Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 69/08
POSTANOWIENIE
Dnia 30 października 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSA Dariusz Dończyk
w sprawie z wniosku P. K.
przy uczestnictwie J. K., I. K., G. K. i M. K.
o dział spadku i zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 października 2008
r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 4 lipca
2008 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd drugiej instancji odrzucił skargę kasacyjną
wniesioną dnia 23 czerwca 2008 r., od której nie została uiszczona żadna opłata przez
wnioskodawczynię zwolnioną w całości od kosztów sądowych.
Sąd ten uznał, że w razie przyjęcia, iż zwolnienie od kosztów sądowych nie
rozciąga się na postępowanie wywołane wniesieniem skargi kasacyjnej,
wnioskodawczyni zobowiązana byłaby uiścić opłatę stałą w kwocie 1000 zł na podstawie
art. 51 ust. 2 w zw. z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398), dalej „u.k.s.c.”.
Przy odmiennym stanowisku, tj. obowiązywaniu zwolnienia od kosztów sądowych
także w postępowaniu kasacyjnym, skarżąca zobowiązana byłaby uiścić opłatę
2
podstawową w kwocie 30 zł z mocy art. 100 ust. 2 u.k.s.c. Wobec nieuiszczenia żadnej
opłaty skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu bez względu na ocenę trafności
któregokolwiek z obu powyższych stanowisk.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca wniosła o jego uchylenie,
twierdząc, że wobec wszczęcia niniejszej sprawy w dniu 13 marca 2006 r., a więc po
wejściu w życie przepisów u.k.s.c., nie była zobowiązana do uiszczenia opłaty
podstawowej od skargi kasacyjnej, ponieważ obowiązek taki obejmował z mocy art. 14
ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c. w ich dawnym brzmieniu jedynie opłacenie apelacji
wniesionej po 10 marca 2007 r., ale tylko w sprawie wszczętej przed wejściem w życie
u.k.s.c. Na poparcie swego stanowiska żaląca powołała się na uchwałę SN z dnia 27
marca 2008 r., sygn. akt III CZP 48/08 (dotychczas nie publikowaną).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego podjętą w dniu 5
czerwca 2008 r. „zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane w
postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje postępowania kasacyjnego (III
CZP 142/07, OSNC 2008, nr 11, poz. 122). Uchwale tej nadano moc zasady prawnej.
Kierując się tym stanowiskiem w sprawie niniejszej należało zatem przyjąć, że żaląca,
nie korzystała ze zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu skargowym i mogła
je dopiero uzyskać występując ze stosownym wnioskiem. Mimo że tego nie uczyniła, nie
uiściła od skargi kasacyjnej, której wniesienie z mocy art. 871
k.p.c. objęte jest
przymusem adwokacko-radcowskim, należnej opłaty stałej przewidzianej w art. 51 ust. 2
w zw. z art. 18 ust. 2 u.k.s.c., rezygnując - co jest w sprawie bezsporne - z dokonania
jakiejkolwiek wpłaty. Ponieważ zgodnie z art. 1302
§ 3 k.p.c. sąd obowiązany jest bez
wezwania odrzucić środek zaskarżenia wniesiony przez adwokata, radcę prawnego
bądź rzecznika patentowego nie opłacony należną opłatą stałą lub stosunkową,
zaskarżone zażaleniem rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w P. należało zaakceptować.
Sąd ten prawidłowo przyjął, że skarga kasacyjna, jako nie opłacona, podlegała
odrzuceniu. Za trafne należało jednak uznać tylko te powołane przez Sąd odwoławczy
dla uzasadnienia swego stanowiska motywy, które opierały się na założeniu przyjętym w
powołanej wyżej uchwale wiążącej Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym także
niniejsze zażalenie. Jak to już wyżej zaznaczono, w sprawie za decydującą dla
odrzucenia skargi kasacyjnej należało uznać okoliczność, że wnioskodawczyni, która
korzystała ze zwolnienia od kosztów sądowych jedynie w postępowaniu przed sądami
powszechnymi, nie wnosiła o uzyskanie takiego zwolnienia także w postępowaniu
3
kasacyjnym ani też nie uiściła należnej od tej skargi opłaty stałej przewidzianej w u.k.s.c.
dla spraw o dział spadku i zniesienie współwłasności.
W tej sytuacji jako pozbawione znaczenia należało ocenić zarzuty zażalenia
dotyczące braku obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej. Na marginesie jedynie
wymaga wyjaśnienia, że - wbrew twierdzeniom żalącej - z powołanej w zażaleniu
uchwały SN z dnia 27 marca 2008 r. nie wynika jakoby obowiązek uiszczenia opłaty
podstawowej od apelacji wniesionej po dniu 10 marca 2007 r. przez osobę zwolnioną od
kosztów sądowych dotyczył jedynie spraw wszczętych przed wejściem w życie u.k.s.c.,
tj. przed dniem 2 marca 2006 r. Stanowisko to pozostaje zresztą w oczywistej
sprzeczności z jednoznacznym brzmieniem art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o
zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustawy (Dz. U. z 2007 r. Nr
21, poz. 123) znoszącej obowiązek uiszczania opłat podstawowych, który to przepis
stanowi, że do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj.
przed dniem 10 marca 2007 r., należy stosować przepisy dotychczasowe. Na podstawie
analizy tego właśnie przepisu zostało w uzasadnieniu powołanej uchwały wprost
wyjaśnione, że obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej przez osoby zwolnione od
kosztów sądowych nie obejmuje pism wnoszonych jedynie w sprawach wszczętych po
dniu 10 marca 2007 r. Błąd skarżącej wynikał zapewne ze sposobu sformułowania tej
uchwały, który to sposób zdeterminowany był treścią zagadnienia prawnego
przedstawionego Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia. Zagadnienie to dotyczyło
tylko - co wprost wynika z komparycji wskazanej uchwały - spraw wszczętych przed
dniem wejścia w życie u.k.s.c.
Z omówionych przyczyn zażalenie wnioskodawczyni, jako bezzasadne, podlegało
stosownie do art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.
oddaleniu.