III CZ 57/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 57/09
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa P.N.
przeciwko K.D.
o przyznanie prawa do przejęcia majątku spółki,
oraz z powództwa wzajemnego K.D.
przeciwko P.N.
o przyznanie prawa do przejęcia majątku spółki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 grudnia 2009 r.,
zażalenia pozwanego (powoda wzajemnego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 maja 2009 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę
w tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 13 maja 2009 r. oddalił dwie apelacje K.D.,
którymi zaskarżył niekorzystne dla niego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w
dwóch sprawach, połączonych do wspólnego rozpoznania, w których K.D. i P.N
kierowali wzajemnie przeciwko sobie żądania przyznania im prawa do przejęcia
majątku rozwiązanej spółki jawnej. Sąd I instancji wyrokiem z 17 grudnia 2008 r.
uwzględnił powództwo P.N., natomiast oddalił powództwo K.D. W obydwu
sprawach kosztami procesu obciążony został K.D., którego Sąd Okręgowy
zobowiązał do zapłaty na rzecz P.N. sumy 18.293 zł (w sprawie z powództwa P.N.)
i 7.217 zł (w sprawie ze jego powództwa).
Sąd odwoławczy, poza oddaleniem obydwu apelacji, zawarł w wyroku
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Zamieścił je w drugim
punkcie orzeczenia, w którym zasądził od K.D. na rzecz P.N. kwotę 43.400,40 zł.
Rozstrzygnięcie o kosztach uzasadnione zostało jednym zdaniem - „ O kosztach
obydwóch postępowań apelacyjnych orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.”.
Od postanowienia o kosztach procesu K.D. wniósł zażalenie. Zarzucił
naruszenie § 6 pkt 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 oraz z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.), a nadto art. 328 § 2
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. W toku postępowania międzyinstancyjnego
sprecyzował, że zaskarża zawarte w wyroku rozstrzygnięcie o kosztach w części
zasądzającej sumę przewyższającą stawkę minimalną wynagrodzenia
adwokackiego w każdej z połączonych spraw (2 x 5 400 zł), a zatem, że
zaskarżeniem objęta jest przyznana przeciwnikowi kwota 32.601 zł. Tak określony
przedmiot postępowania zażaleniowego wyznacza treść rozpoznania sprawy przez
Sąd Najwyższy i powoduje, że zażalenie od początku było należycie opłacone.
We wnioskach żalący domagał się uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu;
3
ewentualnie zmiany tego postanowienia i orzeczenia co do istoty sprawy, a ponadto
zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący ma rację, że orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego
zawiera jedynie cząstkowe uzasadnienie. Sąd II instancji wyjaśnił, że stosuje
ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 k.p.c.). Natomiast
zupełnie pominął zagadnienie wysokości i sposobu wyliczenia sumy zasądzonej
z tytułu kosztów, przez co kontrola prawidłowości procesu myślowego, jaki
doprowadził do ostatecznej kwoty (łącznie zasądzonej w obydwu sprawach) jest
niemożliwa.
Przyjęta przez Sąd Apelacyjny zasada ponoszenia kosztów przez stronę
przegrywającą spór (art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.) powoduje,
że rozstrzygnięcie o tej materii powinno ujmować koszty poniesione przez P.N. w
drugiej instancji. Przy czym, z uwagi na to, że każda ze spraw połączonych do
wspólnego rozpoznania i wyrokowania zachowuje odrębność (np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., I CZ 148/07, nie publ. czy wyrok z dnia
19 grudnia 2008 r., II CSK 267/08, nie publ.), przysługiwał mu zwrot kosztów w
każdej z tych spraw osobno. Na koszty składało się wyłącznie wynagrodzenie
pełnomocnika procesowego P.N., będącego adwokatem. Minimalna stawka tego
wynagrodzenia, określona na podstawie § 6 pkt 7 w zw. z § 13 pkt 1 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wynosiła 5.400 zł w każdej ze
spraw. Sąd Apelacyjny był uprawniony do podwyższenia należnego wynagrodzenia
do sześciokrotnej stawki minimalnej (§ 2 ust. 2 rozporządzenia), jednak tylko
wówczas, kiedy przemawiały za tym okoliczności wymienione w § 2 ust. 1
rozporządzenia – niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i
wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Niezbędne było zatem wyjaśnienie okoliczności, które skłoniły sąd do zastosowania
przyjętej wyższej stawki wynagrodzenia, zwłaszcza że jej wysokość, oznaczona z
dokładnością do dziesiątek groszy sugeruje precyzyjną kalkulację.
4
Wobec usterek uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, umożliwiających
ocenę trafności wydanego przez Sąd Apelacyjny orzeczenia o kosztach procesu,
konieczne stało się jego uchylenie i przekazanie sprawy w tym zakresie do
ponownego rozpoznania (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39815
zd. pierwsze k.p.c.).
Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego wynika z treści art.
