprawy wniesienie przez pokrzywdzonego w
dniu 25 września 2001 r. skargi na Policji przeciwko Tomaszowi B., uznać
należy za wszczęcie postępowania karnego, przerywające w myśl art. 102
k.k. bieg przedawnienia. Terminem materialnym przedawnienia karalności
przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego jest – co do zasady –
termin roku od dnia, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy
(art. 101 § 2 in princ. k.k.). Jeżeli zaś w tym czasie wszczęto postępowanie
karne przeciwko osobie, karalność tego przestępstwa ustaje z upływem 5
lat od zakończenia tego okresu (art. 102 k.k.). Odnosząc to do realiów
sprawy stwierdzić należy, że zarzucony oskarżonemu czyn został popeł-
niony w dniu 23 września 2001 r., a pokrzywdzony złożył na Policji skargę
w dniu 25 września 2001 r. W sytuacji, gdy sprawca znany był pokrzyw-
dzonemu już w chwili zdarzenia, karalność zarzucanego oskarżonemu
czynu ustała w dniu 24 września 2007 r. Zaskarżony wyrok zapadł w dniu
27 kwietnia 2007 r., kasację wniesiono w dniu 28 czerwca 2007 r.
W tych warunkach, skoro kasację na niekorzyść oskarżonego wnie-
siono przed upływem terminu przedawnienia, a termin ten upłynął przed
dniem jej rozpoznania, sąd kasacyjny orzekł z przełamaniem kierunku ka-
sacji (art. 434 § 2 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. i art. 529 k.p.k.), uznając, że
zaskarżone orzeczenie jest sprzeczne z zasadami procesu karnego, a
5
elementarny wymóg praworządności wymaga umorzenia postępowania na
podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 101 § 2 k.k. i art. 102 k.k.