Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 21/08
POSTANOWIENIE
Dnia 16 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa J. Z. i S. Z.
przeciwko S. S., M. G. i J. H.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 maja 2008 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 22 stycznia 2008 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej apelację i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego; odrzuca zażalenie w
pozostałej części.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 22 stycznia 2008 r. oddalił wniosek
powodów o przywrócenie terminu do uiszczenia apelacji od wyroku Sądu Okręgowego
w K. z dnia 18 maja 2007 r. i apelację tę odrzucił. W ocenie Sądu Apelacyjnego
powodowie nie wykazali, że nie uiścili w terminie opłaty podstawowej od wniesionego
środka odwoławczego bez swojej winy. Wskazywana przez nich okoliczność, że w
czasie, kiedy obowiązani byli wnieść tę opłatę, nie dysponowali wystarczającymi
środkami finansowymi, nie może stanowić przyczyny usprawiedliwiającej uchybienie
terminowi dokonania obciążającej ich czynności.
2
W zażaleniu na powyższe postanowienie powodowie zarzucili Sądowi
Apelacyjnemu naruszenie art. 168 § 1 k.p.c. przez uznanie, że niedysponowane przez
stronę zwolnioną od kosztów sądowych środkami umożliwiającymi wniesienie opłaty
podstawowej od złożonego środka zaskarżenia, nie może stanowić niezawinionej przez
nich przyczyny uchybienia terminowi do uiszczenia tej opłaty, a w konsekwencji
prowadzić do odrzucenia apelacji. W konkluzji skarżący wnieśli o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozpoznając zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające
apelację Sąd Najwyższy, na wniosek strony, rozpoznaje również te postanowienia sądu
drugiej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na
rozstrzygnięcie sprawy (art. 380 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.). Do takich
postanowień należy niewątpliwie postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie
terminu do uiszczenia opłaty należnej od apelacji, stanowiące przesłankę odrzucenia
tego środka odwoławczego. Stanowisko skarżących kwestionujące rozstrzygnięcie
złożonego przez nich wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od apelacji
należało zatem odczytać jako żądanie rozpoznania wydanego w tym przedmiocie
postanowienia.
U podstaw oddalenia przez Sąd Apelacyjny wniosku powodów o przywrócenie
terminu do uiszczenia opłaty podstawowej od apelacji legło zapatrywanie, że skoro
ustawodawca w - mającym zastosowanie w sprawie - art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28
lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze
zm.; dalej: „u.k.s.c.") przewidział, iż obowiązek wniesienia tej opłaty spoczywa nawet na
stronach zwolnionych od kosztów sądowych, to strony korzystające z takiego zwolnienia
nie mogą powoływać się na brak środków finansowych jako okoliczność
usprawiedliwiająca opóźnienie się z uiszczeniem tej opłaty. Z poglądem takim - jak
trafnie podnieśli skarżący - nie można się jednak zgodzić.
Przesłanki przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej określone
zostały w art. 168 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem przywrócenie terminu może
nastąpić wtedy, gdy strona nie dokonała w nim czynności procesowej bez swej winy.
Brak winy strony w uchybieniu terminowi podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich
okoliczności danej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności,
jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. W takim ujęciu,
3
chwilowy obiektywny brak środków finansowych niezbędnych do uiszczenia wymaganej
opłaty może stanowić przyczynę usprawiedliwiającą uchybienie terminowi do jej
wniesienia. Odmienne stanowisko Sądu Apelacyjnego, zakładające a priori, że - w
świetle art. 14 ust. 2 u.k.s.c. (uchylonego przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia
2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; Dz. U. Nr 21,
poz. 123) - sama niemożność uwolnienia się przez stronę od obowiązku uiszczenia
opłaty podstawowej wyklucza dopuszczalność przywrócenia terminu do dokonania tej
czynności nie znajduje żadnego uzasadnienia.
Wskazana prze powodów przyczyna nieuiszczenia wymaganej opłaty
w terminie winna zatem zostać poddana ocenie merytorycznej. Lakoniczne stwierdzenie
przez Sąd Apelacyjny, że powodowie nie wykazali niedokonania tej czynności w
terminie bez swojej winy, nie spełnia wymagań takiej oceny. W związku z powyższym
nie można skutecznie odeprzeć zarzutu skarżących kwestionującego zasadność
odrzucenia wniesionej przez nich apelacji.
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.