Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 9/08
POSTANOWIENIE
Dnia 27 marca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku A. K.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Starosty P. i A. S.
o zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 marca 2008 r.,
zażalenia uczestnika postępowania - Skarbu Państwa - Starosty P.
na postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 20 listopada 2007 r., sygn. akt II Ca
(…),
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej apelację (pkt 2).
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 20 listopada 2007 r. uchylił swoje
postanowienie z dnia 26 października 2007 r. w pkt 2-5 i odrzucił apelację uczestnika
postępowania Skarbu Państwa – Starosty P. od postanowienia Sądu Rejonowego w G.
z dnia 25 czerwca 2007 r. W uzasadnieniu wskazał, że pełnomocnik wymienionego
uczestnika postępowania nie został należycie umocowany. Przedstawione przez niego
pełnomocnictwo podpisane bowiem zostało przez wicestarostę. Tymczasem w sprawie
niniejszej - zgodnie z art. 11 ust. 1 i art. 23 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.)
– może być ono udzielone jedynie przez starostę. Pełnomocnik uczestnika
postępowania postanowieniem z dnia 26 października 2007 r. został zobowiązany do
2
złożenia prawidłowo podpisanego pełnomocnictwa w terminie pięciu dni pod rygorem
odrzucenia apelacji, jednakże braku tego w wyznaczonym terminie nie usunął.
Wprawdzie postanowienie powyższe wydane zostało na rozprawie, na której
pełnomocnik nie był obecny, jednakże sąd nie miał obowiązku jego doręczenia. W
konsekwencji apelacja wniesiona przez niewłaściwie umocowanego pełnomocnika
podlegała odrzuceniu (art. 373 k.p.c.). Tym samym bezprzedmiotowe okazały się
decyzje procesowe objęte pkt 2-5 postanowienia z dnia 26 października 2007 r.
Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Starosta P. w zażaleniu na
postanowienie odrzucające apelację wniósł o uchylenie tego orzeczenia podnosząc, że
działający w jego imieniu pełnomocnik był prawidłowo umocowany przez wicestarostę
zastępującego starostę podczas jego nieobecności w pracy. Zarzucił też, na wypadek
niepodzielenia tej oceny, że nie upłynął jeszcze termin wyznaczony przez sąd do
usunięcia braku pełnomocnictwa, jako że wydane w tym przedmiocie postanowienie nie
zostało mu doręczone.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dopuszczalność apelacji, zachowanie terminu, w jakim może ona zostać
wniesiona, wykonanie obowiązku jej należytego opłacenia oraz dochowanie
przewidzianych dla niej warunków formalnych podlegają dwustopniowej kontroli,
dokonywanej na podstawie art. 370 k.p.c. przez sąd pierwszej instancji oraz na
podstawie art. 373 k.p.c. - przez sąd odwoławczy. Pierwszy z wymienionych przepisów
nakłada na sąd pierwszej instancji – poza wyjątkami określonymi w art. 3701
k.p.c. -
obowiązek wezwania strony do uzupełnienia braków formalnych apelacji, w razie zaś ich
nieuzupełnienia w wyznaczonym terminie zastosowanie sankcji w postaci odrzucenia
tego środka odwoławczego postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym.
Zgodnie natomiast z art. 373 k.p.c. sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu
niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji. Jeżeli
dostrzeże braki, do których usunięcia strona była wezwana, zażąda ich usunięcia, a po
bezskutecznym upływie wyznaczonego w tym celu terminu odrzuca apelację. Z obu tych
unormowań wynika, iż odrzucenie apelacji zasadniczo może nastąpić dopiero po
niezastosowaniu się przez stronę do wezwania uzupełnienia jej braków. Przyjmując
takie rozwiązanie ustawodawca założył, że strona nie może być zaskakiwana decyzją o
odrzuceniu wniesionego przez nią środka odwoławczego z powodu jego braków
formalnych, zwłaszcza w sytuacji, gdy środek ten został już przedstawiony sądowi
drugiej instancji.
3
Postanowienie w przedmiocie odrzucenia apelacji wydawane jest na posiedzeniu
niejawnym. Sąd drugiej instancji może wydać je na rozprawie, gdy dopiero wówczas
dostrzeże braki, do usunięcia których skarżący nie był wezwany. Nie ulega zatem
wątpliwości, że wezwanie do usunięcia braków formalnych apelacji winno nastąpić w
ramach wstępnej kontroli tego środka odwoławczego dokonywanej przez
przewodniczącego wydziału (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1999 r.,
III CKN 273/98, nie publ.). Kontrola ta winna doprowadzić do wychwycenia
ewentualnych braków formalnych środka zaskarżenia. Uchybienia w zakresie tej kontroli
nie powinny wywoływać ujemnych skutków procesowych dla strony. Stojąc na gruncie
tego zapatrywania nie sposób przyjąć – jak uczynił to Sąd Okręgowy – że samo wydanie
przez sąd odwoławczy na rozprawie postanowienia w przedmiocie wezwania strony do
usunięcia braków formalnych apelacji, nie podlegającego doręczeniu, czyni zadość
obowiązkowi przewidzianemu w art. 373 zdanie drugie k.p.c. w sytuacji, gdy strona nie
była obecna przy ogłoszeniu tego orzeczenia. W takim przypadku wezwanie do
usunięcia braków winno być stronie doręczone.
Trafnie zatem podniósł skarżący, że zaniechanie tego doręczenia nie uzasadniało
stwierdzenia nieusunięcia braku formalnego apelacji w wyznaczonym terminie, a w
konsekwencji jej odrzucenia.
Pełnomocnik skarżącego był obowiązany przy pierwszej czynności procesowej
dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis
pełnomocnictwa oraz wykazać, że pełnomocnictwo to pochodzi od mocodawcy
uprawnionego do reprezentowania w niniejszej sprawie Skarbu Państwa (art. 89 § 1 i
art. 68 k.p.c.). Skoro Sąd drugiej instancji uznał, że pełnomocnik skarżącego obowiązku
tego nie dopełnił, wskutek czego wniesiona przez niego apelacja dotknięta była w tym
zakresie brakiem, nie mógł tej apelacji odrzucić bez prawidłowego przeprowadzenia
postępowania sanacyjnego przewidzianego w art. 373 zdanie drugie k.p.c.
Pełnomocnik skarżącego złożył już pełnomocnictwo podpisane przez Starostę P.
Z tego też względu bezprzedmiotowe pozostaje roztrząsanie kwestii, czy
pełnomocnictwo przedstawione wcześniej, podpisane przez Wicestarostę tego Powiatu -
w świetle postanowień § 10 i § 9 Regulaminu Organizacyjnego Starostwa Powiatowego
P. [załącznik nr (…) do uchwały Rady Powiatu Nr (…) z dnia 27 czerwca 2006 r.] –
udzielone zostało skutecznie.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.