Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 103/07
POSTANOWIENIE
Dnia 27 lutego 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSA Michał Kłos
Protokolant Bożena Nowicka
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego
w E.
przeciwko D. P.
o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 lutego 2008 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Apelacyjny
postanowieniem z dnia 25 lipca 2007 r.,
„Czy zachodzi nieważność postępowania gdy w Sądzie
Okręgowym w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego
orzekał sędzia Sądu Rejonowego delegowany na podstawie art. 77 §
8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), któremu Minister
Sprawiedliwości nie powierzył prawa przewodniczenia ?”
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Rozpoznając apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w E. z dnia 30
stycznia 2007 r., Sąd Apelacyjny powziął wątpliwości co do zgodności z prawem
składu Sądu pierwszej instancji. Dostrzegł, że w składzie tym zasiadał – jako
przewodniczący – sędzia sądu rejonowego delegowany początkowo na podstawie
art. 77 § 1, a następnie na podstawie art. 77 § 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. –
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm. – dalej:
„Pr. o u.s.p.”), przy czym delegację udzieloną na podstawie § 1 podpisał
podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, natomiast delegacji wydanej
na podstawie § 8 nie towarzyszyło powierzenie przez Ministra Sprawiedliwości
prawa przewodniczącego.
Sąd Apelacyjny przedstawił te wątpliwości w przytoczonym na wstępie
zagadnieniu prawnym, jakkolwiek nie zostały one wyłożone jednoznacznie. Rzecz
w tym, że w osnowie pytania Sąd drugiej instancji skupił się na kwestii nieważności
postępowania w sprawie toczącej się w sądzie okręgowym, w której – jako
przewodniczący – składu orzekał sędzia sądu rejonowego, któremu Minister
Sprawiedliwości nie powierzył prawa przewodniczenia, natomiast uzasadnienie
sprowadza się do problemu, czy w sytuacji określonej w art. 46 Pr. o u.s.p. prawo
przewodniczenia sędziemu delegowanemu do sądu wyższej instancji może być
udzielone tylko przez Ministra Sprawiedliwości, czy także przez sekretarza lub
podsekretarza stanu. Źródłem tych wahań stała się m.in. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 17 lipca 2007 r., III CZP 81/07 (OSNC 2007, nr 10, poz. 154),
zgodnie z którą uprawnienie do delegowania sędziego do pełnienia obowiązków
sędziego w innym sądzie (art. 77 § 1 Pr. o u.s.p.) przysługuje wyłącznie Ministrowi
Sprawiedliwości i nie może być przenoszone na inne osoby; tylko w razie
nieobsadzenia stanowiska Ministra Sprawiedliwości lub jego czasowej niezdolności
do wykonywania obowiązków, uprawnienie to może wykonać Prezes Rady
Ministrów lub inny wskazany przez Prezesa Rady Ministrów członek Rady
Ministrów (art. 36 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, jedn. tekst:
Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm. – dalej: „u.R.M.”).
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kwestia nieważności postępowania w sprawie toczącej się w sądzie okręgo-
wym w pierwszej instancji, w której orzekał – jako przewodniczący – sędzia sądu
rejonowego delegowany na podstawie art. 77 § 8 Pr.o u.s.p. bez powierzenia mu
przez Ministra Sprawiedliwości prawa przewodniczenia (art. 46 § 1 Pr. o u.s.p.)
została w judykaturze dostatecznie i jednoznacznie wyjaśniona (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2004 r., III SK 26/04, OSNP 2005, nr 5, poz. 72,
i z dnia 3 lutego 2005 r., WA 31/04, OSNKW 2005, nr 5, poz. 34, oraz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2004 r., II UKN 366/00,
OSNAPUS 2002, nr 3, poz. 81). Tak więc wątpliwości koncentrujących się wokół tej
kwestii nie można uznać za poważne w rozumieniu art. 390 § 1 k.p.c., zwłaszcza że
Sąd Apelacyjny nie wytoczył przeciwko zajmowanemu w judykaturze stanowisku
żadnych argumentów.
Gdyby natomiast istotę przedstawionego zagadnienia odnieść do
problematyki poruszonej w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2007 r.,
III CZP 81/07, to należy odwołać się do uchwały pełnego składu Sądu
Najwyższego z dnia 14 listopada 2007 r., BSA I-4110-5/07, (Biuletyn SN” 2007, nr
11, s. 6), w której stwierdzono, że uprawnienie Ministra Sprawiedliwości do
delegowania sędziego do pełnienia obowiązków sędziego w innym sądzie (art. 77 §
1 Pr. o u.s.p.) może być w jego zastępstwie albo z jego upoważnienia (art. 37 ust. 1
i 5 u.R.M.) wykonywane przez sekretarza stanu lub podsekretarza stanu.
Uchwała ta, mająca zgodnie z art. 61 § 6 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r.
o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) moc zasady prawnej –
a maiori ad minus, ale także ze względu na charakter delegacji, zbliżony do
przyznawania sędziemu delegowanemu prawa przewodniczenia – nakazuje
uznać, że i to zagadnienie prawne zostało w judykaturze wyjaśnione, a w związku
z tym i w tym wypadku nie występują poważne wątpliwości prawne uzasadniające
podjęcie uchwały na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy postanowił, jak w sentencji.

III CZP 103/07

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia