Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 28/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 czerwca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie skargi K. Spółki z o.o.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu
Okręgowego w W. z dnia 31 sierpnia 2006 r., sygn. akt [...],
wydanego w sprawie z powództwa S.
przeciwko K. Spółce z o.o.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 czerwca 2009 r.,
oddala skargę i zasądza od K. Spółki z o.o. na rzecz S. kwotę
180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania.
Uzasadnienie
2
Powód S. wniósł o zasądzenie od pozwanego K. sp. z o.o. na swoją rzecz
kwoty 100 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia
zapłaty. Nadto powód, na podstawie art. 47 oraz 105 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wniósł o zobowiązanie
pozwanego do udzielenia powodowi informacji i dostarczenia dokumentacji
pozwalającej na określenie rozmiaru wpływów z korzystania z utworów
audiowizualnych przez pozwaną spółkę. Powód wskazał, że informacja powinna
składać się z dwóch części. W jednej powinny zostać ujawnione informacje
dotyczące utworów reprodukowanych na egzemplarzu przeznaczonym do użytku
prywatnego nabywców, przy czym odnośnie do każdego reprodukowanego utworu
informacja powinna uwzględniać następujące dane: 1) tytuł utworu
audiowizualnego, 2) nazwisko reżysera, 3) nazwisko operatora, 4) nazwisko
scenarzysty, 5) kraj produkcji, 6) rodzaj nośnika, 7) ilość sprzedanych nośników od
22 lipca 2000 r. do daty wydania postanowienia zobowiązującego do udzielenia
informacji w niniejszym postępowaniu, 8) ilość nośników przekazanych jako insert
do czasopism, 9) cenę jednostkową sprzedanych nośników (netto). W części
drugiej powinny zostać ujawnione informacje dotyczące utworów reprodukowanych
na egzemplarzu w celu najmu, przy czym odnośnie do każdego reprodukowanego
utworu informacja powinna uwzględniać dane wskazane w części pierwszej, oprócz
danych z pkt 8.
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2006 r. zobowiązał
pozwanego do udzielenia S. informacji, o treści jak w sentencji i dostarczenia
dokumentacji, pozwalających na określenie rozmiarów wpływów z korzystania
utworów audiowizualnych przez pozwaną spółkę.
Pozwany od powyższego orzeczenia wniósł skargę o wznowienie
postępowania, którą Sąd Okręgowy w W. odrzucił postanowieniem z dnia 30
października 2007 r. Z kolei Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 6 marca 2008
r. oddalił zażalenie pozwanego na postanowienie w przedmiocie odrzucenia skargi.
W uzasadnieniu wskazał, że postanowienie wydane w dniu 31 sierpnia 2006 r. nie
należy do kategorii postanowień kończących postępowanie w sprawie i nie
przysługuje na nie skarga o wznowienie postępowania.
3
Pozwany wniósł następnie skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 31 sierpnia 2006 r. zaskarżając je w
całości. Skarżący wskazał, że orzeczenie to jest niezgodne z:
- art. 13 § 1 k.p.c. w zw. z art. 354 k.p.c. przez rozpoznanie sprawy w nieznanym
ustawie postępowaniu na posiedzeniu niejawnym i rozstrzygnięcie
merytorycznego żądania S. postanowieniem zamiast wyrokiem, mimo braku
ustawowej podstawy do takiego działania, co skutkowało pozbawieniem
pozwanego przysługujących mu gwarancji procesowych;
- art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w zw. z art. 9 k.p.c. w zw.
z art. 148 § 1 k.p.c., art. 154 § 2 k.p.c., art. 206 § 1 k.p.c., art. 224 § 1 k.p.c.
oraz art. 326 § 2 k.p.c. przez naruszenie zasady jawności postępowania, w tym
brak wyznaczenia rozprawy i rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym,
a w każdym razie w warunkach usprawiedliwionej nieobecności skarżącego
stanowiącej podstawę do odroczenia rozprawy, pozbawienie skarżącego
prawa zabrania głosu, pominięcie ogłoszenia orzeczenia rozstrzygającego
żądanie powoda, mimo braku ustawowej podstawy do takich działań;
- art. 217 § 1 k.p.c. przez pozbawienie skarżącego możliwości powoływania
dowodów i przedstawiania faktów na swoją obronę.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
stanowi jeden z instrumentów służących realizacji konstytucyjnej zasady
odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa z tytułu bezprawnej
działalności władzy publicznej. W postępowaniu zainicjowanym wniesieniem tego
środka prawnego Sąd Najwyższy bada legalność jurysdykcyjnej działalności sądów
powszechnych, przez kontrolę zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
sądu drugiej instancji.
Prawomocne orzeczenie sądu pierwszej instancji wyjątkowo tylko może być
przedmiotem kontroli w postępowaniu skargowym, a mianowicie w przypadku gdy
zachodzi wyjątkowy wypadek, zaś niezgodność z prawem wynika z naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela. Zarówno w judykaturze jak i doktrynie powszechnie
4
przyjmuje się, że za wypadek wyjątkowy, o którym mowa w art. 4241
§ 2 k.p.c.
można uznać np. nieskorzystanie przez stronę z przysługującego jej środka
zaskarżenia z powodu ciężkiej choroby, katastrofy, klęski żywiołowej lub błędnej
informacji udzielonej przez pracownika sądu (zob. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006, nr 6, poz. 13).
Zwykła dbałość o własne interesy wymaga zachowania należytej staranności
w toku postępowania, co powinno przejawiać się w podejmowaniu przez stronę
koniecznych, leżących w jej interesie czynności procesowych. Mogą jednak
powstać sytuacje, zajścia obiektywne, nie przewidziane okoliczności, w których nie
można postawić stronie zarzutu, że nie skorzystała z przysługującego jej środka
prawnego. Natomiast, jak trafnie na to zwrócił uwagę Sąd Najwyższy, zaniechanie
wniesienia przysługujących stronie środków prawnych, z przyczyn leżących po
stronie zainteresowanego, wyklucza uznanie takiej sytuacji za wyjątkowy wypadek
(tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2007 r., V CNP 26/07, niepubl.).
Okoliczności niniejszej sprawy nie wskazują na zaistnienie wyjątkowego
wypadku, o którym mowa powyżej. Nawet gdyby przyjąć, jak podaje skarżący, że
pozwany o zaskarżonym orzeczeniu dowiedział się, na skutej błędu sądu, dopiero
w dacie doręczenia mu wniosku powoda o wszczęcie egzekucji na jego podstawie,
co nastąpiło w dniu 27 czerwca 2007 r., to w takiej sytuacji żadne okoliczności nie
stały na przeszkodzie ku temu, aby pozwany wniósł od tego orzeczenia stosowny
środek odwoławczy wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Skarżący zamiast wniosku o przywrócenie terminu wniósł skargę o wznowienie
postępowania, która z oczywistych względów została odrzucona. Podjęcie
czynności procesowych zupełnie nieadekwatnych do należytej ochrony interesów
strony nie pozwala przyjąć, że do niezaskarżenia kwestionowanego w skardze
postanowienia doszło na skutek wyjątkowych okoliczności. Przeciwnie, w niniejszej
sprawie doszło do zaniechania po stronie skarżącego, który nie wykazał się
należytą dbałością i starannością o własne interesy i nie skorzystał
z przysługującego mu środka prawnego.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił skargę na podstawie
art. 42411
§ 1 k.p.c., rozstrzygając o kosztach postępowania jak w sentencji.
5