Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 17 lipca 2008 r.
II PK 359/07
Uprzednie przywrócenie do pracy nie stanowi negatywnej przesłanki pro-
cesowej prawomocnego osądzenia sprawy (art. 379 pkt 3 k.p.c.) w postępowa-
niu o roszczenie wynikające z kolejnego rozwiązania stosunku pracy przez pra-
codawcę, nawet gdy przyczyny podane w pismach rozwiązujących są tożsame.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 lipca
2008 r. sprawy z powództwa Elżbiety S. przeciwko Gimnazjum w S. o przywrócenie
do pracy, na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Słup-
sku z dnia 31 lipca 2007 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy w Słupsku wyrokiem z 31 lipca 2007 r. zmienił wyrok Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Chojnicach z 5 kwietnia 2007 r., w ten sposób, że oddalił
powództwo Elżbiety S. o przywrócenie do pracy. Sprawa dotyczyła drugiego rozwią-
zania stosunku pracy z dniem 28 lutego 2007 r. na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 2
Karty Nauczyciela. Wskazaną przyczyną było przekroczenie okresu niezdolności do
pracy ponad 182 dni. Pozwane Gimnazjum podało, że okres ten trwał od 30 maja
2005 r. do 27 lutego 2006 r., to jest łącznie 274 dni. Poprzednia sprawa sądowa, za-
kończona przywróceniem powódki do pracy, również dotyczyła rozwiązania stosunku
pracy powódki (z dniem 28 lutego 2006 r.) w tym samym trybie. Jako przyczynę
wskazano czasową niezdolność do pracy spowodowaną chorobą od 30 maja 2005 r.
do 24 lutego 2006 r., łącznie 271 dni. Sąd Pracy w Chojnicach przyczynę zwolnienia
uznał za nieuzasadnioną i wyrokiem z 30 marca 2006 r., [...] uwzględnił powództwo,
a Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku wyrokiem z 26
2
czerwca 2006 r. oddalił apelację Gimnazjum [...]. Z chwilą uprawomocnienia się wy-
roku przywracającego do pracy powódce został udzielony urlop dla poratowania
zdrowia na okres od 26 czerwca 2006 r. do 26 lutego 2007 r.
W obecnej sprawie Sąd Rejonowy ocenił, że pracodawca po przywróceniu
powódki do pracy ponownie rozwiązał z nią stosunek pracy w oparciu o tę samą
podstawę prawną i powołując się na tę samą przyczynę, która leżała u podstaw po-
przedniego zwolnienia z pracy. Szkoła w oparciu o tę samą podstawę prawną (art. 23
ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela) i powołując tę samą przyczynę (okres niezdolności do
pracy) nie mogła ponownie rozwiązać z powódką stosunku pracy. Zdaniem Sądu
Rejonowego odmienne stanowisko przekreślałoby znaczenie prawomocnego wyroku
o przywróceniu do pracy i stwarzałoby możliwość wielokrotnego rozpoznawania
przez sąd analogicznych spraw, u podstaw których leżałaby kolejna decyzja praco-
dawcy, oparta na zakwestionowanej już uprzednio przez sąd podstawie. Z tych
względów ponowne rozwiązanie z powódką stosunku pracy z końcem lutego 2007 r.,
nie mogło odnieść skutku i dlatego została przywrócona do pracy na podstawie art.
56 § 1 k.p.
W apelacji Gimnazjum zarzuciło, iż przekroczenie niezdolności do pracy po-
nad 182 dni trwało od 30 maja 2005 r. do 28 lutego 2007 r., łącznie 639 dni. Pomię-
dzy poprzednim i obecnym rozwiązaniem stosunku pracy zmienił się istotnie stan
faktyczny.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia po-
wództwa wskazał, że Sąd Rejonowy naruszył art. 23 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela.
Powódka nie była uprawniona do zasiłku chorobowego ponad 182 dni i o dalszy
okres zasiłku nie można było przedłużyć. Okres zasiłku chorobowego (182 dni) upły-
nął 27 listopada 2005 r. Do 22 stycznia 2006 r. powódka nie nabyła jeszcze prawa do
wystąpienia z wnioskiem o przyznanie prawa do urlopu dla poratowania zdrowia. W
poprzedniej sprawie Sądy Rejonowy i Okręgowy wyszły z założenia, że skoro po-
zwana nie rozwiązała stosunku pracy, to po złożeniu wniosku winna udzielić powód-
ce urlop dla poratowania zdrowia, co też uczyniła po przywróceniu jej do pracy. Jed-
nakże na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela łączny okres niezdolności
do pracy z powodu choroby mógł trwać 182 dni plus 12 miesięcy, czyli do 27 listopa-
da 2006 r. Błędne udzielnie zasiłku chorobowego ponad 182 dni, a następnie urlopu
dla poratowania zdrowia, przekroczyło czasową granicę ochrony przed rozwiązaniem
stosunku pracy. Brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela jest kategoryczne i
3
uprawnia do rozwiązania stosunku pracy, gdy łączny okres niezdolności do pracy
przekracza wskazane w nim 182 dni i 12 miesięcy. Rozwiązanie stosunku pracy z
powódką było zasadne, gdyż w dacie składania oświadczenia o rozwiązaniu, okres
wskazany w art. 23 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela był przekroczony. Odmienny był
zatem stan faktyczny w obecnej sprawie.
