Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 4/10
POSTANOWIENIE
Dnia 19 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Irena Gromska-Szuster
ze skargi W. R. i J. R.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w B.
z dnia 25 lutego 2008 r., sygn. akt II Ca (…)
w sprawie z wniosku W. R.
przy uczestnictwie M. S. i Skarbu Państwa - Izby Skarbowej w B.
o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 lutego 2010 r.,
zażalenia skarżących W. R. i J. R.
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 8 czerwca 2009 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie i zasądza od W. R. i J. R. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
W. R. i J. R. wnieśli skargę o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w B. z dnia 25 lutego 2008 r., sygn.
akt II (…). Orzeczeniem tym oddalona została apelacja W. R. od postanowienia Sądu
2
Rejonowego w I. z dnia 14 lutego 2000 r., oddalającego wniosek skarżącej o zmianę
postanowienia tegoż Sądu z dnia 6 listopada 1987 r., stwierdzającego nabycie spadku
po zmarłej Z. P. - z mocy testamentu szczególnego – przez I. S. W skardze o
wznowienie postępowania skarżący jako podstawę wznowienia wskazali art. 401 pkt 1 i
2, art. 403 § 1 pkt 1 i 2, art. 403 § 2 i art. 404 k.p.c.
Sąd Okręgowy w B. postanowieniem z dnia 8 czerwca 2009 r. odrzucił skargę o
wznowienie postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że sformułowanie podstawy
wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza oparcia
skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z uzasadnienia skargi wynika, że
podnoszona podstawa nie zachodzi. Tymczasem w taki właśnie sposób skonstruowana
została skarga wniesiona przez skarżących, co - w świetle art. 410 § 1 k.p.c. - prowadzić
musi do jej odrzucenia.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący wnieśli o jego uchylenie, podnosząc
zarzuty naruszenia art. 410 § 1 i 2 oraz art. 401 § 1 i art. 413 w związku z art. 13 § 2
k.p.c.
W odpowiedzi na zażalenie Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, działając za
uczestnika postępowania Skarb Państwa – Izbę Skarbowa w B., wniosła o jego
odrzucenie, bądź tez oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
U podstaw zaskarżonego postanowienia legło zapatrywanie, zgodnie z którym
badanie dopuszczalności wznowienia nie ogranicza się do kontroli, czy wskazane przez
skarżącego okoliczności dają się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę
wznowienia, lecz wymaga ustalenia, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. W
konsekwencji tego zapatrywania przyjmuje się, że skarga o wznowienie postępowania
podlega - w myśl art. 410 § 1 k.p.c. - odrzuceniu, jeżeli w okolicznościach konkretnej
sprawy sprecyzowana przez stronę podstawa nie zostanie przez sąd stwierdzona.
Pogląd ten dominuje w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. m.in. postanowienia: z
dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001, nr 4, poz. 133; z dnia 19
grudnia 2003 r., III CZ 130/03, niepubl.; z dnia 26 marca 2004 r., IV CZ 29/04, niepubl.; z
dnia 31 marca 2004 r., III CZ 13/04, niepubl.; z dnia 22 lipca 2004, IV CO 10/04, nie
publ.; dnia 19 maja 2005 r., II CZ 41/05, niepubl.; z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ 103/06,
nie publ.; z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/07, niepubl. oraz wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 16 maja 2007 r., III CSK 56/07, niepubl.) i podziela go skład orzekający.
3
Oceniając zakres wstępnej oceny skargi dokonywanej przez sąd na posiedzeniu
niejawnym na podstawie art. 410 § 1 trzeba mieć na uwadze skutki uchylenia art. 411
k.p.c., który przewidywał, że na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim o
dopuszczalności wznowienia i odrzuca skargę, jeżeli brak jest ustawowej podstawy
wznowienia. Istnieją zatem przesłanki do uznania, że obecnie, wobec braku takiej
regulacji, nastąpiło poszerzenie kognicji sądu badającego na posiedzeniu niejawnym,
czy skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia i sąd ten jest uprawniony do
oceny, czy powołana w skardze podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. Na tym
etapie postępowania ocena ta opiera się zasadniczo na twierdzeniach skarżącego co do
istnienia okoliczności, które mają uzasadniać podstawę wznowienia. Trzeba bowiem
zauważyć, że skarżący - na żądanie sądu - ma jedynie obowiązek uprawdopodobnić, że
skarga opiera się o ustawową podstawę wznowienia. Stwierdzenie w ramach
wzmiankowanej oceny, czy skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia,
powinno być zatem dokonane przede wszystkim na podstawie twierdzeń zawartych w
skardze. Z tych też względów, oparte na odmiennym założeniu, zarzuty naruszenia art.
410 § 1 i 2 i art. 401 pkt 2 k.p.c. nie mogły odnieść zamierzonego skutku.
Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 413 k.p.c. Zgodnie z tym
przepisem, za sędziego, którego udziału lub zachowania się w poprzednim
postępowaniu dotyczy skarga o wznowienie postępowania, może być uznany sędzia,
który: a) był wyłączony z mocy ustawy lub uczestniczył w składzie, choć nie był do tego
uprawniony, b) swymi czynnościami – naruszając przepisy prawa – pozbawił stronę
możności działania, c) popełnił przestępstwo uzasadniające wznowienie postępowania.
Wskazane przez skarżących okoliczności odnoszące się do sędziego Piotra Starosty,
takie jak jego przewodniczenie na dwóch terminach rozprawy apelacyjnej we
wcześniejszych fazach postępowania odwoławczego poprzedzającego wydanie
zaskarżonego postanowienia oraz udział w wydaniu orzeczeń incydentalnych w tym
postępowaniu, nie dają dostatecznej podstawy do przyjęcia, że powołane podstawy
wznowienia pozostają w związku z udziałem lub zachowaniem się wymienionego
sędziego w tym postępowaniu.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z
art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13