II CSK 32/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 32/08
POSTANOWIENIE
Dnia 29 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku A. S.
przy uczestnictwie R. S. oraz M. S., Z. Ż., I. S. również jako następców prawnych M. S.
o zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 maja 2008 r.,
skargi kasacyjnej uczestników postępowania: M. S. i R. S.
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. z siedzibą w S. z dnia 22 maja 2007 r., sygn.
akt XIII Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Ł. z
siedzibą w S. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
kasacyjnego, znosząc postępowanie w zakresie rozprawy w dniu 9 maja 2007 r.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w S. w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości o
powierzchni 1172 m2
, położonej w S. przy ul. W., stanowiącej działkę ewidencyjną nr
552, postanowieniem wstępnym z dnia 28 sierpnia 2006 r. stwierdził, że uczestnicy
postępowania M. S. i R. S., będąc na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej
współwłaścicielami 1/6 udziału we współwłasności tej nieruchomości, nabyli przez
zasiedzenie z dniem 18 stycznia 2004 r. 5/6 udziału we współwłasności tej
nieruchomości na prawach wspólności małżeńskiej.
2
Orzeczenie to, Sąd Okręgowy w Ł. na skutek apelacji wnioskodawcy
postanowieniem z dnia 22 maja 2007 r. zmienił przez oddalenie wniosku o zasiedzenie.
Uczestnicy postępowania M. i R. małżonkowie S. w skardze kasacyjnej od tego
postanowienia, opartej na obu podstawach wymienionych w art. 3983
§ 1 k.p.c., zarzucili
naruszenie art. 176 § 1 w związku z art. 172 § 2 k.c. oraz art. 339 k.c. przez ich błędną
wykładnię. W ramach drugiej podstawy kasacyjnej zarzucili nieważność postępowania
polegającą na pozbawieniu spadkobierców uczestnika M. S., zmarłego w toku
postępowania, możności obrony swych praw, naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez
błędną ocenę dowodów i niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego
materiału, art. 386 § 1 przez uwzględnienie apelacji wnioskodawcy.
W konkluzji wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozważanemu w pierwszej kolejności, jako najdalej idącemu, zarzutowi
nieważności postępowania, nie można odmówić słuszności. Jak wynika z załączonego
do skargi kasacyjnej aktu zgonu, uczestnik postępowania M. S. zmarł w dniu 22 kwietnia
2007 r., o czym Sąd Okręgowy nie został powiadomiony i zwrócone przez pocztę
wezwanie go na rozprawę apelacyjną w dniu 9 maja 2007 r. zostało złożone do akt ze
skutkiem doręczenia. W tej sytuacji postępowanie apelacyjne i wydane orzeczenie są
dotknięte nieważnością z przyczyny określonej w art. 379 pkt 2 k.p.c.
Nieważność postępowania zachodzi bowiem także wówczas, jeżeli sąd przed
wydaniem wyroku nie został powiadomiony o śmierci strony. Takiemu stanowisku dał
wyraz Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11 grudnia 2001 r. II UKN 657/00 (niepubl.) i
Sąd w obecnym składzie pogląd ten podziela. Już więc z tej przyczyny zaskarżone
orzeczenie podlega uchyleniu i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, ze
zniesieniem postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, co czyni
bezprzedmiotowym rozważanie pozostałych zarzutów kasacyjnych.
Ubocznie Sąd Najwyższy zauważa, że sentencja zaskarżonego orzeczenia
została wadliwie sformułowana. Przedmiotem postępowania jest bowiem zniesienie
współwłasności, a nie wniosek o stwierdzenie nabycia własności udziału we
współwłasności przez zasiedzenie. Uczestnicy postępowania M. S. i R. S. w odpowiedzi
na wniosek o zniesienie współwłasności podnieśli jedynie zarzut zasiedzenia 5/6 udziału
we współwłasności, stanowiący przesłankę rozstrzygnięcia o zniesieniu współwłasności.
