Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 52/08
POSTANOWIENIE
Dnia 27 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
w sprawie z wniosku Banku (…) - Spółki Akcyjnej w W.
przy uczestnictwie Z. S.
o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz
pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce
handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia
wobec Z. S.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 sierpnia 2008 r.,
zażalenia uczestnika postępowania na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 25
kwietnia 2008 r., sygn. akt X Ga (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. postanowieniem z 25 kwietnia 2008 r. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika postępowania Z. S. od postanowienia sądu drugiej instancji
oddalającej jego apelację od postanowienia orzekającego pozbawienie tego uczestnika
prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji
członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej,
przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres pięciu
lat.
2
Sąd drugiej instancji uznał, że skarga kasacyjna nie zawiera wniosku o zmianę
lub uchylenie zaskarżonego postanowienia (art. 3984
§ 1 pkt 1 i 4 k.p.c.), ponieważ
wprost wskazuje na postanowienie Sądu Rejonowego (I instancji).
W zażaleniu na to postanowienie uczestnik zarzucił naruszenie art. 3984
§ 1 pkt 1
i 4, art. 3986
§ 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez ich niewłaściwą wykładnię i błędne
zastosowanie oraz naruszenie art. 130 § 1 w zw. z art. 13 § 2 i art. 391 § 1 k.p.c. oraz
art. 39821
k.p.c. przez ich niezastosowanie. W uzasadnieniu przytoczył argumenty
wskazujące jego zdaniem, że ze względu na funkcję wniosku wyrażającego wolę oraz
zakres wzruszenia orzeczenia podlegającego uchyleniu (II CKN 711/2000) oraz na
kilkakrotne powtórzenie od jakiego orzeczenia została skarga wniesiona, nie ma
jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych w tym przedmiocie, mimo że skarżący
domaga się w niej uchylenia także orzeczenia sądu pierwszej instancji, które to żądanie
nie mogłoby jednak zostać uwzględnione bez uchylenia orzeczenia sądu drugiej
instancji. Niedokładność w sformułowaniu wniosku nie mogła mieć żadnego znaczenia
dla jej rzeczywistej treści i zakresu zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wypełniając wymagania formalne skargi kasacyjnej uczestnik postępowania
wskazał jako zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Ł. z 25 stycznia 2008 r.
sygn. akt X Ga (…) oddalające jego apelację i w stosunku do tego orzeczenia
(„Zaskarżonemu postanowieniu zarzucam...”) przytoczył podstawy, natomiast na str. (…)
zamieścił wniosek o następującym brzmieniu: „W związku ze wskazanymi zarzutami
wnoszę o:
A. Przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
B. Uchylenie w całości Postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 3 października
2007 roku w przedmiocie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej [sygn. akt XIV
Gzd (…)] i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ł.
lub innemu Sądowi równorzędnemu”.
Uzasadniając podstawy kasacyjne skarżący wykazywał liczne uchybienia sądu
pierwszej instancji, odwołując się w pewnych fragmentach również do orzeczenia Sądu
Okręgowego [np. na str. (…): „do postawionego w tym zakresie zarzutu Sąd Okręgowy
w tej części w istocie się nie odniósł”. Nie można wykluczyć, że orzeczenia sądu
odwoławczego dotyczył fragment ze str. (…): „Sąd Apelacyjny twierdzi dalej... „bądź na
str. 11.: „Sąd przyznał pierwszeństwo zasadzie koncentracji materiału dowodowego [tak,
Uzasadnienie s. (…)]” oraz na str. (…): „str. (…) uzasadnienia Sądu odwoławczego”]. Na
3
str. (…) formułując zarzuty dotyczące ustalenia winy uczestnika skarżący pisał, że „...
także Sąd Okręgowy w kwestii winy nie oparł się na żadnych intersubiektywnie
przekazywalnych przesłankach...”.
Inne znowu fragmenty uzasadnienia dotyczyły mniej lub bardziej wyraźnie uzasadnienia
sądu obydwu instancji lub zawierały cytaty bez oznaczenia ich źródła lub wskazywały
uzasadnienie „zaskarżonego orzeczenia”, co kieruje zarzut ku orzeczeniu sądu
pierwszej albo drugiej instancji.