Skargę kasacyjną powódka oparła na zarzucie nieważności postępowania
wobec uprzedniego prawomocnego osądzenia sprawy - art. 379 pkt 3 k.p.c. w
związku z art. 366 k.p.c. Pomimo prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Choj-
nicach z 30 marca 2006 r. o niezgodności rozwiązania stosunku pracy na podstawie
art. 23 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela pozwane Gimnazjum ponownie rozwiązało sto-
sunek pracy na tej samej podstawie prawnej i faktycznej - z powodu czasowej nie-
zdolności do pracy w okresie od 30 maja 2005 r. do 27 lutego 2006 r. Niezasadna
jest ocena Sądu Okręgowego, iż w tej sprawie zachodzi odmienny stan faktyczny,
albowiem po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego, powódce został udzielony
urlop dla poratowania zdrowia. Obie decyzje pozwanego o rozwiązaniu stosunku
pracy dotyczą identycznego okresu niezdolności do pracy od 30 maja 2005 r. do 20
lutego 2007 r., identycznej podstawy prawnej i nie obejmują okresu urlopu dla pora-
towania zdrowia. Wyrok Sądu Rejonowego w Chojnicach z 30 marca 2006 r. korzy-
sta z powagi rzeczy osądzonej i nie można skutecznie prowadzić postępowania w
tym samym przedmiocie i między tymi samymi stronami. Powódka wniosła o uchyle-
nie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje
Zarzut skargi nie uzasadnia jej wniosku. Gdyby przyjąć nieważność postępo-
wania ze względu na przyczynę określoną w art. 379 pkt 3 k.p.c. w związku z art. 366
k.p.c., to wniosek skargi nie mógłby poprzestawać na uchyleniu wyroku Sądu Okrę-
gowego, gdyż i postępowanie przed Sądem Rejonowym byłoby niedopuszczalne.
Wszak uprzednie osądzenie sprawy stanowi bezwzględną negatywną przesłankę
procesu powodującą odrzucenie pozwu (art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.). Przy takiej nieważ-
ności postępowania Sąd Najwyższy orzeka na podstawie art. 39819
k.p.c., czyli
uchyla wydane w sprawie wyroki i odrzuca pozew.
4
Konsekwentnie - przyjmując dalej założenie procesowe skargi - efekt byłby
taki, że pozostawałoby oświadczenie pozwanego pracodawcy o rozwiązaniu stosun-
ku pracy z końcem lutego 2007 r. Zostało złożone i jako zdarzenie prawne (oświad-
czenie woli) nie jest nieważne (nieistniejące). Zatem powódka byłaby pozbawiona
sądowej kontroli rozwiązania stosunku pracy.
Skarżąca nie ma więc racji w twierdzeniu, że przywrócenie do pracy - po pier-
wotnym rozwiązaniu stosunku pracy z końcem lutego 2006 r. - stanowiło osądzenie
sprawy uniemożliwiające kolejne rozwiązanie stosunku pracy z końcem lutego 2007
r. Nie istnieje wszak dla pracodawcy prawny zakaz kolejnego rozwiązania stosunku
pracy. Inną sprawą jest jego zgodność z prawem, lecz jest to ocena leżąca w sferze
prawa materialnego. Skargę zaś oparto tylko na podstawie procesowej i niezasad-
nym zarzucie nieważności postępowania ze względu na uprzednie osądzenie
sprawy. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę tylko w granicach wskazanej podstawy
(art. 39813
§ 1 k.p.c.).
Pierwsze i drugie rozwiązanie stosunku pracy powódki stanowiły inne zdarze-
nia prawne, gdyż ich skutki prawne nie były takie same. Pierwsze rozwiązało stosu-
nek pracy z dniem 28 lutego 2006 r., drugie z dniem 27 lutego 2007 r. Już tylko ta
różnica wskazuje, że przedmiot rozstrzygania w obu sprawach nie był tożsamy (art.
366 k.p.c.). Po każdym rozwiązaniu stosunku pracy powódka miała odrębne rosz-
czenia. Prawomocny wyrok w pierwszej sprawie miał tylko powagę rzeczy osądzonej
co do pierwszego rozwiązania stosunku pracy. Orzeczenie to nie stanowiło stanu
powagi rzeczy osądzonej dla sprawy wynikłej z drugiego rozwiązania stosunku
pracy. Pierwsze postępowanie temporalnie nie mogło obejmować ponownego roz-
wiązania stosunku pracy. Kolejne rozwiązanie stosunku pracy wywoływało skutek
rozwiązujący stosunek pracy i podlegało odrębnej kontroli sądowej. Wobec związa-
nia Sądu Najwyższego podstawą i zarzutem skargi (przy czym nieważność postępo-
wania uwzględniana jest z urzędu) bez znaczenia jest okoliczność na ile różniły się
przyczyny rozwiązania stosunku pracy podane w pismach rozwiązujących. Jak
wskazano inne okoliczności decydowały tu o braku tożsamości spraw, a więc kolejne
oświadczenie pracodawcy rozwiązujące stosunek pracy w innym terminie, po pier-
wotnym jego rozwiązaniu i przywróceniu powódki do pracy. Choć Sąd Okręgowy nie
uchwycił tej podstawowej różnicy i inaczej argumentował, to ostatecznie zarzut skargi
nie jest zasadny i dlatego została ona oddalona na podstawie art. 39814
k.p.c.
========================================