Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 2/08
POSTANOWIENIE
Dnia 7 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek (sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
w sprawie z wniosku J. K. i R. C.
przy uczestnictwie H. C., J. C., B. L., Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjno -
Montażowych Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M., M. C., M. K.
i Skarbu Państwa - Starosty Powiatu w M.
o wpis w dziale I-O księgi wieczystej (...) Sądu Rejonowego w M.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 maja 2008 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawców
od postanowienia Sądu Okręgowego w G. z dnia 26 czerwca 2007 r., sygn. akt V Ca
(…),
oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w M. prowadzi księgę wieczystą KW (...) dla zabudowanej
nieruchomości, oznaczonej jako działka (...)/1, położonej w M. przy ul. W., o powierzchni
0,0813 ha. Nieruchomość gruntowa pozostaje w użytkowaniu wieczystym do 2089 roku,
a budynek stanowiący odrębną własność przeznaczony jest na cele mieszkalne. Z treści
księgi wynika, że nieruchomość gruntowa jest własnością Skarbu Państwa, zaś
użytkownikami wieczystymi i współwłaścicielami budynku jako odrębnej nieruchomości
są Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno - Montażowych spółka z o.o. i właściciele
odrębnych lokali wydzielonych do ksiąg wieczystych: (...), (...), (...), (...).
2
W marcu 2007 r. wnioskodawcy J. K. i R. C. - jako współużytkownicy wieczyści i
współwłaściciele części wspólnych budynku domagali się ujawnienia w dziale I-O księgi
wieczystej (...) garaży położonych na działce nr (...)/1, dołączając do wniosku mapę
działki nr (...)/1 i wypis z rejestru gruntów. Sąd Rejonowy uwzględnił ten wniosek
natomiast Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 26.06.2007 r. zmienił zaskarżony wpis
i wniosek oddalił. Sąd ten podniósł, że załączone do wniosku dokumenty nie
uzasadniały ujawnienia w dziale I-O księgi wieczystej garaży jako odrębnego od gruntu
przedmiotu własności, a w szczególności dołączone dokumenty nie spełniają wymogów
określonych w § 28 ust. 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.09.2002
r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz. U. Nr 102, poz.
1122 z późn. zm.).
Postanowienie to zaskarżyli wnioskodawcy wnosząc skargę kasacyjną. Jako
podstawy kasacyjne wskazali naruszenie:
- art. 6268
§ 1 i 2 oraz art. 6269
k.p.c., przez przyjęcie że przedłożone
dokumenty nie dawały podstaw do dokonania wpisu w dziale I-O księgi wieczystej KW
nr (...);
- § 28 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.09.2001 r. w
sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych zbiorów dokumentów oraz art. 233 k.c. przez
błędną wykładnię.
Wskazując na powyższe wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie jest uzasadniona. Zgodnie z art. 6268
§ 2 k.p.c. kognicji
sądu wieczystoksięgowego jest ograniczona do badania treści i formy wniosku
wieczystoksięgowego, treści i formy dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści
księgi wieczystej. W niniejszej sprawie podstawowe znaczenie mają dokumenty
dołączone do wniosku, które mają stanowić podstawę wpisu w dziale I-O księgi
wieczystej Kw nr (...) przez ujawnienie garaży położonych na nieruchomości oznaczonej
jako działka (...)/1. Do wniosku dołączono dokumenty w postaci mapy działki nr (...)/1 w
skali 1:1500 z uwidocznionym zarysem dwóch budynków oraz wpis z rejestru gruntów.
Oceniając moc dowodową tych dokumentów jako podstawy wpisu Sąd Okręgowy
zasadnie odwołał się do treści § 28 ust. 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 17.09.2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów
(Dz. U. Nr 102, poz. 1122). Przepis ten określa rodzaje dokumentów, które stanowią
podstawę oznaczenia budynku posadowionego na gruncie oddanym w użytkowanie
3
wieczyste, a więc budynku stanowiącego odrębną własność użytkownika wieczystego
zgodnie z art. 235 § 1 k.c. Zgodnie z § 28 ust. 5 powołanego rozporządzenia, jeżeli
odrębna własność budynku powstała jednocześnie z oddaniem gruntu w użytkowanie
wieczyste, podstawę oznaczenia budynku stanowi umowa o oddaniu gruntu w
użytkowanie wieczyste i sprzedaży budynku względnie umowa sprzedaży użytkowania
wieczystego i budynku stanowiącego odrębną własność lub decyzja administracyjna
właściwego organu. Oznacza to, że zarówno przy oddaniu gruntu w użytkowanie
wieczyste, jak i przy zbyciu już istniejącego użytkowania wieczystego, jeśli na gruncie
tym posadowiony jest budynek, to musi nastąpić równocześnie sprzedaż tych
budynków. W przeciwnym razie umowa jest nieważna. Tę regułę wyrażał art. 20 ustawy
z dnia 29.04.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr
30, poz. 127 ze zm.), a obecnie wynika z art. 31 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o
gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.). W wyroku z
dnia 23.01.2003 r. II CKN 1155/00, (OSNC 2004, nr 4, poz. 61) Sąd Najwyższy
jednoznacznie stwierdził, że umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego
gruntu zabudowanego nie zawierająca postanowień o przeniesieniu także prawa
własności budynków, jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). Jest w sprawie poza sporem, że
umowy ustanowienia odrębnej własności lokali i sprzedaży lokali na rzecz
wnioskodawców nie zawierają postanowień odnośnie sprzedaży udziałów we
współwłasności garaży. Z umów tych wynika, że na działce nr (...)/1 posadowiony był
budynek mieszkalny nr (…), a sprzedaż udziału w nieruchomości wspólnej obejmowała
udział w użytkowaniu wieczystym gruntu i udział we współwłasności tego budynku
mieszkalnego. W umowach brak rozporządzeń odnośnie sprzedaży udziałów we
współwłasności garaży. Tak więc nawet odwołanie się do tych umów jako podstawy
wpisu nie mogłoby uzasadniać uwzględnienia wniosku. Jako oczywiście niezasadne
należy uznać twierdzenia zawarte w skardze kasacyjnej, iż czynność prawna
przenosząca prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej przenosi z mocy
prawa własność budynków na tym gruncie wzniesionych. Twierdzenia te powstają w
jawnej sprzeczności z art. 31 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Z kolei § 28 ust. 6 powołanego rozporządzenia reguluje sytuację, gdy odrębna
własność budynku powstała po oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste, czyli sytuacja,
gdy budynek wzniósł użytkownik wieczysty. W przepisie tym wskazano, jakie dokumenty
są wymagane dla oznaczenia budynku w księdze wieczystej. W niniejszej sprawie
4
przepis ten nie znajduje jednak zastosowania, gdyż sami wnioskodawcy nie twierdzą,
aby pobudowali garaże.
Na marginesie należy jedynie zauważyć, że brak ujawnienia spornych garaży w
księdze wieczystej jest prawdopodobnie związany z treścią decyzji uwłaszczeniowej
Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjno – Montażowych, które zlikwidowano w celu
prywatyzacji. Brak jednak tego dokumentu uniemożliwia wyrażenie stanowczego
poglądu.
Reasumując stwierdzić należy, że przedstawione przy wniosku dokumenty nie
mogą stanowić podstawy żądanego wpisu, a tym samym brak podstaw do
uwzględnienia skargi kasacyjnej (art. 39814
k.p.c.).