3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
, art. 391 § 1 i art. 108 § 2 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa P.N.
przeciwko K.D.
o przyznanie prawa do przejęcia majątku spółki,
oraz z powództwa wzajemnego K.D.
przeciwko P.N.
o przyznanie prawa do przejęcia majątku spółki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 grudnia 2009 r.,
zażalenia pozwanego (powoda wzajemnego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 maja 2009 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę
w tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 13 maja 2009 r. oddalił dwie apelacje K.D.,
którymi zaskarżył niekorzystne dla niego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w
dwóch sprawach, połączonych do wspólnego rozpoznania, w których K.D. i P.N
kierowali wzajemnie przeciwko sobie żądania przyznania im prawa do przejęcia
majątku rozwiązanej spółki jawnej. Sąd I instancji wyrokiem z 17 grudnia 2008 r.
uwzględnił powództwo P.N., natomiast oddalił powództwo K.D. W obydwu
sprawach kosztami procesu obciążony został K.D., którego Sąd Okręgowy
zobowiązał do zapłaty na rzecz P.N. sumy 18.293 zł (w sprawie z powództwa P.N.)
i 7.217 zł (w sprawie ze jego powództwa).
Sąd odwoławczy, poza oddaleniem obydwu apelacji, zawarł w wyroku
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Zamieścił je w drugim
punkcie orzeczenia, w którym zasądził od K.D. na rzecz P.N. kwotę 43.400,40 zł.
Rozstrzygnięcie o kosztach uzasadnione zostało jednym zdaniem - „ O kosztach
obydwóch postępowań apelacyjnych orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.”.
Od postanowienia o kosztach procesu K.D. wniósł zażalenie. Zarzucił
naruszenie § 6 pkt 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 oraz z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.), a nadto art. 328 § 2
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. W toku postępowania międzyinstancyjnego
sprecyzował, że zaskarża zawarte w wyroku rozstrzygnięcie o kosztach w części
zasądzającej sumę przewyższającą stawkę minimalną wynagrodzenia
adwokackiego w każdej z połączonych spraw (2 x 5 400 zł), a zatem, że
zaskarżeniem objęta jest przyznana przeciwnikowi kwota 32.601 zł. Tak określony
przedmiot postępowania zażaleniowego wyznacza treść rozpoznania sprawy przez
Sąd Najwyższy i powoduje, że zażalenie od początku było należycie opłacone.
We wnioskach żalący domagał się uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu;
3
ewentualnie zmiany tego postanowienia i orzeczenia co do istoty sprawy, a ponadto
zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący ma rację, że orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego
zawiera jedynie cząstkowe uzasadnienie. Sąd II instancji wyjaśnił, że stosuje
ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 k.p.c.). Natomiast
zupełnie pominął zagadnienie wysokości i sposobu wyliczenia sumy zasądzonej
z tytułu kosztów, przez co kontrola prawidłowości procesu myślowego, jaki
doprowadził do ostatecznej kwoty (łącznie zasądzonej w obydwu sprawach) jest
niemożliwa.
Przyjęta przez Sąd Apelacyjny zasada ponoszenia kosztów przez stronę
przegrywającą spór (art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.) powoduje,
że rozstrzygnięcie o tej materii powinno ujmować koszty poniesione przez P.N. w
drugiej instancji. Przy czym, z uwagi na to, że każda ze spraw połączonych do
wspólnego rozpoznania i wyrokowania zachowuje odrębność (np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., I CZ 148/07, nie publ. czy wyrok z dnia
19 grudnia 2008 r., II CSK 267/08, nie publ.), przysługiwał mu zwrot kosztów w
każdej z tych spraw osobno. Na koszty składało się wyłącznie wynagrodzenie
pełnomocnika procesowego P.N., będącego adwokatem. Minimalna stawka tego
wynagrodzenia, określona na podstawie § 6 pkt 7 w zw. z § 13 pkt 1 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wynosiła 5.400 zł w każdej ze
spraw. Sąd Apelacyjny był uprawniony do podwyższenia należnego wynagrodzenia
do sześciokrotnej stawki minimalnej (§ 2 ust. 2 rozporządzenia), jednak tylko
wówczas, kiedy przemawiały za tym okoliczności wymienione w § 2 ust. 1
rozporządzenia – niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i
wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Niezbędne było zatem wyjaśnienie okoliczności, które skłoniły sąd do zastosowania
przyjętej wyższej stawki wynagrodzenia, zwłaszcza że jej wysokość, oznaczona z
dokładnością do dziesiątek groszy sugeruje precyzyjną kalkulację.
4
Wobec usterek uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, umożliwiających
ocenę trafności wydanego przez Sąd Apelacyjny orzeczenia o kosztach procesu,
konieczne stało się jego uchylenie i przekazanie sprawy w tym zakresie do
ponownego rozpoznania (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39815
zd. pierwsze k.p.c.).
Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego wynika z treści art.
3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
, art. 391 § 1 i art. 108 § 2 k.p.c.