W uzasadnieniu skargi znajdują się fragmenty analizujące bądź podważające
ustalenia faktyczne dokonane przez sąd określany jako „Sąd Rejonowy lub Sąd I-ej
instancji”, albo ogólnie przez „Sąd” lub „Sąd Apelacyjny„.
Konkluzja wywodów skargi zawarta w ostatnim zdaniu brzmi następująco:” W
związku z charakterem zarzutów kasacyjnych formułowanych przeciwko zaskarżonemu
orzeczeniu, a w szczególności w związku z faktem, iż konsekwencją jej ewentualnego
uwzględnienia będzie konieczność istotnego uzupełnienia materiału dowodowego,
Skarżący wnosi jak, w petitum pisma”.
Ustawowy model skargi kasacyjnej w postępowaniu cywilnym jest odmienny od
prezentowanego w rozpoznawanej sprawie, jest ona bowiem środkiem zaskarżenia
prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji (art. 3981
§ 1 k.p.c. oraz art. 376 ust. 1
i 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze). Ponieważ
przepisy prawa upadłościowego i naprawczego nie zawierają szczegółowych
postanowień dotyczących skargi kasacyjnej, z upoważnienia zawartego w art. 13 § 2
k.p.c., w rozpoznanej sprawie stosuje się przepisy art. 3984
§ 1 k.p.c. wymieniające tzw.
konstruktywne elementy skargi, których brak powoduje konieczność odrzucenia skargi
(art. 3986
§ 2 k.p.c.). Rygoryzm przejawiający się w takim unormowaniu jest
usprawiedliwiony przede wszystkim publicznoprawną funkcją tego środka zaskarżenia a
także stanowi konsekwencję przymusu adwokackiego i radcowskiego. Środek
zaskarżenia sporządzany przez wysokokwalifikowanych prawników powinien spełniać
wymagania uwalniające postępowanie kasacyjne od czynności zbędnych, jakie
towarzyszą zwykle załatwianiu spraw prowadzonych przez osoby nieposiadające
przygotowania zawodowego. Trybunał Konstytucyjny w ramach swych kompetencji
wprowadza pewne korekty do istniejącego modelu skargi rozluźniając ustanowione
rygory. W zakresie wymagań konstrukcyjnych skargi przykładem może być wyrok z dnia
1 lipca 2008 r. sygn. akt SK 40/07 (Dz. U. Nr 120, poz. 779), jednak rozstrzygnięcie to
nie ma zastosowania w rozpoznawanej sprawie. Pozostaje wobec tego rozstrzygnąć
4
trafność zarzutów zażalenia, w którym skarżący zapewnia wielokrotnie, że zna reguły
zaskarżania skargą kasacyjną. Nie kwestionując prawdziwości tych twierdzeń należy
uznać ich bezskuteczność w rozpoznawanej sprawie, ponieważ żądanie uchylenia
wyłącznie postanowienia sądu pierwszej instancji zostało sformułowane jednoznacznie.
Skarga kasacyjna pozostawia zatem poza zakresem dopuszczalnego wzruszenia
prawomocne postanowienie Sądu Okręgowego, wskutek czego nie może odnieść
skutku i jest niedopuszczalna.
Na marginesie tej sprawy ujawnia się problem oczywistych omyłek w pismach
procesowych pełnomocników zawodowych. Gdyby nawet w ramach rozumowania
prawniczego dopuścić możliwość cofnięcia lub sprostowania oczywistej omyłki także
pełnomocnika zawodowego, to wypadek taki musiałby mieć usprawiedliwienie w
jednoznacznych sformułowaniach dalszej części skargi. W rozpoznawanej sprawie nie
ma podstaw do takiego rozumowania, skoro wywody uzasadnienia powiększają jeszcze
wątpliwości co do intencji autora skargi kasacyjnej. Nie można zatem przypisać
zaskarżonemu postanowieniu błędu w ustaleniach stanowiących podstawę
rozstrzygnięcia, a zażalenie podlega oddaleniu zgodnie z art. 3941
§ 1 i 3 w zw. z art.
39814
k.p.c.