V CZ 7/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 7/09
POSTANOWIENIE
Dnia 12 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa M. S.A.
przeciwko Uniwersytetowi […]
i z powództwa wzajemnego Uniwersytetu […]
przeciwko M. S.A.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 12 marca 2009 r.,
zażalenia strony powodowej - pozwanej wzajemnej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 grudnia 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 1 października 2008 r. Sąd Okręgowy w W.
przywrócił powodowi (pozwanemu wzajemnemu) termin do złożenia wniosku
o zwolnienie od drugiej opłaty maksymalnej od apelacji i jednocześnie oddalił jego
wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, po czym powód wniósł opłatę sądową
od apelacji.
Sąd Apelacyjny, któremu przedstawiono apelację powoda postanowieniem z
dnia 29 grudnia 2008 r. odrzucił ją w części obejmującej zaskarżenie orzeczenia o
powództwie głównym. Sąd Apelacyjny podkreślił, że tak jak od powództwa
głównego i powództwa wzajemnego, od apelacji kwestionującej orzeczenie o
powództwie głównym i wzajemnym należy uiścić odrębne opłaty sądowe. Powód w
ustawowym terminie uiścił tylko jedną opłatę maksymalną pomimo zaskarżenia
rozstrzygnięcia od obu powództw. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie budzi
wątpliwości, że przywrócenie powodowi terminu do złożenia wniosku o zwolnienie
od drugiej opłaty było bezzasadne. Nie można bowiem akceptować sytuacji, w
której pełnomocnik procesowy strony będąc chory wykonuje połowicznie czynności
procesowe oczekując, że popełnione błędy będą usprawiedliwione chorobą.
Pełnomocnik nie może według swego wyboru dokonywać niektórych czynności a
co do innych uzyskać przywrócenie terminu.
W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 373 k.p.c.
przez przekroczenie granicy kognicji Sądu II instancji w odniesieniu do
niezaskarżalnego i nie podlegającego uzasadnieniu postanowienia Sądu pierwszej
instancji oraz błędną wykładnie art. 168 §1 k.p.c. i przyjęcie, że dokonanie części
czynności procesowych przez stronę, której przysługiwałoby przywrócenie terminu
co do wszystkich czynności, wyklucza przywrócenie co do czynności w terminie
niedokonanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Na podstawie art. 373 k.p.c. sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu
niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji.
Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że sąd II instancji jest
uprawniony do odrzucenia apelacji z tych samych powodów, które stanowią
podstawę odrzucenia apelacji przez sąd I instancji. Zgodnie zaś z art. 370 k.p.c.
sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym nieopłaconą apelację
Z treści przytoczonych przepisów jednoznacznie wynika, że w granicach
kontroli zachowania warunków formalnych apelacji, którą sąd II instancji
przeprowadza na podstawie art. 373 k.p.c., mieści się również sprawdzenie
zasadności przywrócenia uchybionego terminu do dokonania czynności
procesowych związanych z wniesieniem środka odwoławczego Jednocześnie
według jednolitych poglądów wyrażanych w orzecznictwie Sądu Najwyższego
opisana ingerencja Sądu drugiej instancji powinna ograniczać się do sytuacji, gdy w
okolicznościach sprawy istnieje ku temu pewna, jednoznaczna podstawa (por. m.in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2007 r. V CZ 16/07, niepubl.;
z dnia 25 sierpnia 1999 r., III CKN 695/99, OSNC 2000, nr 3, poz. 51). Istota tej
kontroli wiąże się bowiem ze szczególnymi uprawnieniami sądu drugiej instancji,
który wkracza w niezaskarżalne orzeczenie sądu meriti, powołanego do
rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu.
W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie brak było pewnej,
jednoznacznej podstawy do podważenia zasadności postanowienia sądu I instancji
w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o zwolnienia od opłaty
sądowej.
Bezsporne jest, że ustawowym terminie do złożenia przedmiotowego
wniosku pełnomocnik procesowy powódki przebywał na długotrwałym zwolnieniu
lekarskim zwolnieniu. Założyć zatem należy, że w tym czasie strona nie mogła
dokonać żadnej czynności procesowej. Dokonanie przez tego samego
pełnomocnika powoda, w tym samym czasie, czynności procesowej polegającej na
wniesieniu dnia 1 sierpnia 2008 r. apelacji, mimo że istniała przyczyna
usprawiedliwiająca jej nie dokonanie, nie może obrócić się na niekorzyść strony
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2005 r. II PZ 20/05, OSNP
4
2006/13-14/214. Złożenie w ustawowym terminie apelacji nie oznacza
automatycznie, że strona powodowa mogła również w ustawowym terminie
dokonać także innych czynności, zwłaszcza jeśli zważy się, że do złożenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych osoby prawnej niezbędne jest przygotowanie
dokumentacji finansowej (art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w związku z art. 394¹ § 3 w zw. z k.p.c. orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 12 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa M. S.A.
przeciwko Uniwersytetowi […]
i z powództwa wzajemnego Uniwersytetu […]
przeciwko M. S.A.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 12 marca 2009 r.,
zażalenia strony powodowej - pozwanej wzajemnej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 grudnia 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 1 października 2008 r. Sąd Okręgowy w W.
przywrócił powodowi (pozwanemu wzajemnemu) termin do złożenia wniosku
o zwolnienie od drugiej opłaty maksymalnej od apelacji i jednocześnie oddalił jego
wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, po czym powód wniósł opłatę sądową
od apelacji.