3
Zatem orzekając w tym przedmiocie postanowieniem wstępnym negatywnie, należało
ustalić, co stanowi przedmiot współwłasności podlegający zniesieniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 oraz art. 108 § 2 w
związku z art. 39821
k.p.c. orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 29 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku A. S.
przy uczestnictwie R. S. oraz M. S., Z. Ż., I. S. również jako następców prawnych M. S.
o zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 maja 2008 r.,
skargi kasacyjnej uczestników postępowania: M. S. i R. S.
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. z siedzibą w S. z dnia 22 maja 2007 r., sygn.
akt XIII Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Ł. z
siedzibą w S. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
kasacyjnego, znosząc postępowanie w zakresie rozprawy w dniu 9 maja 2007 r.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w S. w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości o
powierzchni 1172 m2
, położonej w S. przy ul. W., stanowiącej działkę ewidencyjną nr
552, postanowieniem wstępnym z dnia 28 sierpnia 2006 r. stwierdził, że uczestnicy
postępowania M. S. i R. S., będąc na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej
współwłaścicielami 1/6 udziału we współwłasności tej nieruchomości, nabyli przez
zasiedzenie z dniem 18 stycznia 2004 r. 5/6 udziału we współwłasności tej
nieruchomości na prawach wspólności małżeńskiej.
2
Orzeczenie to, Sąd Okręgowy w Ł. na skutek apelacji wnioskodawcy
postanowieniem z dnia 22 maja 2007 r. zmienił przez oddalenie wniosku o zasiedzenie.
Uczestnicy postępowania M. i R. małżonkowie S. w skardze kasacyjnej od tego
postanowienia, opartej na obu podstawach wymienionych w art. 3983
§ 1 k.p.c., zarzucili
naruszenie art. 176 § 1 w związku z art. 172 § 2 k.c. oraz art. 339 k.c. przez ich błędną
wykładnię. W ramach drugiej podstawy kasacyjnej zarzucili nieważność postępowania
polegającą na pozbawieniu spadkobierców uczestnika M. S., zmarłego w toku
postępowania, możności obrony swych praw, naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez
błędną ocenę dowodów i niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego
materiału, art. 386 § 1 przez uwzględnienie apelacji wnioskodawcy.
W konkluzji wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozważanemu w pierwszej kolejności, jako najdalej idącemu, zarzutowi
nieważności postępowania, nie można odmówić słuszności. Jak wynika z załączonego
do skargi kasacyjnej aktu zgonu, uczestnik postępowania M. S. zmarł w dniu 22 kwietnia
2007 r., o czym Sąd Okręgowy nie został powiadomiony i zwrócone przez pocztę
wezwanie go na rozprawę apelacyjną w dniu 9 maja 2007 r. zostało złożone do akt ze
skutkiem doręczenia. W tej sytuacji postępowanie apelacyjne i wydane orzeczenie są
dotknięte nieważnością z przyczyny określonej w art. 379 pkt 2 k.p.c.
Nieważność postępowania zachodzi bowiem także wówczas, jeżeli sąd przed
wydaniem wyroku nie został powiadomiony o śmierci strony. Takiemu stanowisku dał
wyraz Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11 grudnia 2001 r. II UKN 657/00 (niepubl.) i
Sąd w obecnym składzie pogląd ten podziela. Już więc z tej przyczyny zaskarżone
orzeczenie podlega uchyleniu i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, ze
zniesieniem postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, co czyni
bezprzedmiotowym rozważanie pozostałych zarzutów kasacyjnych.
Ubocznie Sąd Najwyższy zauważa, że sentencja zaskarżonego orzeczenia
została wadliwie sformułowana. Przedmiotem postępowania jest bowiem zniesienie
współwłasności, a nie wniosek o stwierdzenie nabycia własności udziału we
współwłasności przez zasiedzenie. Uczestnicy postępowania M. S. i R. S. w odpowiedzi
na wniosek o zniesienie współwłasności podnieśli jedynie zarzut zasiedzenia 5/6 udziału
we współwłasności, stanowiący przesłankę rozstrzygnięcia o zniesieniu współwłasności.
3
Zatem orzekając w tym przedmiocie postanowieniem wstępnym negatywnie, należało
ustalić, co stanowi przedmiot współwłasności podlegający zniesieniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 oraz art. 108 § 2 w
związku z art. 39821
k.p.c. orzekł jak w sentencji.