Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 4/08
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSA Michał Kłos
w sprawie z wniosku J. L. i M. L.
przy uczestnictwie M. B., A. B., M. G., T. K., H. L., J. L., W. L., W. L. i Skarbu Państwa -
Starosty G.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 stycznia 2008 r.,
zażalenia wnioskodawcy M. L.
na postanowienie Sądu Okręgowego w R. z dnia 23 października 2007 r., sygn. akt IV
Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 października 2007 r. Sąd Okręgowy w R.
odrzucił apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu pierwszej instancji
oddalającego wniosek o zasiedzenie, stwierdzając, że pełnomocnik wnioskodawcy,
mimo wezwania, nie uzupełnił w terminie braku apelacji przez wskazanie wartości
przedmiotu zaskarżenia, co zgodnie z art. 373 w zw. z art. 368 § 2 k.p.c. prowadzi do
odrzucenia apelacji.
W zażaleniu pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił naruszenie powyższych
przepisów oraz art. 1261
i art. 328 § 2 w zw. z art. 516 i art. 361 k.p.c. i podniósł, że
ponieważ wartość przedmiotu sporu była znana, a wartość przedmiotu zaskarżenia nie
2
miała wpływu na dopuszczalność apelacji, właściwość sądu ani wysokość opłat i jej
niewskazanie nie uniemożliwiało nadania biegu apelacji, nie było podstaw do wydania
zaskarżonego postanowienia.
W odpowiedzi na zażalenie Prokurator wnosząc przede wszystkim o jego
odrzucenie zarzucił, że nie wskazano w nim imion i nazwisk pozostałych uczestników
postępowania. Na wypadek nie uwzględnienia tego wniosku wnosił o oddalenie
zażalenia jako bezzasadnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 394 § 3 k.p.c. zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, co oznacza, że zgodnie z art. 126 § 1 pkt 1
k.p.c. powinno zawierać między innymi imiona i nazwiska stron. Słusznie zatem
Prokurator wskazał w odpowiedzi na zażalenie, że zgodnie z powyższymi przepisami, w
związku z art. 13 § 2 k.p.c., rozpoznawane zażalenie powinno wskazywać imiona i
nazwiska pozostałych uczestników postępowania, czego nie zawiera. Nie prowadzi to
jednak ani do konieczności wezwania skarżącego do usunięcia tego braku ani tym
bardziej do odrzucenia zażalenia, bowiem brak ten nie uniemożliwia prawidłowego
nadania biegu zażaleniu, skoro imiona i nazwiska pozostałych uczestników
postępowania są znane (art. 397 § 2 w zw. z art. 373 i art. 130 § 1 k.p.c.).
Rozpoznając zażalenie trzeba wskazać, że zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c. w
sprawach o prawa majątkowe należy w apelacji oznaczyć wartość przedmiotu
zaskarżenia, która nie może być wyższa od wartości przedmiotu sporu wskazanej w
pozwie, chyba że powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Stosując
ten przepis odpowiednio w postępowaniu nieprocesowym o zasiedzenie (art. 13 § 2
k.p.c.) należy uznać, że skoro sprawa o zasiedzenie jest niewątpliwie sprawą o prawo
majątkowe, skarżący powinien w apelacji wskazać wartość przedmiotu zaskarżenia,
która nie może być wyższa od wartości przedmiotu sprawy wskazanej we wniosku o
zasiedzenie.
Skutki nie wskazania w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia mogą budzić
kontrowersje, szczególnie po wejściu w życie przepisu art. 1261
k.p.c., ograniczającego
obowiązek wskazania wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia tylko do spraw, w
których od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub
dopuszczalność środka odwoławczego. W doktrynie można znaleźć wypowiedzi, że
przepis ten powinien mieć zastosowanie także do pozwu, apelacji i skargi kasacyjnej, a
zatem w sprawach o prawa majątkowe, w których właściwość rzeczowa sądu, wysokość
3
opłat, ani dopuszczalność środka odwoławczego nie zależy od wartości przedmiotu
sporu czy zaskarżenia nie powinny mieć zastosowania przepisy art. 187 § 1, art. 368 § 2
ani art. 3984
§ 2 k.p.c., natomiast stosuje się art. 1261
k.p.c. Do takich spraw należy
sprawa o zasiedzenie, w której od wartości przedmiotu sprawy i zaskarżenia nie zależy
właściwość sądu, wysokość opłat ani dopuszczalność środka odwoławczego, a zatem
nie wskazanie wartości przedmiotu sprawy lub zaskarżenia nie uniemożliwia nadania
sprawie biegu.
Wskazany przepis art. 1261
k.p.c. zastąpił nieobowiązujący przepis art. 6 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 13 czerwca 1967r. (j.t: Dz. U z
2002 r. Nr. 9, poz. 88 ze zm.), choć niewątpliwie posiada znacznie szerszy zakres. Na
gruncie art. 6 u.k.s.c. nie budziło wątpliwości, że art. 368 § 2 k.p.c. jest przepisem w
stosunku do niego szczególnym. Nie przesądzając tej kwestii w zakresie relacji art. 1261
§ 1 do art. 368 § 2 k.p.c. trzeba wskazać, że także przy przyjęciu, iż w odniesieniu do
apelacji znajduje zastosowanie art. 368 § 2, a nie art. 1261
§ 1 k.p.c., w rozpoznawanej
sprawie brak było podstaw do odrzucenia apelacji z powodu nie wskazania w terminie
wartości przedmiotu zaskarżenia.
Za ugruntowane bowiem należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
już w postanowieniu z dnia 15 czerwca 1972 r. II PZ 24/72 (OSNC 1972/10/191) i
wielokrotnie powtórzone (porównaj między innymi postanowienia z dnia 17 listopada
1998 r. II UKN 477/98, (OSNP 2000/4/163), z dnia 11 marca 2004 r. V CZ 14/04, z dnia
17 listopada 2005 r. I CZ 130/05 (nie publ.), z dnia 28 stycznia 2005 r. III UZ 29/04,
OSNP 2005/11/165 i z dnia 8 lutego 2006 r. II CZ 3/06, nie publ.), że nie zachodzi
potrzeba uzupełnienia apelacji przez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia, gdy
wartość tę bez żadnych wątpliwości można oznaczyć na podstawie wskazanego w
apelacji zakresu zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji oraz nie budzącej
wątpliwości wartości przedmiotu sprawy. Wymagania formalne apelacji, także wymóg
wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia, służą bowiem określeniu przedmiotu i
zakresu zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji i przepisy ich dotyczące nie
mogą być wykładane ani stosowane z pominięciem tego celu.
W rozpoznawanej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia nie mogła budzić
wątpliwości, skoro we wniosku o zasiedzenie została wskazana wartość przedmiotu
sprawy w kwocie 40 000 zł i zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c. wartość ta nie mogła ulec
zmianie także w apelacji, w której przedmiotem zaskarżenia było całe postanowienie
Sądu pierwszej instancji oddalające wniosek o zasiedzenie. Nie ulegało zatem żadnej
4
wątpliwości, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi kwota 40 000 zł. W tej sytuacji
brak wskazania w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia powinien zostać
potraktowany jako oczywista niedokładność, której nie uzupełnienie w nie stanowiło
przeszkody do nadania apelacji prawidłowego biegu. Nie było zatem podstaw do
wzywania do uzupełnienia tej niedokładności w terminie tygodniowym pod rygorem
odrzucenia apelacji, ani do jej odrzucenia wobec nie wskazania wartości przedmiotu
zaskarżenia w zakreślonym terminie.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.