Sąd Apelacyjny, któremu przedstawiono apelację powoda postanowieniem z
dnia 29 grudnia 2008 r. odrzucił ją w części obejmującej zaskarżenie orzeczenia o
powództwie głównym. Sąd Apelacyjny podkreślił, że tak jak od powództwa
głównego i powództwa wzajemnego, od apelacji kwestionującej orzeczenie o
powództwie głównym i wzajemnym należy uiścić odrębne opłaty sądowe. Powód w
ustawowym terminie uiścił tylko jedną opłatę maksymalną pomimo zaskarżenia
rozstrzygnięcia od obu powództw. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie budzi
wątpliwości, że przywrócenie powodowi terminu do złożenia wniosku o zwolnienie
od drugiej opłaty było bezzasadne. Nie można bowiem akceptować sytuacji, w
której pełnomocnik procesowy strony będąc chory wykonuje połowicznie czynności
procesowe oczekując, że popełnione błędy będą usprawiedliwione chorobą.
Pełnomocnik nie może według swego wyboru dokonywać niektórych czynności a
co do innych uzyskać przywrócenie terminu.
W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 373 k.p.c.
przez przekroczenie granicy kognicji Sądu II instancji w odniesieniu do
niezaskarżalnego i nie podlegającego uzasadnieniu postanowienia Sądu pierwszej
instancji oraz błędną wykładnie art. 168 §1 k.p.c. i przyjęcie, że dokonanie części
czynności procesowych przez stronę, której przysługiwałoby przywrócenie terminu
co do wszystkich czynności, wyklucza przywrócenie co do czynności w terminie
niedokonanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Na podstawie art. 373 k.p.c. sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu
niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji.
Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że sąd II instancji jest
uprawniony do odrzucenia apelacji z tych samych powodów, które stanowią
podstawę odrzucenia apelacji przez sąd I instancji. Zgodnie zaś z art. 370 k.p.c.
sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym nieopłaconą apelację
Z treści przytoczonych przepisów jednoznacznie wynika, że w granicach
kontroli zachowania warunków formalnych apelacji, którą sąd II instancji
przeprowadza na podstawie art. 373 k.p.c., mieści się również sprawdzenie
zasadności przywrócenia uchybionego terminu do dokonania czynności
procesowych związanych z wniesieniem środka odwoławczego Jednocześnie
według jednolitych poglądów wyrażanych w orzecznictwie Sądu Najwyższego
opisana ingerencja Sądu drugiej instancji powinna ograniczać się do sytuacji, gdy w
okolicznościach sprawy istnieje ku temu pewna, jednoznaczna podstawa (por. m.in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2007 r. V CZ 16/07, niepubl.;
z dnia 25 sierpnia 1999 r., III CKN 695/99, OSNC 2000, nr 3, poz. 51). Istota tej
kontroli wiąże się bowiem ze szczególnymi uprawnieniami sądu drugiej instancji,
który wkracza w niezaskarżalne orzeczenie sądu meriti, powołanego do
rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu.
W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie brak było pewnej,
jednoznacznej podstawy do podważenia zasadności postanowienia sądu I instancji
w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o zwolnienia od opłaty
sądowej.
Bezsporne jest, że ustawowym terminie do złożenia przedmiotowego
wniosku pełnomocnik procesowy powódki przebywał na długotrwałym zwolnieniu
lekarskim zwolnieniu. Założyć zatem należy, że w tym czasie strona nie mogła
dokonać żadnej czynności procesowej. Dokonanie przez tego samego
pełnomocnika powoda, w tym samym czasie, czynności procesowej polegającej na
wniesieniu dnia 1 sierpnia 2008 r. apelacji, mimo że istniała przyczyna
usprawiedliwiająca jej nie dokonanie, nie może obrócić się na niekorzyść strony
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2005 r. II PZ 20/05, OSNP
4
2006/13-14/214. Złożenie w ustawowym terminie apelacji nie oznacza
automatycznie, że strona powodowa mogła również w ustawowym terminie
dokonać także innych czynności, zwłaszcza jeśli zważy się, że do złożenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych osoby prawnej niezbędne jest przygotowanie
dokumentacji finansowej (art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w związku z art. 394¹ § 3 w zw. z k.p.c. orzekł jak w sentencji.