Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 27/08
POSTANOWIENIE
Dnia 8 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Antoni Górski
w sprawie z powództwa "W.(...)" Spółki z o.o. w W.
przeciwko "M.(...)" Spółce z o.o. w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 maja 2008 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 31 stycznia
2008 r., sygn. akt I ACz (…),
I oddala zażalenie w części dotyczącej odrzucenia sprzeciwu od nakazu
zapłaty, a w pozostałym zakresie zażalenie odrzuca;
II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1800 (tysiąc osiemset) zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2008 r. Sąd Apelacyjny uchylił postanowienie
Sądu Okręgowego z dnia 24 października 2007 r. i odrzucił sprzeciw pozwanego
wniesiony od nakazu zapłaty. Postanowieniem z dnia 24 października 2007 r.
przekazano sprawę do rozpoznania innemu sądowi właściwemu miejscowo. Sprzeciw
został wniesiony przez dłużnika od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu
upominawczym w dniu 25 września 2007 r. Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2008 r.
zostało wydane w wyniku złożenia zażalenia strony powodowej na postanowienie
o przekazaniu sprawy z dnia 24 października 2007 r., w którym podnoszono, że zarzut
2
niewłaściwości miejscowej nie mógł być w ogóle badany przez Sąd Okręgowy z tej racji,
gdyż został zgłoszony w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a sprzeciw ten - w świetle art.
4798a
§ 5 k.p.c.- powinien zostać odrzucony z powodu naruszenia postanowień art. 4799
§ 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny podzielił to stanowisko w zaskarżonym postanowieniu.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego pozwany zarzucił naruszenia
art. 4798a
§ 5 k.p.c.; wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i oddalenia
zażalenia strony powodowej, ewentualnie – o jego zmianę i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Skarżący podnosił, że nie istniały
usprawiedliwione podstawy do odrzucenia sprzeciwu, mimo doręczenia odpisu
sprzeciwu bezpośrednio stronie powodowej z pominięciem Sądu (art. 4799
§ 2 k.p.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana zgłosiła zarzut niewłaściwości
miejscowej, przy czym sprzeciw ten złożono w jednym egzemplarzu, a odpis sprzeciwu
pełnomocnik strony pozwanej przesłał bezpośrednio pełnomocnikowi strony pozwanej.
Powstała zatem kwestia, czy sprzeciw został w ogóle skutecznie wniesiony.
Zgodnie z art. 4799
§ 2 k.p.c. sprzeciw od nakazu zapłaty należy złożyć z
odpisem dla strony przeciwnej. W przepisie tym zawarto odstępstwo od reguły zawartej
w art. 4799
§ 1 k.p.c., zgodnie z którą strona reprezentowana przez zawodowego
pełnomocnika jest obowiązana doręczać odpisy pism procesowych z załącznikami
bezpośrednio stronie przeciwnej. Ratio legis takiego odstępstwa wynika z potrzeby
zapewnienia sądowej kontroli prawidłowości wniesienia omawianego środka
zaskarżenia. Zgodnie bowiem z art. 505 § 1 k.p.c., w razie prawidłowego wniesienia
sprzeciwu przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie powodowi
sprzeciwu wraz z wezwaniem na rozprawę. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
eksponuje się to, że pozwany nie jest uprawniony do bezpośredniego przekazania
pisma zawierającego zarzutów od nakazu zapłaty stronie przeciwnej, ponieważ pismo to
podlega kontroli sądu i jego odpis musi być przekazany najpierw sądowi (postanowienie
z dnia 14 czerwca 2000 r. V CKN 1121/00, nieopubl.). Bezpośrednie doręczenie odpisu
sprzeciwu stronie przeciwnej może mięć zatem jedynie znaczenie informacyjne. W
konsekwencji nie można podzielić stanowiska skarżącego, że – przesyłając odpis pisma
zawierającego zarzuty bezpośrednio stronie powodowej - uczynił on w sensie
procesowym ”coś więcej”, niż nakazywały mu przepisy postępowania cywilnego i w
związku z tym sprzeciw od nakazu zapłaty ostatecznie został prawidłowo wniesiony.
Trafna jest natomiast ogólna konstatacja Sądu Apelacyjnego, że sprzeciw wniesiony bez
3
odpowiedniego odpisu dla strony przeciwnej podlega odrzuceniu jako niedopuszczalny
(art. 4798a
§ 5 k.p.c. w z. z art. 4799
§ 2 k.p.c.). Dlatego Sąd Najwyższy oddalił zażalenie
strony pozwanej odnoszące się do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II zaskarżonego
postanowienia (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).
W odniesieniu do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie I zaskarżonego
postanowienia powstaje kwestia dopuszczalności jego zaskarżenia w wyniku wniesienia
zażalenia. Zgodnie z art. 3941
§ 2 k.p.c., w sprawach, w których przysługuje skarga
kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej instancji
kończące postępowanie w sprawie z wyjątkiem postanowień, o których mowa w art.
3981
k.p.c., a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu pierwszej instancji. Zaskarżone postanowienie w części
rozstrzygającej o przekazaniu sprawy zgodnie z właściwością miejscową sądu (art. 200
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 202 k.p.c.) należy do grupy postanowień wymienionych w
końcowym fragmencie wymienionego przepisu, tj. do postanowień wydanych w wyniku
rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Dlatego w tym
zakresie należało odrzucić zażalenie pozwanego(art. 3941
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i w zw. z art. 373 k.p.c.).
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono stosownie do art. 98 k.p.c. i
art. 108 § 1 k.p.c.