Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 87/08
POSTANOWIENIE
Dnia 7 października 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
w sprawie ze skargi M. sp. z o.o. w S.
przeciwko zamawiającemu Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w T.
przy interwencji ubocznej po stronie zamawiającego P. S.A. w W.
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 7 października 2008 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy w T.
postanowieniem z dnia 7 maja 2008 r.,
"Czy nabywca przedsiębiorstwa może ubiegać się o udzielenie
zamówienia, powołując się na nabyte wraz z przedsiębiorstwem
niezbędną wiedzę i doświadczenie w rozumieniu art. 22 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. Nr 223 poz. 1655 ze zm.) w sytuacji, w której zbywca -
przedsiębiorca jednoosobowy - prowadzi nadal tę samą działalność
gospodarczą ?"
odmawia podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
2
Przy rozpoznawaniu skargi od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia
22 lutego 2008 r. Sąd Okręgowy w T. powziął wątpliwości odnośnie do
zagadnienia prawnego sformułowanego w sentencji postanowienia, którym
przekazał je Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Przedstawione zagadnienie dotyczy wykładni art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 223, poz.
1655 ze zm.; dalej – ustawa), zgodnie z którym o udzielenie zamówienia mogą
ubiegać się wykonawcy, którzy posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz
dysponują potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia.
Wątpliwości Sądu Okręgowego dotyczą tego, czy nabywca przedsiębiorstwa może
ubiegać się o udzielenie zamówienia, powołując się na nabyte wraz
z przedsiębiorstwem niezbędną wiedzę i doświadczenie, w sytuacji, w której
zbywca przedsiębiorstwa nadal prowadzi tę samą działalność gospodarczą. Przede
wszystkim należy podkreślić, że źródłem wątpliwości Sądu jest wyrok Zespołu
Arbitrów przy Urzędzie Zamówień Publicznych z dnia 28 stycznia 2005 r., w którym
stwierdzono, że wykonawca będący spółką z o.o. nie może ująć w wykazie
doświadczenia usług świadczonych przez zbywcę przedsiębiorstwa prowadzonego
przez osobę fizyczną, jeżeli przedsiębiorca ten nadal prowadzi działalność
gospodarczą. Teza ta nie ma jednak ogólnego znaczenia, dotyczy bowiem
specyficznej sytuacji, w której przedsiębiorstwo osoby fizycznej wniesione zostało
jako aport do spółki z o.o., a po tym zdarzeniu w dalszym ciągu prowadził je
przedsiębiorca – zbywca, a nie nabywca. Z uzasadnienia tego wyroku wynika, że
Zespół Arbitrów przyjął, że w takiej sytuacji w ogóle nie doszło do zbycia
przedsiębiorstwa. Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi. W istocie
zresztą kwestia ta pozbawiona jest znaczenia, przedstawione zagadnienie prawne
należy sprowadzić wyłącznie do tego, czy nabywca przedsiębiorstwa nabywa
jednocześnie wiedzę i doświadczenie, o jakim mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy,
czy też przymioty te nie wchodzą w skład pojęcia przedsiębiorstwa, pozostając
cechami osobistymi zbywcy.
3
Nie może ulegać wątpliwości, że w przypadku skutecznego nabycia
przedsiębiorstwa składniki niematerialne, w tym związane z wiedzą
i doświadczeniem przechodzą na nabywcę. Konieczne jest zatem w każdym
wypadku rozstrzygnięcie, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art.
552
k.c. Nabycie przedsiębiorstwa ma miejsce bowiem wówczas, gdy możliwe jest
kontynuowanie dotychczasowej działalności gospodarczej. W każdym zatem
przypadku zbycia przedsiębiorstwa dochodzi do przejścia na nabywcę także
składnika niemajątkowego, jakim jest wiedza i doświadczenie.
Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy nie może być
rozumiany dosłownie, bowiem gdy zamawiającym jest osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, nie można stwierdzić, czy
posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie. Przez „posiadanie niezbędnej wiedzy
i doświadczenia” trzeba zatem rozumieć stan, w którym wykonawca dysponuje
osobami zapewniającymi prawidłowe wykonanie zamówienia. Pojęcie to obejmuje
jednak także takie składniki przedsiębiorstwa, jak know-how, tajemnice
przedsiębiorstwa, dokumentacja, goodwill, renoma itp. Reasumując, pojęcie
„niezbędna wiedza i doświadczenie” w rozumieniu powołanego przepisu obejmuje
zarówno składniki niematerialne przedsiębiorstwa, jak i dobra osobiste związane
z przedsiębiorcą lub pracownikami przedsiębiorstwa.
Należy również zwrócić uwagę, że „wiedza i doświadczenie” nie zostały
zaliczone w art. 551
k.c. do składników niematerialnych przedsiębiorstwa,
a w orzecznictwie i doktrynie nie wyróżnia się również takiego składnika. Są to
bowiem przymioty związane nie z przedsiębiorstwem, ale z przedsiębiorcą lub
pracownikami przedsiębiorstwa, które zaliczyć należy do dóbr osobistych, jako
zbliżone do wymienionych w art. 23 k.c. takich dóbr jak twórczość naukowa,
artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Takie cechy, jak wiedza
i doświadczenie pozostają oczywiście przy przedsiębiorcy zbywającym
przedsiębiorstwo i nie podlegają zbyciu. Należy zatem odróżnić wiedzę
i doświadczenie związane z osobą przedsiębiorcy i pracowników od składników
niematerialnych przedsiębiorstwa związanych z wiedzą i doświadczeniem, takimi
jak know-how, tajemnice przedsiębiorstwa, dokumentacje, patent itp.
4
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, że zbycie przedsiębiorstwa
nie oznacza tylko zbycia mienia, ale zbycie swoistego organizmu gospodarczego
(wyrok z dnia 10 stycznia 1972, I CR 359/71, OSPiKA 1972, nr 12, poz. 232). Nie
jest kwestionowane, że zbycie przedsiębiorstwa obejmuje także składniki
niemajątkowe niezbędne do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej (por.
wyrok SN z dnia 17 października 2000 r., I CKN 850/98 i z dnia 8 kwietnia 2003 r.,
IV CKN 51/01, niepubl.). Przy ubieganiu się przez nabywcę przedsiębiorstwa
o udzielenie zamówienia publicznego nie jest zatem istotne, czy zbywca
przedsiębiorstwa nadal wykorzystuje w prowadzonej przez siebie (innej niż
w oparciu o zbyte przedsiębiorstwo) działalności gospodarczej zdobytą wiedzę
i doświadczenie, ale to, czy umowa zbycia przedsiębiorstwa obejmuje takie
składniki niematerialne związane z wiedzą i doświadczeniem, jak np. tajemnice
przedsiębiorstwa, dokumentacja, know-how, kontakty, patenty, które pozwalają na
ocenę, że jest w stanie wykonać zamówienie tak, jak by to uczynił zbywca. Kwestia
ta jednak należy do sfery ustaleń faktycznych, podobnie jak to, czy nabywca
dysponuje pracownikami, posiadającymi wiedzę i doświadczenie niezbędne do
wykonania zamówienia. To zaś, czy zbywca przedsiębiorstwa nadal prowadzi taką
samą działalność gospodarczą, pozostaje dla tej oceny obojętne.
Wobec tego zatem, że przedstawione zagadnienie w istocie nie dotyczy
kwestii prawnych, ale jedynie faktycznych, orzeczono jak w sentencji.