Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 21/08
POSTANOWIENIE
Dnia 18 kwietnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
w sprawie ze skargi G. L.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w z dnia 6 listopada 2002 r., sygn. akt I ACa (…)
wydanego w sprawie z powództwa G. L.
przeciwko K. Z.
o ochronę dóbr osobistych (nakazanie i zapłatę),
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 18 kwietnia 2008 r.,
zażalenia powódki (skarżącej)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 3 stycznia 2008 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił wniosek powódki o
przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na zarządzenie przewodniczącego w
Sądzie Apelacyjnym z dnia 19 listopada 2007 r. oraz odrzucił zażalenie powódki na to
postanowienie, wskazując, że na zarządzenie przewodniczącego w sądzie drugiej
instancji o zwrocie skargi o wznowienie postępowania w związku z nieuzupełnieniem jej
braków formalnych zażalenie nie przysługuje. Skarżąca w zażaleniu wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Literalna wykładnia art. 3941
§ 2 k.p.c. wskazuje, że na zarządzenie
przewodniczącego sądu drugiej instancji o zwrocie wniosku o wznowienie postępowania
ze względu na nieuzupełnienie jego braków w wyznaczonym terminie, zażalenie do
2
Sądu Najwyższego nie przysługuje. W rozpoznawanej sprawie mamy jednak do
czynienia ze szczególną sytuacją. Tego rodzaju zarządzenie przewodniczącego pełni w
istocie tę samą funkcję co postanowienie kończące postępowanie w sprawie, w której
skarga kasacyjna przysługuje, gdyż zamyka powódce drogę do rozpoznania jej sprawy
przez Sąd Najwyższy. Ponadto powódka pozbawiona został możliwości obrony swoich
praw bez żadnego zaniedbania ze swej strony. Pismem z dnia 2 listopada 2007 r.,
doręczonym powódce w dniu 9 listopada 2007 r., powódka wezwana została do
uzupełnienia braków formalnych jej skargi o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sadu Apelacyjnego z dnia 6 listopada 2002 r. W piśmie z dnia
15 listopada 2007 r., czyli złożonym w terminie, powódka podała że domaga się
rozpoznania jej wniosku złożonego wraz ze skargą, o ustanowienie dla niej
pełnomocnika z urzędu, gdyż nie jest w stanie samodzielnie uzupełnić braków
formalnych skargi. Wniosek powódki o ustanowienie pełnomocnika z urzędu został
pozytywnie rozpoznany w dniu 19 listopada 2007 r., czyli w tym samy dniu, w którym
wydano zarządzenie przewodniczącego w Sądzie Apelacyjnym o zwrocie powódce
skargi ze względu na nieuzupełnienie braków formalnych skargi.
W przedstawionym stanie faktycznym, zważywszy, że ustanowiony dla powódki
pełnomocnik wniósł niezwłocznie po zawiadomieniu go o tym przez Sąd, wniosek o
przywrócenie terminu dla wniesienia zażalenia na zarządzenie przewodniczącego o
zwrocie skargi z powodu nieuzupełnienia jej braków formalnych, odrzucenie tego
wniosku oraz odrzucenie zażalenia na wspomniane zarządzeni przewodniczącego
prowadzi do pozbawienia powódki jej prawa do obrony. W tej sytuacji, zważywszy, że
skarga o wznowienie dotyczy sprawy o naruszenie dóbr osobistych, w której skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu sporu, należy uznać, że
zażalenie na zarządzenie przewodniczącego sądu o zwrocie skargi o wznowienie
postępowania przysługiwało powódce, gdyż pełniło ono taka sama funkcję jak
postanowienie sądu kończące postępowanie w sprawie. Wprawdzie art. 3941
§ 2 k.p.c.
wprost nie przewiduje zażalenie na tego rodzaju postanowienie, to w okolicznościach
rozpoznawanej sprawy uznać należy wyjątkowo jego dopuszczalność. Odmienne
stanowisku prowadzi bowiem do ograniczenia prawa powódki do obrony, którego
pozbawiona ona została na skutek zbyt późnego ustanowienia dla niej pełnomocnika z
urzędu przez Sad rozpoznający jej wniosek o ustanowienie takiego pełnomocnika,
złożony wraz ze skargą. Działanie Sądu Apelacyjnego formalnie zgodne z przepisami
k.p.c. nie może zaś naruszać prawa do obrony powódki, która ze względu na brak
3
profesjonalnej wiedzy prawniczej nie była w stanie uzupełnić braków formalnych skargi o
wznowienie postępowania w wyznaczonym terminie.
Mając na uwadze powyższe względy Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39815
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c., orzekł jak w sentencji.